Ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για την επιτήρηση των πυρηνικών δήλωσε χθες, Τετάρτη, πως δεν επιτράπηκε σε επιθεωρητές της υπηρεσίας η πρόσβαση σε τμήματα του κατεχόμενου από τη Ρωσία ουκρανικού πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και πως δεν έχουν ληφθεί ακόμη τα σχέδια συντήρησης των εγκαταστάσεων για το 2024.
Η μονάδα καταλήφθηκε από τη Ρωσία τις πρώτες ημέρες της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022. Η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη ότι βομβαρδίζει περιοχές γύρω από τον πυρηνικό σταθμό, τον μεγαλύτερο της Ευρώπης, αν και οι έξι αντιδραστήρες του δεν παράγουν ηλεκτρισμό τώρα.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ - IAEA), δήλωσε πως οι επιθεωρητές στον σταθμό δεν είχαν επί δύο εβδομάδες πρόσβαση στις κύριες αίθουσες των αντιδραστήρων ένα, δύο και έξι.
«Είναι η πρώτη φορά που δεν έχει δοθεί πρόσβαση στους ειδικούς του ΔΟΑΕ στην αίθουσα του αντιδραστήρα μιας μονάδας που ήταν σε διακοπή εν ψυχρώ», ανέφερε ο Γκρόσι σε ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του ΔΟΑΕ.
«Εδώ βρίσκονται η καρδιά του αντιδραστήρα και τα εξαντλημένα πυρηνικά καύσιμα. Η ομάδα θα εξακολουθήσει να ζητεί πρόσβαση».
Οι επιθεωρητές αντιμετωπίζουν επίσης περιορισμούς στην πρόσβαση σε αίθουσες στροβίλων στον σταθμό που βρίσκεται στη νοτιοανατολική Ουκρανία, είπε.
Ουκρανία: Η Ρωσία ίσως επιχειρεί να κρύψει την πραγματική κατάσταση στον σταθμό της Ζαπορίζια
Ο Πέτρο Κοτίν, επικεφαλής της κρατικής εταιρίας πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, Energoatom, δήλωσε πως η Ρωσία ίσως επιχειρεί να κρύψει την πραγματική κατάσταση στον σταθμό.
Η πυρηνική ασφάλεια της χώρας μπορεί να αποκατασταθεί μόνο με το τέλος της κατοχής του σταθμού και της γύρω περιοχής, είπε, σε μήνυμα στην εφαρμογή Telegram.
Ο Γκρόσι είπε πως οι υπεύθυνοι για τη λειτουργία του σταθμού έχουν αναλάβει δράση προκειμένου να διασφαλίσουν την εφεδρική παροχή ηλεκτρισμού στις εγκαταστάσεις όταν «πέφτει» η κύρια εξωτερική γραμμή εφοδιασμού, την οποία χαρακτήρισε ένα «επαναλαμβανόμενο» συμβάν.
Η απώλεια της κύριας πηγής τροφοδοσίας του έχει προκαλέσει ανησυχία καθώς ο σταθμός χρειάζεται ενέργεια για την ψύξη των αντιδραστήρων του, ακόμη κι όταν είναι κλειστοί.
Ο Γκρόσι είπε πως ο ΔΟΑΕ ζήτησε από τους υπεύθυνους για τη λειτουργία του σταθμού χρονοδιάγραμμα εργασιών συντήρησης για το 2024 «το οποίο δεν έχει ακόμη δοθεί».
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ επισκέφθηκε τον σταθμό τρεις φορές αφότου ξεκίνησε η εισβολή -- ένα περίπλοκο εγχείρημα που απαιτεί διέλευση από γραμμές του μετώπου στον πόλεμο που διαρκεί ήδη 22 μήνες.
Ο Γκρόσι έχει κάνει έκκληση κατ΄επανάληψη για ένα τέλος στις μάχες στην περιοχή γύρω από τις εγκαταστάσεις προκειμένου να αποφευχθεί ένα καταστροφικό δυστύχημα.
Στη δήλωσή του ανέφερε πως το προσωπικό του ΔΟΑΕ παρατήρησε πως οι προδιαγραφές ασφαλείας τηρούνταν σε άλλους τρεις εν λειτουργία πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας, παρότι πύραυλοι και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) είχαν εκτοξευθεί κοντά σε δύο από αυτούς -- στον Χμελνίτσκιι δυτικά και στον Σταθμό Πυρηνικής Ενέργειας Νότιας Ουκρανίας.