Μια από τις βασικές προβληματικές παραμέτρους της επ' αόριστον αναβολής της συνάντησης των δύο ηγετών είναι η αβεβαιότητα που προκαλεί στην εξέλιξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου στο άμεσο μέλλον.
Όπως είναι εύλογο, όσο διαρκεί αυτή η εκκρεμότητα τα ελληνοτουρκικά θα συνεχίσουν να μην πλέουν σε «γνώριμα νερά» , τη στιγμή μάλιστα που οι δύο χώρες πρόκειται να βρεθούν πολύ σύντομα αντιμέτωπες με τα ανοιχτά ζητήματα που τις απασχολούν.
Βήματα στο άγνωστο;
Είναι σαφές, πως μια σειρά από γεγονότα που αναμένεται να εξελιχθούν το επόμενο διάστημα δεν προϊδεάζουν πως οι δύο πλευρές θα καταφέρουν να διατηρήσουν το κλίμα των ήρεμων νερών που επιδιώχθηκε μετά την Διακήρυξη των Αθηνών του 2023.
Τα τεκταινόμενα στο περιθώριο της Γ.Σ του ΟΗΕ την προηγούμενη βδομάδα απέδειξαν με τον κατηγορηματικότερο τρόπο πώς ο βαθμός απόκλισης των δύο χωρών στα βασικά ζητήματα που έχουν μπει στο τραπέζι , στενεύει τα περιθώρια σύγκλισης και αφήνει ανοιχτό κάθε ενδεχόμενο, ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως ο πρόεδρος Ερντογάν έχει επιλέξει το τελευταίο διάστημα να επαναφέρει ξανά στο προσκήνιο για τακτικούς λόγους , όλες τις μαξιμαλιστικές θέσεις της γείτονος.
Δεν είναι τυχαίο πως στον απόηχο των ελληνικών κινήσεων στην Αν. Μεσόγειο και την εμπλοκή του αμερικανικού ενεργειακού Κολοσσού της Chevron, ο Τούρκος πρόεδρος έσπευσε από του βήματος του ΟΗΕ να ξεκαθαρίσει πως κανένα ενεργειακό έργο στην περιοχή δεν θα προχωρήσει χωρίς την συγκατάθεση της Τουρκίας.
Την ίδια σχεδόν στιγμή και στο ίδιο μέρος οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Χριστοδουλίδης επαναλάμβαναν τη δέσμευση τους για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου.
Ως γνωστόν, η επανέναρξη των εργασιών παραμένει παγωμένη μετά τις απειλές της Άγκυρας που προειδοποίησε πως θα αντιδράσει σκληρά και επι του πεδίου σε περίπτωση που το ιταλικό ωκεανογραφικό που εκτελεί τις εργασίες πόντισης του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης επιστρέψει ανοιχτά της Κάσου.
Συνεπώς , Αθήνα και Λευκωσία θα κληθούν το επόμενο διάστημα να διαχειριστούν την εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην εσωτερική πίεση για την επανέναρξη των εργασιών και τους ενδεχόμενους κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν στην περίπτωση που αψηφήσουν τις τουρκικές απειλές.
Σε αυτό το πλαίσιο οι δύο χώρες ποντάρουν στην υποστήριξη του Παρισιού , καθώς υπάρχει έντονο γαλλικό ενδιαφέρον για το έργο λόγω της συμμετοχής της γαλλικής εταιρείας NEXANS, η οποία έχει αναλάβει την παραγωγή και την πόντιση του υποβρύχιου ηλεκτρικού καλωδίου και τις εργασίες βυθομέτρησης και κάτοψης του βυθού.
Στο ίδιο τρίγωνο (Παρίσι -Αθήνα -Λευκωσία) ποντάρει ακόμη η ελληνική διπλωματία για να μπλοκάρει την άνευ όρων συμμετοχή της Τουρκίας στα ευρωπαϊκά κονδύλια για την άμυνα και ιδιαίτερα στο χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE για το οποίο έχει υπάρξει επίσημο αίτημα της Άγκυρας πριν από μερικές εβδομάδες.
Η Αθήνα έχει επιλέξει να σηκώσει ψηλά στην ατζέντα την υπόθεση αυτή , με τον Έλληνα πρωθυπουργό να επαναλαμβάνει αρκετές φορές το τελευταίο διάστημα , ακόμη και από του βήματος του ΟΗΕ, πως η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να μπλοκάρει με βέτο , καθώς απαιτείται ομοφωνία , τη συμμετοχή της Τουρκίας στο χρηματοδοτικό εργαλείο , σε περίπτωση που δεν άρει το casus belli.
Μάλιστα , η ελληνική επιμονή στο ζήτημα έχει ενοχλήσει σε μεγάλο βαθμό τον Τούρκο πρόεδρο ο οποίος δεν κρύβει τον εκνευρισμό του ενάντια στην Αθήνα ακόμη και σε δημόσιες τοποθετήσεις του.
Ωστόσο , η συγκεκριμένη επιλογή ενέχει ρίσκο , καθώς μια ενδεχόμενη εμπλοκή στην προοπτική της ευρωτουρκικής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας με ελληνική ευθύνη θα μπορούσε να φέρει την Αθήνα αντιμέτωπη με ισχυρά κράτη - μέλη της Ε.Ε όπως η Γερμανία , η Ιταλία και η Ισπανία που θεωρούν ως ύψιστη προτεραιότητα τη συμμετοχή της Τουρκίας στην νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης.
