Η Δημοκρατία του Νταγκεστάν είναι ομοσπονδιακό υποκείμενο της Ρωσίας. Το όνομά του έχει περσική-τουρκική καταγωγή και σημαίνει Χώρα των Βουνών.
Για τον Βλαντίμιρ Πούτιν οι κάτοικοι αυτής της μικρής χώρας (λιγότερο από 3 εκατ. πληθυσμό) φαίνεται πως είναι, ωστόσο, απλώς αναλώσιμοι «ιθαγενείς», αφού η εθνοτική τους καταγωγή δεν είναι ρωσική και μόνο από νομικής άποψης θεωρούνται Ρώσοι πολίτες.
Στον πόλεμο που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, οι κάτοικοι της περιοχής έχουν τροφοδοτήσει σε τεράστια ποσοστά τη ρωσική πολεμική μηχανή.
Από τους 6.756 Ρώσους στρατιώτες που έχουν επισήμως αναφερθεί ότι σκοτώθηκαν στην Ουκρανία από τις 23 Σεπτεμβρίου, οι 306 προέρχονταν από το Νταγκεστάν σύμφωνα με έναν απολογισμό του ανεξάρτητου ειδησεογραφικού ιστότοπου Mediazona. Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία εκτιμούν βεβαίως ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι πιθανό να είναι αρκετές φορές υψηλότερος. Ωστόσο, ακόμα και από αυτά τα στοιχεία προκύπτει πως η δημοκρατία έχει υποφέρει δυσανάλογη απώλεια ανθρώπων.
Δεν είναι όμως μόνο εκείνοι που βλέπουν έναν επιθετικό σχέδιο επιστράτευσης να ξετυλίγεται εις βάρος τους. Το Κρεμλίνο φαίνεται πως έχει αποφασίσει, με αφορμή την επιστράτευση, να φερθεί με σκληρότητα, σχεδόν εκδικητικά, σε μειοψηφικές ομάδες της χώρας οι οποίες έχουν εκφράσει αντιθέσεις διαφόρων ειδών με το κεντρικό δόγμα.
Οι Ρώσοι Βουδιστές της Μπουργιατία
Η Μπουργιατία, ένα μικρό ομόσπονδο κρατίδιο στα σύνορα με τη Μογγολία, έχει επίσης παρόμοια αντιμετώπιση από την κυβέρνηση Πούτιν. Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε σήμερα στους Financial Times, το κρατίδιο που αριθμεί λιγότερους από 1 εκατ. κατοίκους, μετρά ήδη αρκετές εκατοντάδες νεκρούς νεαρούς άντρες οι οποίοι επιστρατεύτηκαν με το ζόρι και εστάλησαν στην πρώτη γραμμή. Για ένα τόσο μικρό κρατίδιο, οι αριθμοί αυτοί μεταφράζονται σε εντυπωσιακά ποσοστά επί του πληθυσμού.
Ο Αντρέι, ένας 35χρονος εργαζόμενος στον τομέα της πληροφορικής από την ακραία ανατολική «δημοκρατία» της Μπουργιατία, άρχισε να ετοιμάζει τις βαλίτσες του σχεδόν αμέσως μόλις ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε τις μαζικές επιστρατεύσεις σε όλη τη Ρωσική Ομοσπονδία τον περασμένο μήνα, αναφέρει το ρεπορτάζ των FT.
Είχε ήδη δει πώς άνθρωποι από την κοινότητά του, μια κυρίως βουδιστική εθνοτική μειονότητα, είχαν σταλεί μαζικά από τη Μόσχα στην πρώτη γραμμή του πολέμου της στην Ουκρανία.
Όταν ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι προς τη Μογγολία την επομένη της ανακοίνωσης της επιστράτευσης, ο αδελφός του είχε ήδη δεχθεί στην πόρτα του έναν αξιωματικό της στρατολογίας. Ένας νεαρός άνδρας που μάζεψε ο Αντρέι καθ' οδόν είπε ότι 17 άνδρες από το χωριό του είχαν ήδη επιστρατευτεί - ένας σημαντικός αριθμός για ένα μέρος με μόλις μερικές εκατοντάδες κατοίκους.
