Πόσες και ποιες είναι οι πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο; Σε ποιες συμμετέχουν οι ευρωβουλευτές και ποιοι δεν συμμετέχουν σε καμία;
Οι πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτυπώνουν τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης, είναι μια μικρογραφία του πολιτικού συσχετισμού στα κράτη-μέλη. Εκεί συναντώνται οι ομοϊδεάτες ευρωβουλευτές από τις χώρες της ΕΕ, εκεί βάζουν τις διαχωριστικές γραμμές οι ιδεολογικοί και πολιτικοί αντίπαλοι. Η αρένα που ευρωκοινοβουλίου παρά τις διαφορετικές εθνότητες και κουλτούρες, στο τέλος είναι άλλο ένα κοινοβούλιο που συγκρούονται ή συγκερνώνται οι βασικές πολιτικές γραμμές που υπάρχουν και σε κάθε κράτος.
7 πολιτικές ομάδες -τα 7 ευρωπαϊκά «Κόμματα»
Οι ευρωβουλευτές δεν κατανέμονται στα βουλευτικά έδρανα, ούτε συσπειρώνονται, με βάση την εθνικότητά τους, αλλά με βάση την πολιτική τους τοποθέτηση. Για να δημιουργηθεί μία πολιτική ομάδα απαιτούνται τουλάχιστον 23 βουλευτές οι οποίοι πρέπει να εκπροσωπούν το ¼ των κρατών-μελών. Αυτήν τη στιγμή οι ευρωβουλευτές συμμετέχουν σε εφτά πολιτικές ομάδες, εκτός των μη εγγεγραμμένων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματοποίησε την τελευταία εκλογική του διαδικασία το 2019 και σύμφωνα τον κανονισμό, είναι πενταετούς θητείας, άρα οι επόμενες εκλογές θα γίνουν το 2024.
Κάθε πολιτική ομάδα μεριμνά για την εσωτερική της οργάνωση ορίζοντας έναν πρόεδρο (ή, σε ορισμένες ομάδες, δύο συμπροέδρους), ένα προεδρείο και μια γραμματεία. Οι θέσεις των βουλευτών στην αίθουσα συνεδριάσεων αποφασίζονται βάσει της πολιτικής τους τοποθέτησης, από τα αριστερά προς τα δεξιά, μετά από συμφωνία μεταξύ των προέδρων των ομάδων.
Πριν από κάθε ψηφοφορία στην ολομέλεια, οι πολιτικές ομάδες εξετάζουν τις εκθέσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών και υποβάλλουν τροπολογίες. Η θέση κάθε πολιτικής ομάδας αποφασίζεται μετά από συζήτηση στους κόλπους της ομάδας. Οι βουλευτές δε μπορούν να υποχρεωθούν να δώσουν συγκεκριμένη ψήφο.
Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EΛΚ)
Πρόκειται για την παλιότερη και την μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Κοινοβουλίου. Τοποθετείται στα δεξιά και κεντροδεξιά στον πολιτικό χάρτη. Εκπροσωπεί τα φιλελεύθερα και χριστιανοδημοκρατικά κόμματα. Έχει την πλειοψηφία των εδρών στο Ευρωκοινοβούλιο. Γενικά τίθεται ενάντια στον προστατευτισμό, προωθεί την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού. Ψηλά στην ατζέντα του βρίσκεται το ζήτημα της ασφάλειας και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τίθεται υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και διεύρυνσης.
Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών
Η έτερη μεγάλη ομάδα, που συγκροτεί κάπως και το δίπολο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες. Αυτήν τη στιγμή είναι η δεύτερη δύναμη με 20% πίσω από το 24% του ΕΛΚ (Τα ποσοστά είναι αυτά που προέκυψαν από τις εκλογές του 2019, πριν από την αποχώρηση του Ην. Βασιλείου). Η ατζέντα των Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών περιλαμβάνει ανάπτυξη με κοινωνικό πρόσημο, την ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Προτάσσει την κοινωνική δικαιοσύνη και τη συμμετοχική δημοκρατία και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και διεύρυνση ως όρο της ειρήνης και της προόδου.
Ανανεώστε την Ευρώπη (Renew Europe)
Την τρίτη πολιτική δύναμη σε αριθμό εδρών αποτελεί η πολιτική ομάδα Ανανεώστε την Ευρώπη με 14% και αποτελεί συνέχεια της συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών. Είναι φιλελεύθερη ομάδα κι αυτή, με ισχυρό το στοιχείο της διαμόρφωσης ευρωπαϊκής ταυτότητας, ευρωπαϊκής κουλτούρας, την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ως προτεραιότητα, θέτει την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των ευρωπαϊκών θεσμών, την «Ευρώπη της διαφορετικότητας» και την προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών.
