Συναγερμό για σοβαρές απειλές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια προερχόμενες από τη Λιβύη σημεαίνουν Ελλάδα και Ιταλία στους συμμάχους τους σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, αλλά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία μέχρι στιγμής, λέει το Politico.
Οι μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη αυξάνονται εκ νέου, την ώρα που η Ρώμη ανησυχεί όλο και περισσότερο για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στη βορειοαφρικανική χώρα, μιας επιρροής που ασκείται μέσω προμηθειών όπλων και μιας πιθανής νέας ναυτικής βάσης στο βορειοανατολικό λιμάνι του Τομπρούκ.
Η Αθήνα από την πλευρά της έχει στείλει δύο πολεμικά πλοία για περιπολίες στα ανοικτά της Λιβύης, ως απάντηση στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών και στις στρατηγικές ανησυχίες της για συνεργασία της Τουρκίας με τους Λίβυους, προκειμένου να τεμαχίσει τη Μεσόγειο σε θαλάσσιες ζώνες για έρευνες για υδρογονάνθρακες, αναφέρει το δημοσίευμα του μέσου.
Η Ρώμη ζητά κοινούς ευρωπαϊκούς χειρισμούς για το πρόβλημα της Λιβύης
Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι χαρακτήρισε τη Λιβύη ως «μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την οποία η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει από κοινού», αλλά μια ευρωπαϊκή προσπάθεια την περασμένη εβδομάδα με στόχο να σημειωθεί κάποια διπλωματική πρόοδος εξελίχθηκε σε φιάσκο.
Ο επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ Μάγκνους Μπρούνερ, συνοδευόμενος από υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα, κηρύχθηκαν «ανεπιθύμητα πρόσωπα» ("personae non gratae") στη Βεγγάζη, επικράτεια του Χαλίφα Χαφτάρ στην ανατολική Λιβύη και η αντιπροσωπεία διατάχθηκε να αποχωρήσει κατηγορούμενη για απροσδιόριστες «παραβιάσεις».
«Ο ρόλος της Ρωσίας στη Λιβύη συνεχίζει να επεκτείνεται, χρησιμοποιώντας την ως κεντρικό κόμβο της αφρικανικής στρατηγικής της», προειδοποίησε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. Και πρόσθεσε ότι ένα πολιτικά συνδεδεμένο δίκτυο λαθρεμπορίου στη Λιβύη υποστηρίζει τις στρατηγικές προσπάθειες της Ρωσίας, βοηθώντας τη Μόσχα να παρακάμψει τις κυρώσεις και να εργαλειοποιήσει τη μετανάστευση.
Ιταλία και Ελλάδα γνωρίζουν, όμως, ότι η αντιμετώπιση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος όπως εκείνο της Λιβύης, θα απαιτήσει την υποστήριξη μεγάλων συμμάχων, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, αλλά μέχρι στιγμής η ανταπόκρισή τους δεν είναι ικανοποιητική.
Διπλωμάτες περιέγραψαν τη διπλωματική αποστολή της περασμένης εβδομάδας ως μια προσπάθεια να προσδιοριστούν πιθανές λύσεις στο πρόβλημα. Οι πόροι της ΕΕ, άλλωστε, πιθανότατα θα έπαιζαν κάποιο ρόλο. Η ΕΕ έκλεισε μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Τυνησία το 2023, στην οποία πλήρωσε τις Αρχές της αφρικανικής χώρας προκειμένου να αναχαιτίσουν τις ροές, αλλά οι διπλωμάτες αμφιβάλλουν ότι ένα τέτοιο μοντέλο θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε μια χώρα τόσο αποσταθεροποιημένη από αντίπαλες πολιτοφυλακές όπως η Λιβύη, σημειώνεται.