Σε αυτήν την περίπτωση η ελληνική διπλωματία επενδύει και πάλι στη γαλλική υποστήριξη, με τον πρόεδρο Μακρόν όμως να μην έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά του σε αυτό το ζήτημα. Βέβαια, πρόσφατα γαλλικές διπλωματικές πηγές άφηναν να εννοηθεί πως το Παρίσι συμμερίζεται τις ελληνικές θέσεις , γεγονός που μένει φυσικά να αποδειχτεί στην πράξη.
Τα F-35
Μια ακόμη κρίσιμη παράμετρος για τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό στην περιοχή είναι και ο βαθμός της εμβάθυνσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και ειδικότερα η εκτεταμένη προσπάθεια της Αγκυρα να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35, μια εξέλιξη που θα μπορούσε να ανατρέψει των συσχετισμών των δυνάμεων στην περιοχή.
Παρότι , ο δρόμος είναι μακρύς για την τουρκική διπλωματία και απαιτεί σοβαρές παραχωρήσεις από την Αγκυρα , με πρώτη τη ριζική αποδέσμευση της από την Μόσχα , εντούτοις η θερμή υποδοχή που επιφύλαξε ο Λευκός Οίκος στον Τούρκο Πρόεδρο την περασμένη εβδομάδα αναγκάζει την Αθήνα να βρίσκεται σε εγρήγορση.
Είναι ξεκάθαρο , πως ο Ερντογάν θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τη νέα φάση στην οποία εισέρχονται οι διμερείς σχέσεις Ουάσινγκτον και Άγκυρας, ειδικότερα στη δεδομένη χρονική συγκυρία που ο ειδικός ρόλος που διαδραματίζει στη Γάζα και το Ουκρανικό του επιτρέπει να κεφαλαιοποιήσει το διπλωματικό του απόθεμα προς διάφορες κατευθύνσεις.
Γι'αυτό η Αθήνα από την πρώτη στιγμή αντιτάσσει το δικό της πρόγραμμα αμυντικών εξοπλισμών, υποστηρίζοντας παράλληλα πως έχει καταφέρει να επιβάλει στους συμμάχους εν τοις πράγμασι μια ρήτρα μη ανταγωνισμού.
Σε αυτό συντείνει και η πρόσφατη επισήμανση του έλληνα ΥΠΕΘΑ Νίκου Δένδια ο οποίος με ανάρτηση του στο Χ στον απόηχο της συνάντησης στον Λευκό Οίκο , υπερασπίστηκε την ορθότητα της ελληνικής απόφασης για αγορά των αμερικανικών μαχητικών F-35.
Ο υπουργός συνόδευσε μάλιστα την ανάρτηση του με το βίντεο από την πρόσφατη τοποθέτησή του στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής στις 24 Σεπτεμβρίου 2025.
«Δεν προλέγω ότι θα τα πάρει η Τουρκία» αλλά, «για να είμαστε ειλικρινής, στοιχειώδης πρόνοια είναι να τα έχουμε εμείς ήδη και οι Τούρκοι ας προσπαθούν» είπε μεταξύ άλλων ο υπουργός , δείχνοντας σε μεγάλο βαθμό την στρατηγική που ακολουθεί η Αθήνα.
Κυπριακό
Παρότι δεν αποτελεί διμερές ζήτημα αλλά διεθνές , το κυπριακό διαχρονικά επηρεάζει και επηρεάζεται από το κλίμα των ελληνο-τουρκικών σχέσεων. Συνεπώς το επόμενο διάστημα και παρά τη δεδηλωμένη προσήλωση του ΓΓ του ΟΗΕ Αντονιο Γκουτέρες στην επανέναρξη των συνομιλιών, δεν αποκλείεται τονκυπριακό να εξελιχθεί σε ένα ακόμη πεδίο αντιπαράθεσης για τις δύο χώρες.
Σε αυτό συντείνει και η επαναλαμβανόμενη ρητορική έντασης που επιλέγει ο Τούρκος Πρόεδρος όταν αναφέρεται στο ζήτημα.
Δεν είναι τυχαίο πως επέλεξε να αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της ομιλίας του στα Ηνωμένα Έθνη στη διεθνή απομόνωση των κατεχομένων , ζητώντας παράλληλα και την αναγνώριση του ψευδοκράτους από τη διεθνή κοινότητα.
Θαλάσσιες ζώνες και Ανατολική Μεσόγειος
Ωστόσο , από την συνολική ανάλυση που γίνεται ένθεν κακείθεν στο Αιγαίο δεν απουσιάζει και η αιρετική άποψη που θέλει η διαφαινόμενη ένταση στο πεδίο να οδηγήσει μοιραία και σε μια συνολικότερη διευθέτηση των εκκρεμοτήτων στις θαλάσσιες ζώνες στην Αν. Μεσόγειο.
Δυνητικά το ενδιαφέρον της αμερικανικής Chevron για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο σε θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Λιβύης αλλά και στην επανεκκίνηση των συνομιλιών Αθήνας - Τρίπολης , θα μπορούσαν πιθανά να λειτουργήσουν ως πιλότος για τις εξελίξεις στο πεδίο της ελληνοτουρκικής οριοθέτησης.
Εξάλλου , σε μεγάλο βαθμό όλοι οι κρίσιμοι παίχτες τον τελευταίο χρόνο έχουν κάνει γνωστές τις θέσεις τους πάνω στο ζήτημα.
Συνεπώς , η κατάθεση ρηματικών διακοινώσεων για το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών από όλες τις εμπλεκόμενες χώρες και η δημοσιοποίηση των χαρτών του ΘΧΣ της Ελλάδας αλλά και της Τουρκίας, ενδεχομένως θα μπορούσαν να δημιουργήσουν το απαραίτητο διαπραγματευτικό πλαίσιο για να ξεκινήσει μια συζήτηση με επιταχυντή τον αμερικανικό παράγοντα που θα διευθετήσει συνολικά το ζήτημα.