Ταυτότητα και Δημοκρατία
Η πολιτική ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» συγκροτήθηκε το 2019 ως συνέχεια της ομάδας «Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας». Αποτελείται κατά βάση από ακροδεξιές, εθνικιστικές και ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις. Βάζουν μπροστά ζητήματα κυριαρχίας των εθνών-κρατών. Απορρίπτουν την περαιτέρω ολοκλήρωση και διεύρυνση της ΕΕ. Ζητούν κλειστά σύνορα και έλεγχο της μετανάστευσης και «απογραφειοκρατικοποίηση» της ΕΕ. Οι πλειοψηφία των ευρωβουλευτών τους προέρχεται από το Ιταλικό Κόμμα της Λίγκας, τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν και το γερμανικό AFD. To ποσοστό τους είναι στο 14%.
Πράσινοι
Η ομάδα των πρασίνων, όπως φαντάζεται ο καθένας, έχει ως κύριο στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ασφάλεια των τροφίμων. Στην πλατφόρμα των πρασίνων θα δει κανείς ότι ζητήματα κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, ισότητας των φύλων και διαφάνειας είναι κυρίαρχα. Αξιοποιεί σαν πολιτικό κεφάλαιο το γεγονός ότι η στρατηγική της ΕΕ για την πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούσε αίτημα των πρασίνων αρκετά χρόνια πριν υιοθετηθεί από την Ένωση και ενσωματωθεί στα οικονομικά προγράμματα της συντριπτικής πλειοψηφίας των κομμάτων, φιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατικών. Η εκπροσώπησή της περιορίζεται σχεδόν στο 10%.
Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές
Με ποσοστό 8%, η συγκεκριμένη ομάδα τοποθετείται και αυτή στα δεξιά, μάλλον πιο δεξιά από το ΕΛΚ. Ασφάλεια-Ανάπτυξη-Κυριαρχία-Προστασία του περιβάλλοντος με κόστος που να αντέχεται. Σε αυτές τις λέξεις συμπυκνώνεται η πολιτικής τους πλατφόρμα, το πολιτικό τους πρόγραμμα θα λέγαμε. Στέκονται κι αυτή αρνητικά στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ζητούν περιορισμό των αρμοδιοτήτων της ΕΕ σε αντιδιαστολή με την ενίσχυση των εξουσιών των κρατών-μελών.
Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Βόρεια Πράσινη Αριστερά
Η πιο μικρή πολιτική ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο, με 5% , η Ευρωπαϊκή Αριστερά συσπειρώνει τις πολιτικές δυνάμεις που προσδιορίζονται αριστερές και ριζοσπαστικές. Τοποθετείται στα αριστερά των σοσιαλιστών και δημοκρατών. Στις βασικές της αρχές περιλαμβάνονται η κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη, η μάχη κατά της ξενοφοβίας, η προάσπιση των δικαιωμάτων, η δίκαιη ανάπτυξη και γενικά ο παρεμβατισμός για να αποτρέπεται η ανεξέλεγκτη δράση των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, όπως αναφέρουν.
Οι Έλληνες ευρωβουλευτές στις πολιτικές ομάδες
Ξεκινώντας από την πλειοψηφία των Ελλήνων εκπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα φιλοξενεί στις γραμμές του τους ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, ως όμοροι ιδεολογικά χώροι. Αντίστοιχα, οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ, είναι ενταγμένοι στην ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου που προέρχονται από το ΣΥΡΙΖΑ συσπειρώνονται στην Ευρωπαϊκή Αριστερά. Τέλος, ο μοναδικός ευρωβουλευτής της Ελληνικής Λύσης, Εμμανουήλ Φράγκος, ανήκει στην ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.
Οι μη εγγεγραμμένοι
Από του 21 Έλληνες Ευρωβουλευτές που μας εκπροσωπούν στο Κοινοβούλιο, 4 δεν ανήκουν σε καμία ομάδα. Πρόκειται για τους ευρωβουλευτές της Χρυσής Αυγής και του ΚΚΕ. Οι μεν πρώτοι επιθυμούσαν να γίνουν μέρος της ακροδεξιάς ομάδας «Ταυτότητα και Δημοκρατία» αλλά δεν έγιναν ποτέ δεκτοί. Και ο Γιάννης Λαγός και ο Θανάσης Κωνσταντίνου είχαν ανεξαρτητοποιηθεί από τη Χρυσή αυγή λίγο πριν την καταδικαστική απόφαση σε εγκληματική οργάνωση. Δεν ήταν αρκετό αυτό βέβαια για να αποφύγει ο Γιάννης Λαγός την φυλάκιση. Η ευρωκοινοβουλευτική του ασυλία ήρθη και βρίσκεται στις φυλακές Δομοκού όπου εκτίει την ποινή του. Από την άλλη το ΚΚΕ μέχρι τον Ιούνιο του 2014 συμμετείχε στην ομάδα της Αριστεράς. Από εκεί κι έπειτα, με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του, το ΚΚΕ αποφάσισε την αποχώρησή του και οι δύο ευρωβουλευτές του είναι ανένταχτοι.