Συγκλονισμένη είναι η παγκόσμια κοινή γνώμη από το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσε ο μεγάλος σεισμός στο Αφγανιστάν. Οι επιστήμονες «βλέπουν» συνθήκες που μπορούν να γεννήσουν ακόμη πιο ισχυρούς σεισμούς.
Αργά το βράδυ της Κυριακής ένας σεισμός μεγέθους 6,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε το ανατολικό Αφγανιστάν, κοντά στην Τζαλαλαμπάντ, προκαλώντας τον θάνατο σε περισσότερους από 800 ανθρώπους και τον τραυματισμό χιλιάδων.
Όπως φαίνεται σε βίντεο που ήρθαν στο φως, η κυβέρνηση των Ταλιμπάν χρησιμοποιεί ελικόπτερα για να φτάσει σε κοινότητες που επλήγησαν από τον σεισμό, δίνοντας στη δημοσιότητα πλάνα από μια διάσωση. Όπως μεταδίδει το BBC, οι περιοχές που επλήγησαν είναι πολύ δύσκολα προσβάσιμες οδικώς.
Τα πλάνα με κτίρια να καταρρέουν που βλέπουν το φως της δημοσιότητας προκαλούν σοκ και αποτυπώνουν το μέγεθος του σεισμού.
Αν και το μέγεθος δεν ήταν εξαιρετικά μεγάλο, το ότι το επίκεντρο βρισκόταν μόλις 8-10 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της μεγιστοποίησε τις συνέπειες. Ως γνωστόν, οι ρηχοί σεισμοί μεταδίδουν πιο έντονους κραδασμούς στην επιφάνεια, καθιστώντας ακόμη και σεισμούς μεγέθους 6 Ρίχτερ εξαιρετικά καταστροφικούς, ειδικά σε περιοχές με εύθραυστες υποδομές, όπως η επαρχία του Αφγανιστάν.
Μια χώρα απόλυτα ευάλωτη στους σεισμούς
Ολόκληρα χωριά ισοπεδώθηκαν στις επαρχίες Κουνάρ και Νανγκαρχάρ και οι διασώστες προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, λόγω της μορφολογίας του εδάφους και των ελλιπών υποδομών.
Πολλές από τις πληγείσες περιοχές έχουν μόνο μικρά χωριά στα οποία κατοικούν αγρότες, μέσα σε σπίτια που είναι χτισμένα με πλίνθους και πέτρες, υλικά εντελώς ευάλωτα σε μεγάλους σεισμούς. Το ορεινό τοπίο του Αφγανιστάν και το περιορισμένο οδικό δίκτυο καθυστερούν τις προσπάθειες διάσωσης και εμποδίζουν την παροχή βοήθειας, μεγαλώνοντας έτσι τον τραγικό απολογισμό των θυμάτων.
Το σημείο που «συμπιέζεται ο κόσμος»
Οι επιστήμονες σημειώνουν πως η σεισμική δραστηριότητα του Αφγανιστάν έχει να κάνει με τη θέση της χώρας μέσα στην ορογενή αλπική ζώνη των Ιμαλαΐων, στην οποία συγκλίνουν οι ινδικές, αραβικές και ευρασιατικές πλάκες.
Η τόσο έντονη σεισμική δραστηριότητα προκλήθηκε από τη σύγκρουση, όχι από τον διαχωρισμό, των τεκτονικών πλακών. Η ινδική πλάκα ωθείται σταθερά βόρεια προς την ευρασιατική πλάκα, παραμορφώνοντας τον φλοιό και προκαλώντας σεισμούς σε όλο το Αφγανιστάν. Αντί να απομακρύνεται, η γη συμπιέζεται, διπλώνεται και ανυψώνεται από τεράστιες γεωλογικές δυνάμεις.
«Η δύναμη πίσω από αυτόν τον τελευταίο σεισμό είναι η ίδια που οδήγησε στο σχηματισμό των Ιμαλαΐων, του Καρακορούμ και του Θιβετιανού Οροπεδίου - τη σύγκρουση των πλακών της Ινδίας και της Ευρασίας», παρατηρεί ο δρ Μπράιαν Μπαπτί, σεισμολόγος του British Geological Survey.
Η Ινδία ανεβαίνει πιο ψηλά
«Με την Ινδία να κινείται προς την Ευρασία με περίπου 45 mm κάθε χρόνο, αυτή η ζώνη σύγκρουσης είναι μια από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές της Γης - αντιπροσωπεύοντας περίπου το 15% όλης της σεισμικής ενέργειας που απελευθερώνεται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Πρόκειται για μια περιοχή πολύ υψηλού σεισμικού κινδύνου, με τακτική σεισμική δραστηριότητα να εξαπλώνεται σε σύνθετα συστήματα ρηγμάτων που κατανέμονται σε μια ευρεία περιοχή», σημειώνει ο σεισμολόγος, αφήνοντας ορθάνοιχτο το ενδεχόμενο για εξίσου μεγάλους ή και ακόμα πιο ισχυρούς σεισμούς στο μέλλον.
«Λόγω της θέσης του, το Αφγανιστάν έχει αντιμετωπίσει ένα ιστορικό καταστροφικών σεισμών - με πολλούς από τους μεγαλύτερους να λαμβάνουν χώρα στην περιοχή Χίντου Κους του βορειοανατολικού Αφγανιστάν, όπου έχουν σημειωθεί 12 σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο από 7 Ρίχτερ από το 1900», εξηγεί ο δρ Μπαπτί.