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ρωσίας δεν ενδιαφέρεται για τον θάνατο των Μπουριάτων, επειδή «"δεν είναι σαν εμάς, είναι κάποιοι ιθαγενείς". Είναι πιο εύκολο γι' αυτούς να δεχτούν ότι είμαστε ασήμαντες απώλειες», δήλωσε ο Αντρέι στους Financial Times.
Εθνοτικές μειονότητες όπως οι Μπουριάτες έχουν στοχοποιηθεί δυσανάλογα από την επιστράτευση του Βλαντίμιρ Πούτιν που σκόπευε στο να ενισχύσει την εισβολή του στην Ουκρανία, δήλωσαν οι ηγέτες της κοινότητας.
«Είμαστε αναλώσιμοι»
Η επιστράτευση έπληξε πολύ μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού απ' ό,τι είχε αρχικά υποσχεθεί, ωθώντας τους αξιωματούχους και την κρατική τηλεόραση να αναζητήσουν αποδιοπομπαίους τράγους και αναγκάζοντας τον Πούτιν να παραδεχτεί ότι έκανε «λάθη» καλώντας πάρα πολλούς ανθρώπους.
Αλλά ακόμη και μεταξύ αυτών των υπερβολών, οι εθνοτικές μειονότητες σε δημοκρατίες από το Νταγκεστάν στον Καύκασο έως τη Γιακουτία στη βορειοανατολική Σιβηρία είδαν να συγκεντρώνεται μεγαλύτερο ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού και με πολύ πιο επιθετικό και αυθαίρετο τρόπο, σύμφωνα με ακτιβιστές.
Καθώς δεκάδες χιλιάδες άνδρες στέλνονται στο μέτωπο, η Ρωσία διεξάγει «ουσιαστικά μια γενοκτονία των Ουκρανών, αλλά και των Μπουργιατών και πολλών άλλων λαών», δήλωσε η Alexandra Garmazhapova, επικεφαλής του Ιδρύματος Free Buryatia, μιας αντιπολεμικής ομάδας υπεράσπισης.
«Για να κατακτήσετε ένα άλλο έδαφος και να το κάνετε μέρος της αυτοκρατορίας, χρησιμοποιείτε τις εθνικές μειονότητες … επειδή είναι αναλώσιμοι», είπε.
Οι Τατάροι της Κριμαίας -Μία προσπάθεια αφανισμού
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα των Financial Times, η Ρωσία χρειαζόταν τουλάχιστον 300.000 στρατιώτες για να ενισχύσει τη γραμμή του μετώπου της, αλλά η κινητοποίηση ξεπέρασε κατά πολύ αυτό το όριο.
Στην Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε με τη βία από τη Μόσχα το 2014, ακτιβιστές δήλωσαν ότι η επιστράτευση είχε στόχο κυρίως τους εθνοτικούς Τατάρους της Κριμαίας, των οποίων η ιστορία στη χερσόνησο σε πολλούς αιώνες πριν από την κατάκτησή της από τη ρωσική αυτοκρατορία.
Η CrimeaSOS, μια ουκρανική μη κυβερνητική οργάνωση, δήλωσε ότι σε ορισμένα τμήματα της επικράτειας το 90% των ανδρών που έλαβαν ειδοποιήσεις επιστράτευσης ήταν εθνοτικά Τατάροι της Κριμαίας, παρόλο που αποτελούν μόνο το 13% -15% του συνολικού πληθυσμού και σπάνια πάνω από το 60% ακόμη και στα παραδοσιακά χωριά των Τατάρων της Κριμαίας.
«Οι Τατάροι της Κριμαίας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν συστηματικές διώξεις μετά την προσάρτηση, τιμωρούνται για την υποστήριξή τους στην Ουκρανία», δηλώνει.
