Καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία για 13η ημέρα, πληροφορίες θέλουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ να ανακοινώνει στις 17:45 σήμερα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.
Μια τέτοια απαγόρευση, λένε οι Αμερικανοί αξιωματούχοι, θα ήταν ο καλύτερος, ίσως και ο μοναδικός τρόπος να αναγκαστεί η Μόσχα σε υποχώρηση.
Και η Βρετανία ανακοινώνει σταδιακό εμπάργκο
Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, και η Βρετανία θα ανακοινώσει εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο με σχετική ανακοίνωση που θα εκδοθεί σήμερα το απόγευμα.
«Οι Βρετανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα υπάρξει ένας πολύμηνος χρόνος για την απαγόρευση για να επιτραπεί στην παγκόσμια αγορά να προσαρμοστεί και να σταματήσει ο κόσμος να αγοράζει βενζίνη από πανικό», σημειώνει το Politico. Δεν θα υπάρξει απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου ταυτόχρονα, αλλά αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι το θέμα ήταν ακόμη υπό συζήτηση από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία
Σύμφωνα με ανάλυση του Associated Press, το εμπάργκο θα ήταν πιο αποτελεσματικό εάν περιλάμβανε αντίστοιχη κίνηση από την Ευρώπη, η οποία, επίσης, προσπαθεί αγωνιωδώς να σταματήσει τη βία στην Ουκρανία και να περιορίσει τον κίνδυνο που εγκυμονεί η Μόσχα για την ήπειρο. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου σαφές ότι η Ευρώπη θα συμμετάσχει σε ένα τέτοιο εμπάργκο.
Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενέργεια που εισάγει από τη Ρωσία. Ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τη σχετικά μικρή ποσότητα καυσίμου που λαμβάνουν από τη Μόσχα, η Ευρώπη δεν βρίσκεται την ίδια θέση, τουλάχιστον όχι ακόμα και όχι άμεσα.
Επιπλέον, τυχόν περιορισμοί στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου θα εκτινάξουν τις ήδη υψηλές τιμές του πετρελαίου και της βενζίνης και στις δύο ηπείρους και θα πιέσουν περαιτέρω τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις, τις χρηματοπιστωτικές αγορές και την παγκόσμια οικονομία.
Εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο: Τι θα συμβεί αν οι ΗΠΑ δράσουν μεμονωμένα
Εάν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ανακοινώσει, τελικά, σήμερα απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου και διυλισμένων προϊόντων, ο αντίκτυπος στη Μόσχα θα είναι πιθανότατα ελάχιστος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν ένα μικρό μερίδιο των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας και δεν αγοράζουν καθόλου φυσικό αέριο.
Συγκεκριμένα, εισάγουν περίπου 100.000 βαρέλια την ημέρα από τη Ρωσία, που αντιστοιχούν σε περίπου 5% των εξαγωγών αργού πετρελαίου της Ρωσίας, σύμφωνα με τη Rystad Energy. Πέρυσι, περίπου το 8% των εισαγωγών πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου από τις ΗΠΑ προέρχονταν από τη Ρωσία.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το ρωσικό αργό πετρέλαιο με εισαγωγές από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Από την πλευρά της, η Ρωσία μπορεί να βρει εναλλακτικούς αγοραστές για αυτό το καύσιμο, ίσως στην Κίνα ή την Ινδία. Ένα τέτοιο βήμα «θα επέφερε τεράστια αναποτελεσματικότητα στην αγορά», η οποία κλιμακώνει τις τιμές, δηλώνει ο Claudio Galimberti, αντιπρόεδρος ανάλυσης της Rystad Energy.
Ο ίδιος υπογραμμίζει πως εάν η Ρωσία αποκλειόταν από την παγκόσμια αγορά, αφερέγγυες χώρες, όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα, θα μπορούσαν να είναι ξανά ευπρόσδεκτες ως πηγές πετρελαίου. Τέτοιες πρόσθετες πηγές θα μπορούσαν, με τη σειρά τους, να σταθεροποιήσουν δυνητικά τις τιμές.
Σύμφωνα, μάλιστα, με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι, μια ομάδα αξιωματούχων της κυβέρνησης Μπάιντεν ήδη βρέθηκε στη Βενεζουέλα το Σαββατοκύριακο για να συζητήσει ενεργειακά και άλλα θέματα. Οι αξιωματούχοι συζήτησαν «μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς της ενεργειακής ασφάλειας», είπε η κυρία Ψάκι.
Πώς μπορεί το εμπάργκο στη Ρωσία να επηρεάσει τις τιμές πετρελαίου
Πριν από έναν μήνα, το πετρέλαιο είχε φτάσει περίπου στα 90 δολάρια το βαρέλι. Τώρα, οι τιμές ξεπερνούν τα 120 δολάρια, καθώς οι αγοραστές αποφεύγουν το ρωσικό αργό πετρέλαιο, με πολλά διυλιστήρια να φοβούνται ότι αργότερα θα μπορούσαν να τους επιβληθούν κυρώσεις. Επιπλέον, ανησυχούν μήπως μείνουν με πετρέλαιο που δεν θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν ως βενζίνη εάν επιβάλλονταν οι σχετικές κυρώσεις.
Σε παρόμοιο κλίμα, η Shell δήλωσε την Τρίτη ότι θα σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο και θα κλείσει τα πρατήρια καυσίμων, τα αεροπορικά καύσιμα και άλλες δραστηριότητες εκεί, μερικές ημέρες αφότου ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας επέκρινε τον ενεργειακό κολοσσό για τη συνέχιση των συναλλαγών του με τη Ρωσία.
