Στη Νίκαια της Βιθυνίας ένα στιγμιότυπο με ιστορική βαρύτητα με τον Πάπα και τον Πατριάρχη.
Η Νίκαια της Βιθυνίας ξύπνησε χθες με μια ιδιαίτερη αίσθηση προσδοκίας. Στους δρόμους που σήμερα κινούνται ήρεμα οι κάτοικοι και οι επισκέπτες, η ιστορία έμοιαζε για λίγο να παίρνει ξανά θέση στο προσκήνιο. Δεν υπήρχαν θόρυβοι ούτε επίσημη μεγαλοπρέπεια· όμως η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ αρκούσε για να υπενθυμίσει ότι η μικρή πόλη, που πριν από δεκαεπτά αιώνες φιλοξένησε την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, εξακολουθεί να κατέχει έναν ιδιαίτερο συμβολικό ρόλο στη χριστιανική μνήμη.
Η άφιξη των δύο προκαθημένων έγινε υπό διακριτική παρουσία των τοπικών αρχών και με περιορισμένο αριθμό παρισταμένων. Η εικόνα της παλιάς βασιλικής, με την απεικόνιση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου στο επίκεντρο, αποτέλεσε το σκηνικό της τελετής. Ο Πατριάρχης και ο Πάπας χαιρέτησαν τους παρευρισκόμενους και κατευθύνθηκαν στο σημείο όπου θα γινόταν η κοινή ανάγνωση του «Πιστεύω».
Η ανάγνωση του «Πιστεύω» – Μια στιγμή υψηλού συμβολισμού
Η ανάγνωση του Συμβόλου της Πίστεως στο ίδιο σημείο όπου συντάχθηκε το πρώτο μέρος του Συμβόλου της Πίστεως το 325 μ.Χ.αποτέλεσε το κορυφαίο σημείο της εκδήλωσης. Οι δύο ηγέτες διάβασαν μαζί το «Πιστεύω», με σταθερό τόνο, χωρίς περιττές τελετουργίες, δίνοντας έμφαση στην πνευματική σημασία της πράξης. Η σιωπή που επικράτησε στον χώρο ενίσχυσε τη βαρύτητα της στιγμής.
Στις σύντομες δηλώσεις που ακολούθησαν:
• Ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε για «επιστροφή στην πηγή της χριστιανικής πίστης».
• Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έκανε λόγο για «ένα ταξίδι στην εποχή της ενότητας» και τόνισε ότι ο Χριστός «είναι το κοινό θεμέλιο που ήδη μας ενώνει».
Οι κάτοικοι της Νίκαιας παρακολούθησαν την τελετή από απόσταση, ενώ η πόλη συνέχισε τον συνηθισμένο της ρυθμό. Παρόλα αυτά, η εικόνα των δύο προκαθημένων πλάι-πλάι στο σημείο της Α΄ Συνόδου θεωρήθηκε από πολλούς ως μια από τις σημαντικότερες στιγμές των τελευταίων χρόνων στις σχέσεις των δύο Εκκλησιών.
Το μήνυμα προς τη Μέση Ανατολή
Στον απόηχο της επίσκεψης, αναλυτές και εκκλησιαστικοί παράγοντες συμφωνούν ότι το μήνυμα της κοινής παρουσίας δεν περιορίζεται στην ιστορική μνήμη. Η εικόνα Πάπα και Πατριάρχη αποστέλλει σαφή αναφορά:
Ενότητα, ειρήνη και προστασία των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής.
Σε μια περίοδο όπου οι χριστιανικές κοινότητες σε Συρία, Ιράκ και άλλες εστίες αστάθειας δοκιμάζονται, η Νίκαια λειτούργησε ως σκηνή μιας υψηλού επιπέδου έκκλησης για σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της θρησκευτικής ελευθερίας.
Το θέμα της Χάλκης «ξαναζεσταίνεται»
Παρότι δεν έγινε δημόσια αναφορά στο ζήτημα, η παρουσία Πάπα σε τουρκικό έδαφος επανέφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Η σχολή, κλειστή από το 1971, παραμένει κορυφαίο αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αντικείμενο διεθνούς ενδιαφέροντος.
Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η εικόνα συνεργασίας και προσευχής στη Νίκαια ενισχύει τη θέση του Πατριαρχείου σε μελλοντικές συζητήσεις γύρω από το θέμα.
Το βλέμμα στρέφεται πλέον στο Φανάρι
Το δεύτερο μέρος της επίσκεψης του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ θα εξελιχθεί στην Κωνσταντινούπολη. Το Φανάρι προετοιμάζεται για μια σειρά συναντήσεων και τελετών με ιδιαίτερη σημασία:
• Υπογραφή κοινής δήλωσης Βαρθολομαίου – Πάπα, με επίκεντρο τον διάλογο, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ειρήνη και τη συνεργασία των Εκκλησιών.
• Συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία της θρονίσεως του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου.
Το Φανάρι: Το επίκεντρο της συνέχειας της επίσκεψης
Η λειτουργία της 30ής Νοεμβρίου, ως εορτή του ιδρυτή του Οικουμενικού Θρόνου, αποτελεί κορυφαίο σημείο στο εορτολόγιο του Πατριαρχείου και φέρει πρόσθετο συμβολισμό με την παρουσία του Πάπα.
Οι συναντήσεις που θα ακολουθήσουν αναμένεται να αγγίξουν ζητήματα που αφορούν τον διαχριστιανικό διάλογο, τα δικαιώματα των θρησκευτικών κοινοτήτων, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χριστιανοί της περιοχής.
Η επίσκεψη στη Νίκαια δεν χαρακτηρίστηκε από φαντασμαγορία, αλλά από ουσία. Η κοινή ανάγνωση του «Πιστεύω» αποτελεί μια πράξη που υπενθυμίζει τον κοινό θεμέλιο λίθο των δύο Εκκλησιών και ενισχύει την εικόνα συνεργασίας σε μια εποχή που ο χριστιανικός κόσμος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.
Με το βλέμμα στραμμένο τώρα στο Φανάρι, η επίσκεψη του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ στην Τουρκία αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάθος, καθώς συνδέει ιστορική μνήμη, σύγχρονο διάλογο και μήνυμα ειρήνης για τις κοινότητες που δοκιμάζονται.