Ο ρόλος της Ρωσίας στη Λιβύη
Μια πρόσφατη επίδειξη ρωσικών όπλων στη Βεγγάζη στη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης έδειξε την αυξανόμενη εγγύτητα του Κρεμλίνου με τον Χαφτάρ. Η Ρωσία θέλει ένα προπύργιο στη Μεσόγειο, ειδικά από τη στιγμή που νέα κυβέρνηση της Συρίας τερμάτισε το συμβόλαιο δανεισμού από τη Μόσχα της βάσης στην Ταρτούς. Ο Ταγιάνι προειδοποιεί τακτικά ότι η Λιβύη είναι ο πιθανότερος προορισμός για την αντικατάσταση της ρωσικής ναυτικής βάσης.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του ιταλικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Agenzia Nova, η Ρωσία θέλει επίσης να εγκαταστήσει πυραυλικά συστήματα σε μια στρατιωτική βάση στην ελεγχόμενη από τον Χαφτάρ Σέμπχα στη νότια Λιβύη και να στρέψει τους πυραύλους προς την Ευρώπη.
Πολλοί αναλυτές και διπλωμάτες αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη την πιθανότητα η Μόσχα να είναι σε φάση υλοποίησης των εν λόγω σχεδίον, αλλά ακόμη και χωρίς τους πυραύλους, η Ρωσία είναι ήδη σε θέση να χρησιμοποιήσει κάποιες βάσεις στη Λιβύη για υλικοτεχνική υποδομή, «η οποία θα μπορούσε θεωρητικά να πλήξει την Ευρώπη», λέει ο Αρτούρο Βαρβέλι, ανώτερος συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
Μέχρι στιγμής, η Ρωσία έχει ως επί το πλείστον χρησιμοποιήσει λιβυκές βάσεις για να διεξάγει τις επιχειρήσεις της στην υπόλοιπη Αφρική.
Παράλληλα αυξάνονται οι φόβοι αξιωματούχων της Νότιας Ευρώπης ότι η Ρωσία θα μπορούσε σύντομα να είναι σε θέση να εργαλειοποιήσει τις μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη όπως είχε κάνει με τον υβριδικό πόλεμο, που είχε εξαπολύσει στο ανατολικό μέτωπο της ΕΕ με πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή να περνούν από τα σύνορα της Λευκορωσίας στην Πολωνία.
Σε αναζήτηση συμμάχων
Παρά τη σοβαρότητα των απειλών αυτών από τη Λιβύη, η Ιταλία και η Ελλάδα πασχίζουν να πείσουν τους συμμάχους τους να αναλάβουν δράση. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, συζήτησε το θέμα της Λιβύης με τον Γάλλο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στην τρίωρη συνάντησή τους στη Ρώμη στις 4 Ιουνίου.
Η Λιβύη «είναι φυσικά ένα θέμα καίριας σημασίας τόσο για την Ιταλία όσο και για τη Γαλλία», δήλωσε Ιταλός αξιωματούχος με άμεση γνώση των συνομιλιών των δύο πλευρών, τονίζοντας «τις κοινές ανησυχίες, ιδίως όσον αφορά στην ασφάλεια - όσον αφορά επίσης στην αυξανόμενη παρουσία της Ρωσίας εκεί - και τη μετανάστευση». Αλλά παραδέχθηκε ότι υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ των θέσεων των δύο χωρών «σχετικά με τις πιθανές πολιτικές λύσεις».
Όπως σημειώνει το Politico, το θέμα της Λιβύης δεν είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τη Γαλλία, όσο για την Ιταλία. Και με τις ΗΠΑ να στρέφουν ολοένα και περισσότερο το βλέμμα τους στον Ειρηνικό, είναι πενιχρές οι ελπίδες ότι η Ουάσιγκτον θα επενδύσει μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο στη σταθεροποίηση της βορειοαφρικανικής χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι η πιο πρόσφατη διακήρυξη του ΝΑΤΟ, που υπεγράφη στις 25 Ιουνίου στη Χάγη κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας, δεν αναφέρει καν την Αφρική.