Το παρασκήνιο των πιέσεων που άσκησε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Μπένιαμιν Νετανιάχου προκειμένου να αποδεχθεί το ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα αποκαλύπτει το Axios.
Όλα ξεκίνησαν πριν από τρεις εβδομάδες, όταν το Ισραήλ βομβάρδισε την Ντόχα, επιχειρώντας να δολοφονήσει τους ηγέτες της Χαμάς. Η επιχείρηση, ωστόσο, το μόνο που πέτυχε ήταν να προκαλέσει οργή σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο αλλά και να αυξήσει τις πιέσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ για συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων και λήξης των συγκρούσεων.
Το Κατάρ αντέδρασε ακαριαία, διακόπτοντας τη μεσολάβηση και ξεκινώντας διπλωματική αντεπίθεση.
Οι σύμβουλοι του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, επιβεβαίωσαν το ρητό ότι όπου υπάρχει κρίση κάποιοι μπορούν να δουν μια ευκαιρία. Ένιωσαν προδομένοι λέει το Axios, καθώς λίγο πριν από τον βομβαρδισμό είχαν συναντήσει στενό συνεργάτη του Νετανιάχου στο Μαϊάμι.
Μετά την αποτυχημένη επίθεση στο Κατάρ, ο Γουίτκοφ φέρεται να πρότεινε στον Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη, όμως εκείνος αρνήθηκε. Οι Γουίτκοφ και Κούσνερ δεν τα παράτησαν. Πήραν την έγκριση του Τραμπ και συνέταξαν νέο σχέδιο: μια συνδυαστική πρόταση εκεχειρίας και μεταπολεμικού πλαισίου, στηριγμένη σε ιδέες του Τόνι Μπλερ.
Λίγο πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, οι Καταριανοί πρότειναν συνάντηση του Τραμπ με ηγέτες οκτώ αραβικών και μουσουλμανικών χωρών.
Κατά τη σύνοδο, οι ηγέτες καταφέρθηκαν εναντίον του Ισραήλ. Τότε ο Τραμπ έδωσε τον λόγο στον Γουίτκοφ, ο οποίος παρουσίασε το σχέδιο των 21 σημείων. Οι αντιδράσεις ήταν θετικές και οι συζητήσεις προχώρησαν γρήγορα σε προκαταρκτική συμφωνία.
Η σκληρή γραμμή Τραμπ προς τον Νετανιάχου: «Take it or leave it»
Ο Νετανιάχου διατηρούσε σοβαρές ενστάσεις, ενώ το Σάββατο κυκλοφόρησαν φήμες ότι θα απορρίψει το σχέδιο. Ο Τραμπ αντέδρασε άμεσα με ένα αυστηρό τηλεφώνημα: «Το παίρνεις ή το αφήνεις ('take it or leave it'). Αν το αφήσεις, σε εγκαταλείπουμε».
Οι συνομιλίες ολοκληρώθηκαν στις 11 μ.μ., με τις δύο πλευρές να καλύπτουν σημαντικά τις αποστάσεις - συμπεριλαμβανομένης της συγγνώμης που θα έπρεπε να απευθύνει ο Νετανιάχου στο Κατάρ.
«Ο Νετανιάχου ήξερε τι έπρεπε να κάνει. Δεν έφερε αντίρρηση. Όταν συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να το κάνει, το έκανε», περιγράφει ένας αξιωματούχος στο Axios.
Tα δύσκολα όμως δεν τελείωσαν εκεί, συνεχίζει το δημοσίευμα. Όταν το τελευταίο κείμενο στάλθηκε στους Άραβες και μουσουλμάνους αξιωματούχους, εξοργίστηκαν με το πόσες αλλαγές κατάφερε να εισαγάγει ο Νετανιάχου, ιδίως στους όρους της αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα, αναφέρουν πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες.
«Ο Μπίμπι είπε στον Τραμπ στις τηλεφωνικές τους κλήσεις το Σαββατοκύριακο ότι δεν έχει σκοπό απλά να αποσυρθούν οι Ισραηλινοί και να αφήσουν τη Χαμάς να ανασυσταθεί», δήλωσε ένας Ισραηλινός αξιωματούχος.
Ο Τραμπ συμφώνησε. Οι αραβικές χώρες είχαν επίσης πιέσει για αλλαγές στο κείμενο, αλλά πολλές δεν συμπεριλήφθηκαν. Οι αντιρρήσεις ήταν αρκετά έντονες: οι Καταριανοί συμβούλευσαν την ομάδα του Τραμπ να μη δημοσιεύσει το λεπτομερές σχέδιο τη Δευτέρα. Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ το έκανε.
Δήλωσε την Τρίτη ότι αναμένει απάντηση από τη Χαμάς τις επόμενες «τρεις ή τέσσερις ημέρες». Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναμένουν θετική απάντηση, με κάποιες επιφυλάξεις.
Τελικά, ο Νετανιάχου αποδέχθηκε κρίσιμα σημεία, μεταξύ των οποίων και μια συγγνώμη προς το Κατάρ. Μάλιστα, ο Τραμπ τηλεφώνησε στον εμίρη του Κατάρ Αλ Θάνι, μέσα από το οβάλ γραφείο, και έδωσε το τηλέφωνο στον Νετανιάχου, ο οποίος ζήτησε συγγνώμη για το χτύπημα, υποσχόμενος να μην επαναληφθεί.
Ωστόσο, επέβαλε αλλαγές στο σχέδιο που προκάλεσαν οργή στις αραβικές πρωτεύουσες.
Παρά τις αντιδράσεις, ο Τραμπ δημοσίευσε το σχέδιο τη Δευτέρα. Δήλωσε ότι περιμένει απάντηση από τη Χαμάς μέσα σε λίγες ημέρες, με Αμερικανούς αξιωματούχους να εκτιμούν ότι θα είναι θετική.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ βασίζεται κυρίως σε Κατάρ, Αίγυπτο και Τουρκία για να πείσουν τη Χαμάς να συμφωνήσει. Όπως σημειώνει Αμερικανός αξιωματούχος, αν η οργάνωση αρνηθεί, θα μείνει «χωρίς χρηματοδότηση και απομονωμένη».