Η παραίτηση του ισχυρού προσωπάρχη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ συνιστά μια από τις βαθύτερες αναταράξεις στην πολιτική σκηνή της Ουκρανίας από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022.
Η απομάκρυνση του ανθρώπου που θεωρήθηκε επί χρόνια ο «συμπρόεδρος» του Ζελένσκι, έρχεται σε μια στιγμή που το Κίεβο βρίσκεται αντιμέτωπο με πιεστικές αμερικανικές απαιτήσεις για συμβιβασμό με τη Μόσχα, στρατιωτικές ελλείψεις στο μέτωπο και μια εκτεταμένη έρευνα διαφθοράς που κλονίζει το προεδρικό περιβάλλον.
Ο Γερμάκ υπήρξε ο βασικός διαπραγματευτής της Ουκρανίας με τη Δύση και ο άνθρωπος που, σύμφωνα με ουκρανικές και δυτικές πηγές, κατάφερε πρόσφατα να αμβλύνει τις «μη αποδεκτές» πτυχές του ειρηνευτικού σχεδίου των 28 σημείων που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ σε συνεργασία με τη Ρωσία. Το σχέδιο προβλέπει σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις και δραστικό περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων — όρους που το Κίεβο χαρακτηρίζει ουσιαστικά ως τελεσίγραφο.
H παραίτηση του «πράσινου καρδινάλιου» του Ζελένσκι
Ωστόσο, η αποχώρηση του επονομαζόμενου «πράσινου καρδινάλιου» του Ζελένσκι -λόγω της χακί στολής, με την οποία συχνά εμφανίζεται - δεν υπαγορεύθηκε από τις διεθνείς εξελίξεις αλλά από μια έφοδο των Αρχών κατά της διαφθοράς στο γραφείο του.
Αν και ο Γερμάκ δεν κατηγορήθηκε για παράνομες πράξεις, η έρευνα πραγματοποιείται στο πλαίσιο μιας διευρυνόμενης υπόθεσης που έχει ήδη συμπαρασύρει υπουργούς και πρώην στενούς συνεργάτες του Ζελένσκι.
«Είμαι ευγνώμων στον Αντρίι επειδή εκπροσώπησε πάντα, ακριβώς όπως έπρεπε, τη θέση της Ουκρανίας στις διαπραγματεύσεις. Ήταν πάντα μια πατριωτική στάση. Αλλά δεν θέλω να υπάρχουν φήμες και εικασίες. Θα υπάρξει επανεκκίνηση του Προεδρικού Γραφείου», δήλωσε ο Ζελένσκι σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα που ανήρτησε στο Telegram.
Πολιτική θύελλα στο Κίεβο: Η αντιπολίτευση πιέζει τον Ζελένσκι για κυβέρνηση εθνικής ενότητας
Για την ουκρανική αντιπολίτευση, η παραίτηση Γερμάκ ισοδυναμεί με πολιτικό σεισμό. Εδώ και χρόνια κατηγορούσαν τον επιτελάρχη για υπερσυγκέντρωση εξουσιών και ασφυκτικό έλεγχο του κυβερνητικού μηχανισμού.
Πλέον εντείνουν τις πιέσεις στον Ζελένσκι για συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας -αίτημα που είχαν θέσει από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022.
Ο Γερμάκ δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, αλλά η επιρροή του ήταν αδιαμφισβήτητη. Η αποχώρησή του δίνει ώθηση στις αντιπολιτευτικές φωνές που ζητούν ενίσχυση του κοινοβουλίου, επιστροφή σε αυστηρότερη συνταγματική τάξη και ουσιαστικό έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας.
«Το κοινοβούλιο πρέπει να ανακτήσει τον ρόλο του», τόνισε η πρώην αντιπρόεδρος κυβέρνησης Ίβαννα Κλιμπούς-Τσιντσάντζε, ζητώντας συγκρότηση κυβέρνησης που θα λογοδοτεί στη Βουλή και όχι στο προεδρικό γραφείο του Ζελένσκι.
Άλλοι αναλυτές, ωστόσο, εκφράζουν αμφιβολίες για το αν η παραίτηση του προσωπάρχη του Ζελένσκι σηματοδοτεί πραγματική αλλαγή. Ορισμένοι προειδοποιούν ότι ο Γερμάκ ενδέχεται να συνεχίσει να επηρεάζει τις εξελίξεις στο παρασκήνιο, ενώ η δημοσιογράφος και πρώην σύμβουλος του Ζελένσκι, Γιούλια Μέντελ, μίλησε για «απελπισμένη αντίδραση σε αφόρητη πίεση», αμφισβητώντας αν ο πρόεδρος έχει «πραγματικό διάδοχο» για τον στενότερο συνεργάτη του.
Πίεση από ΗΠΑ, κλιμάκωση από Ρωσία, ανησυχία από Ευρώπη
Το πολιτικό δράμα στο Κίεβο εκτυλίσσεται την ώρα που η Ουάσιγκτον εντείνει τις πιέσεις για αποδοχή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία.
Ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ αναμένεται να συναντήσουν ουκρανική αντιπροσωπεία στη Φλόριντα, ενώ την επόμενη εβδομάδα ο Γουίτκοφ θα μεταβεί στη Μόσχα στο πλαίσιο των διαπραγματευτικών προσπαθειών του Λευκού Οίκου. Το γεγονός ότι πρόσφατα δημοσιεύτηκε ηχογράφηση στην οποία ο Αμερικανός απεσταλμένος συμβουλεύει Ρώσο αξιωματούχο για το πώς να απευθυνθεί στον Τραμπ, έχει προκαλέσει περαιτέρω ανησυχία στο Κίεβο.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, από την πλευρά του, δηλώνει διατεθειμένος να συνεχίσει τον πόλεμο «μέχρι να παραδοθούν τα εδάφη που διεκδικεί η Ρωσία», ενώ θεωρεί ότι οι προτάσεις Τραμπ μπορεί να αποτελέσουν «βάση για μελλοντικές συμφωνίες» - χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει ακόμη ένα τελικό κείμενο.
Στην Ευρώπη, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ χαρακτήρισε «θανατηφόρο συνδυασμό» την πολιτική κρίση στο Κίεβο με την ταυτόχρονη επίσκεψη του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν στη Μόσχα. Η ανησυχία είναι έκδηλη: η πολιτική αστάθεια στην Ουκρανία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ενότητα της Δύσης απέναντι στη Ρωσία.