Ένας Τατάρος της Κριμαίας που ζει σήμερα στη χερσόνησο, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε ότι η κινητοποίηση ήταν καταστροφική, διότι «χάνουμε το πιο παραγωγικό τμήμα του πληθυσμού, οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν οικογένειες και παιδιά έχουν φύγει όλοι και αυτό θα πλήξει πραγματικά το δημογραφικό μας».
«Θέλουν να σταματήσουν κάθε αυτόνομη σκέψη»
Ακτιβιστές από άλλες περιοχές εθνοτικών μειονοτήτων δήλωσαν ότι η δυσανάλογη επιστράτευση είχε επίσης, πιθανότατα, στόχο την εξάλειψη των διαφορετικών απόψεων.
«Δεν είναι πλέον δυνατόν να περπατάμε ελεύθερα στην πόλη. Οι άνθρωποι απλά αρπάζονται αριστερά και δεξιά. Υπήρξαν περιπτώσεις 63χρονων, 56χρονων που τους πήραν με το ζόρι», δήλωσε ο ακτιβιστής Aldar Erindzhonov, 32 ετών, ο οποίος εγκατέλειψε τη νότια δημοκρατία της Καλμυκίας τον Απρίλιο και τώρα βοηθά ντόπιους να διαφύγουν στο Καζακστάν. «Νιώθω ότι αυτό γίνεται για να πάρουν όλους τους νέους άνδρες για να σταματήσει κάθε σκέψη αυτονομίας», πρόσθεσε.
Οι αντιδράσεις
Σε ορισμένες περιοχές, η εκστρατεία κινητοποίησης έχει δώσει αφορμή για σπάνιες δημόσιες εκδηλώσεις διαφωνίας. Διαδηλωτές στο Νταγκεστάν φώναζαν «Δεν είναι δικός μας πόλεμος!», καθώς συγκρούονταν με την αστυνομία σε αρκετές περιπτώσεις την περασμένη εβδομάδα, ενώ γυναίκες ηγήθηκαν διαδηλώσεων κατά της επιστράτευσης στη Γιακουτία και στην Τούβα.
«Όταν ανακοίνωσαν την επιστράτευση, ακόμη και οι άνθρωποι που είχαν υποστηρίξει την κυβέρνηση κατάλαβαν ότι αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τους αγαπημένους τους. Τώρα όλοι γνωρίζουν τι συμβαίνει. Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι άνθρωποι είναι αναστατωμένοι, έχουν αρχίσει να φεύγουν και να βρίσκουν τρόπους να αποφύγουν την κινητοποίηση», δήλωσε ο Ίντρις Γιουσούποφ, εκδότης της τοπικής εφημερίδας Novoe Delo.
Το δράμα των μειονοτήτων έχει κερδίσει τη συμπάθεια των γειτόνων της Ρωσίας. Σε διάγγελμά του την περασμένη εβδομάδα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τους προέτρεψε να αποφύγουν την επιστράτευση και να αντισταθούν στο Κρεμλίνο. Ο πρώην πρόεδρος της Μογγολίας Tsakhiagiin Elbegdorj προέτρεψε τους Μπουριάτες, τους Τουβάνους και τους Καλμίκους, οι οποίοι έχουν κοινή καταγωγή και συγγενείς γλώσσες, να καταφύγουν στο έθνος του.
«Από την έναρξη αυτού του αιματηρού πολέμου, οι εθνικές μειονότητες που ζουν στη Ρωσία έχουν υποφέρει περισσότερο», είπε. «Δεν έχουν χρησιμοποιηθεί παρά ως τροφή για τα κανόνια». Περισσότεροι από 3.500 Μπουργιάτες έχουν περάσει στη Μογγολία από τότε που ανακοινώθηκε η κινητοποίηση στη Ρωσία. Τους έχουν υποδεχθεί εκεί ως αδέρφια, δήλωσε ο Αντρέι.
«Τώρα αστειευόμαστε με όσους έφυγαν τα χρόνια της επανάστασης για να ξεφύγουν από το σοβιετικό καθεστώς "Εσείς φύγατε τη δεκαετία του '20 και τώρα το ίδιο κάνουμε κι εμείς!"».