Οι ενεργειακοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να φτάσουν τα 160 ή ακόμα και τα 200 δολάρια το βαρέλι για το αργό πετρέλαιο, εάν η Δύση επιβάλλει κυρώσεις ή εάν οι αγοραστές συνεχίσουν να αποφεύγουν το ρωσικό αργό πετρέλαιο.
Μάλιστα, σύμφωνα με το Reuters, η νορβηγική εταιρεία Rystad Energy, μια από τους μεγαλύτερους ανεξάρτητους συμβούλους για την ενέργεια στον κόσμο, προβλέπει πως εφόσον η ΕΕ ακολουθήσει τον Τζο Μπάιντεν, τότε η τιμή του βαρελιού μπορεί να εκτοξευθεί ακόμα και στα 200 δολάρια.
Οι τιμές του πετρελαίου σε τόσο υψηλά επίπεδα θα μπορούσαν να οδηγήσουν ένα μέσο γαλόνι βενζίνης στις ΗΠΑ (περίπου 3,5 λίτρα) να ξεπεράσει τα 5 δολάρια, ένα σενάριο που ο Μπάιντεν και άλλοι εκπρόσωποι του πολιτικού χώρου θέλουν απεγνωσμένα να αποφύγουν.
Μειώνονται ήδη οι ρωσικές εισαγωγές πετρελαίου;
Η πετρελαϊκή βιομηχανία των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι συμμερίζεται τον στόχο της μείωσης της εξάρτησης από ξένες πηγές ενέργειας και δεσμεύεται να συνεργαστεί με την κυβέρνηση Μπάιντεν και το Κογκρέσο για τον σκοπό αυτό. Ακόμη και χωρίς κυρώσεις, ορισμένα διυλιστήρια των ΗΠΑ έχουν διακόψει τις συμβάσεις τους με ρωσικές εταιρείες, με αποτέλεσμα οι εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου και προϊόντων να έχουν ήδη πέσει.
«Η βιομηχανία μας έχει κάνει σημαντικά και ουσιαστικά βήματα για να χαλαρώσει τις σχέσεις» με τη Ρωσία και να περιορίσει οικειοθελώς τις ρωσικές εισαγωγές, δήλωσε ο Frank Macchiarola, αντιπρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Πετρελαίου, του μεγαλύτερου λόμπι της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία από το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ δείχνουν ότι οι εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου έφτασαν στο μηδέν την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου. Και μπορεί το Ινστιτούτο Πετρελαίου να μην έχει λάβει επίσημη θέση σχετικά με τη νομοθεσία για την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, αλλά οι πληροφορίες το θέλουν να συμμορφώνεται με τους περιορισμούς που ενδέχεται να επιβληθούν.
Θα ακολουθήσει η Ευρώπη το εμπάργκο;
Για την Ευρώπη, η απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα ήταν επώδυνη. Η Ρωσία παρέχει περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης για οικιακή θέρμανση, ηλεκτρική ενέργεια και βιομηχανική χρήση και περίπου το 1/4 του πετρελαίου. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναζητούν τρόπους να μειώσουν την εξάρτησή τους, αλλά κάτι τέτοιο θα πάρει αρκετό χρόνο.
Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλεξάντερ Νόβακ, υπογράμμισε αυτή την επείγουσα κατάσταση, λέγοντας ότι η Ρωσία θα έχει «κάθε δικαίωμα» να σταματήσει τις αποστολές φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream 1 ως αντίποινα για τη διακοπή της λειτουργίας του παράλληλου αγωγού Nord Stream 2 από τη Γερμανία. Πρόσθεσε, πάντως, ότι «δεν έχουμε λάβει αυτήν την απόφαση» και ότι «κανείς δεν θα ωφεληθεί από αυτό». Ήταν μια μετατόπιση από προηγούμενες ρωσικές διαβεβαιώσεις ότι δεν είχαν πρόθεση να σταματήσουν την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι το πετρέλαιο αντικαθίσταται ευκολότερα από το φυσικό αέριο. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να υπάρξει αύξηση της παραγωγής πετρελαίου από άλλες χώρες και προώθησή του στην Ευρώπη. Ακόμα κι έτσι, όμως, είναι τεράστιες οι ποσότητες πετρελαίου που θα έπρεπε να αντικατασταθούν, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση των τιμών, εφόσον το πετρέλαιο θα έπρεπε να έρθει από πιο μακριά.
Η αντικατάσταση του φυσικού αερίου που παρέχει η Ρωσία στην Ευρώπη είναι πιθανότατα αδύνατη βραχυπρόθεσμα. Το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που παρέχει η Ρωσία στην Ευρώπη ταξιδεύει μέσω αγωγών. Για να το αντικαταστήσει, η Ευρώπη θα πρέπει να εισάγει κυρίως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τη στιγμή, όμως, που δεν διαθέτει αρκετούς αγωγούς για τη διανομή φυσικού αερίου από τις παράκτιες εγκαταστάσεις εισαγωγής σε σημεία της ενδοχώρας.
Τον Ιανουάριο, τα δύο τρίτα των αμερικανικών εξαγωγών LNG πήγαν στην Ευρώπη. Ορισμένα πλοία που μετέφεραν LNG κατευθύνονταν προς την Ασία, αλλά κατέληξαν στην Ευρώπη, επειδή οι αγοραστές εκεί προσφέρθηκαν να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, σύμφωνα με τη S&P Global Platts.
Και ενώ οι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν γεωτρήσεις για περισσότερο φυσικό αέριο, οι εξαγωγικές εγκαταστάσεις τους λειτουργούν ήδη στα επίπεδα δυναμικότητάς τους. Η επέκταση αυτών των εγκαταστάσεων θα χρειαζόταν χρόνια και δισεκατομμύρια δολάρια.