Ένα νέο κεφάλαιο για την Γάζα και ίσως συνολικότερα για το παλαιστινιακό μπορεί να ανοίξει μετά την θετική αντίδραση της Χαμάς για διάλογο με βάση το σχέδιο τερματισμού του πολέμου, του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Χαμάς δήλωσε το Σάββατο ότι είναι έτοιμη να ξεκινήσει άμεσα διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων, με βάση την πρόταση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ο τελευταίος προειδοποίησε την ένοπλη οργάνωση να αποδεχτεί το σχέδιό του μέχρι την Κυριακή αλλιώς οι συνέπειες θα ήταν οδυνηρές.
Το τελεσίγραφο Τραμπ και η απάντηση
Παράλληλα, εξέφρασε την προθυμία της να παραδώσει τη διακυβέρνηση της Γάζας σε μια νέα παλαιστινιακή αρχή τεχνοκρατών, στηριγμένη σε εθνική συναίνεση και περιφερειακή υποστήριξη.
Η απάντηση αυτή, που ήρθε λίγες μόλις ώρες μετά το τελεσίγραφο του Τραμπ προς την οργάνωση, αναδεικνύεται σε κομβικό σημείο των εξελίξεων. Αν και δεν συνιστά πλήρη αποδοχή του σχεδίου, φέρνει μια απτή ελπίδα για αλλαγή πορείας έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου.
Στη δήλωσή της, η Χαμάς συμφώνησε να απελευθερώσει «όλους τους ισραηλινούς κρατούμενους, ζωντανούς και νεκρούς» μέσω μιας ανταλλαγής αιχμαλώτων, όπως προτείνει το αμερικανικό σχέδιο. Αυτό προβλέπει άμεσο τερματισμό των μαχών και απελευθέρωση όλων των ζωντανών ομήρων εντός 72 ωρών, καθώς και την επιστροφή των σορών όσων θεωρούνται νεκροί, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων.
Πιστεύεται ότι 48 όμηροι εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς, εκ των οποίων μόνο 20 θεωρούνται ζωντανοί. Για τις οικογένειές τους στο Ισραήλ, η συγκεκριμένη διατύπωση δημιουργεί ελπίδες μετά από μακρά περίοδο αβεβαιότητας, επισημαίνει το BBC.
Ακόμη πιο σημαντική είναι η δήλωση προθυμίας να παραδώσει τη διακυβέρνηση της Γάζας σε μια νέα, ανεξάρτητη παλαιστινιακή αρχή τεχνοκρατών. Πρόκειται για ένα βήμα που, αν υλοποιηθεί, θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον πολιτικό χάρτη της περιοχής.
Ωστόσο, λείπουν ορισμένα κρίσιμα στοιχεία. Δεν γίνεται καμία αναφορά στην παράδοση των όπλων της οργάνωσης, ούτε σε ρητή αποδοχή μακροχρόνιας εκεχειρίας. Το ζήτημα του αφοπλισμού της Χαμάς παραμένει κόκκινη γραμμή για το Ισραήλ. Εξίσου ανησυχητική για το Ισραήλ είναι η τελευταία παράγραφος της δήλωσης, που αφήνει να εννοηθεί ότι η Χαμάς θέλει να διατηρήσει ρόλο στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις για το πολιτικό μέλλον της Γάζας.
Eλιγμός ή συμβιβασμός της Χαμάς;
Αντιμέτωπη με αυτή τη δήλωση, η κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι προετοιμάζεται να εφαρμόσει την πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ, που επικεντρώνεται στην απελευθέρωση των ομήρων. Το γραφείο του πρωθυπουργού σημείωσε ότι θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την Ουάσιγκτον για τον τερματισμό του πολέμου «σύμφωνα με τις αρχές του Ισραήλ και το όραμα του προέδρου Τραμπ».
Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις έλαβαν οδηγίες να ετοιμαστούν για τη μετάβαση σε πιο αμυντικές επιχειρήσεις σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του CNN και του Axios Μπαράκ Ραβίντ, αυτό σημαίνει ότι η πολιορκία της πόλης της Γάζας θα περιοριστεί. Ωστόσο, ούτε το χρονοδιάγραμμα της αλλαγής αυτής ούτε η πιθανότητα πλήρους παύσης των βομβαρδισμών αποσαφηνίστηκαν, όπως μαρτυρεί και συνέχιση -αν και πιο περιορισμένα -των εχθροπραξιών σήμερα.
Η ισραηλινή ηγεσία καλείται τώρα να αξιολογήσει κατά πόσο η απάντηση της Χαμάς είναι ένδειξη καλής πίστης ή ένας ελιγμός τακτικής για την κερδισμένη παράταση χρόνου. Για πολλούς στο υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου, η δυσπιστία παραμένει ισχυρή, κυρίως για τις πιο ακραίες φωνές της κυβέρνησης.
Η στάση της Χαμάς προκάλεσε άμεση αντίδραση στον Λευκό Οίκο. Ο Ντόναλντ Τραμπ, που μόλις πριν λίγες ώρες είχε απευθύνει αυστηρό τελεσίγραφο στην οργάνωση, εμφανίστηκε αισιόδοξος: «Με βάση τη δήλωση που μόλις εξέδωσε η Χαμάς, πιστεύω ότι είναι έτοιμη για μια διαρκή ειρήνη», δήλωσε.
Την ίδια στιγμή, κάλεσε το Ισραήλ να σταματήσει αμέσως τους βομβαρδισμούς, υπογραμμίζοντας ότι μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η ασφαλής και γρήγορη απελευθέρωση των ομήρων. Σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του αργότερα, χαρακτήρισε την ημέρα «μεγάλη» και ευχαρίστησε χώρες που βοήθησαν στη σύνταξη της πρότασης. Παρ’ όλα αυτά, αναγνώρισε ότι απομένει «τεράστιος όγκος λεπτομερειών» που πρέπει να αποσαφηνιστούν πριν η συμφωνία γίνει πραγματικότητα.
Η απάντηση της Χαμάς ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας, αλλά ταυτόχρονα αφήνει σοβαρά κενά. Η μη αναφορά στον αφοπλισμό, η ασάφεια γύρω από την παύση των ισραηλινών επιθέσεων και η πρόθεση συμμετοχής της οργάνωσης στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις αποτελούν ζητήματα που μπορεί να εκτροχιάσουν την όποια πρόοδο.
Μένει να φανεί ποιες είναι οι πραγματικές προθέσεις της Χαμάς και πόσα περιθώρια συμβιβασμών που θα οδηγήσουν σε κάποια εκεχειρία θα δημιουργήσει ο διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών, αν όντως προχωρήσει.