Πριν από 500 χρόνια, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σχεδίασε αυτό που θεωρούσε ως το τέλεια αναλογικό ανδρικό σώμα.
Το σχέδιο, γνωστό ως o Άνθρωπος του Βιτρούβιου (Vitruvian Man), αποτελεί ένα από τα διασημότερα ανατομικά σκίτσα στην ιστορία του κόσμου.
Η πολύπλοκη σύνδεση τέχνης, μαθηματικών και ανθρώπινης ανατομίας προβληματίζει τους επιστήμονες εδώ εκατοντάδες χρόνια.
Τώρα, ένας οδοντίατρος από το Λονδίνο υποστηρίζει πως κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει το μυστικό πίσω από τον τρόπο με τον οποίο ο Λεονάρντο ντα Βίντσι κατάφερε να τοποθετήσει με τόση ακρίβεια την ανθρώπινη μορφή μέσα σε κύκλο και τετράγωνο.
Ο Δρ Ρόρι Μακ Σουίνι, πτυχιούχος οδοντίατρος με ειδίκευση στη γενετική, υποστηρίζει πως το κλειδί για την αποκωδικοποίηση της γεωμετρίας του σχεδίου βρίσκεται στη χρήση ενός ισόπλευρου τριγώνου ανάμεσα στα πόδια του άνδρα, ενός στοιχείου που αναφέρεται στις χειρόγραφες σημειώσεις που συνοδεύουν το έργο.
Ο ερευνητής διαπίστωσε πως αυτό το σχήμα δεν είναι καθόλου τυχαίο, αλλά αντιπροσωπεύει ένα σχέδιο που συναντάται συχνά στη φύση.
Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι το συγκεκριμένο τρίγωνο αντιστοιχεί στο τρίγωνο του Μπόνγουιλ (Bonwill’s triangle), ένα νοητό ισόπλευρο τρίγωνο στην οδοντιατρική ανατομία που καθορίζει τη βέλτιστη λειτουργία της ανθρώπινης γνάθου.
Αυτό υποδηλώνει, σύμφωνα με τον Δρ Σουίνι, ότι ο Ντα Βίντσι διέθετε μια εντυπωσιακή κατανόηση του ιδανικού σχεδιασμού του ανθρώπινου σώματος, αιώνες πριν η σύγχρονη επιστήμη φτάσει σε αυτά τα επίπεδα.
Όταν το ισόπλευρο αυτό τρίγωνο χρησιμοποιείται για την κατασκευή του σχεδίου, παράγει έναν συγκεκριμένο λόγο μεταξύ του μεγέθους του τετραγώνου και του κύκλου.
Ο Δρ Σουίνι ανακάλυψε πως ο λόγος αυτός, το 1,64, είναι σχεδόν ταυτόσημος με έναν «ειδικό αριθμό σχεδιασμού», το 1,6333, που εμφανίζεται επανειλημμένα στη φύση, σε δομές που είναι ταυτόχρονα ισχυρές και αποδοτικές.
Μάλιστα, ο ίδιος αριθμός βρίσκεται:
- στη γεωμετρία της τέλεια λειτουργικής ανθρώπινης γνάθου
- στις μοναδικές αναλογίες του ανθρώπινου κρανίου
- στην ατομική δομή υπερ-ανθεκτικών κρυστάλλων
- και στον πιο συμπαγή τρόπο συσκευασίας σφαιρών.
«Όλοι αναζητούσαμε μια πολύπλοκη απάντηση, αλλά το κλειδί βρισκόταν στα ίδια τα λόγια του Λεονάρντο», δήλωσε ο Δρ Σουίνι, απόφοιτος της Οδοντιατρικής Σχολής του Trinity College στο Δουβλίνο.
«Μας έδειχνε αυτό το τρίγωνο εξαρχής. Το πραγματικά εντυπωσιακό είναι πως αυτό το ένα και μόνο σχέδιο περιλαμβάνει έναν καθολικό κανόνα σχεδίασης», πρόσθεσε.
Το σχέδιο αποκαλύπτει ότι το ίδιο «αρχιτεκτονικό πρότυπο» που χρησιμοποιεί η φύση για αποδοτικό σχεδιασμό εφαρμόζεται και στο ιδανικό ανθρώπινο σώμα.
Ο Λεονάρντο φαινόταν να γνωρίζει ότι το ανθρώπινο σώμα δομείται με την ίδια μαθηματική αρμονία που χαρακτηρίζει το σύμπαν γύρω μας.
Κατά τον δρ. Σουίνι, αυτή η ανακάλυψη είναι σημαντική γιατί αποδεικνύει πως ο Άνθρωπος του Βιτρούβιοτ δεν είναι απλώς ένα αισθητικά άρτιο έργο τέχνης, αλλά ένα κωδικοποιημένο μήνυμα γεωμετρικής και βιολογικής σοφίας. Ένα παράθυρο προς έναν παγκόσμιο νόμο που ενώνει την τέχνη, την επιστήμη και τη φύση μέσω του ανθρώπινου σώματος.
Αντίθετα, σύμφωνα με τον Δρ Σουίνι, το έργο αυτό αποτελεί προϊόν επιστημονικής ιδιοφυΐας, αιώνες μπροστά από την εποχή του.
Το διάσημο σκίτσο του Λεονάρντο ντα Βίντσι
Το διάσημο σκίτσο με πένα και μελάνι απεικονίζει έναν γυμνό άνδρα σε δύο διαφορετικές στάσεις, με τα χέρια και τα πόδια απλωμένα, περικλεισμένα σε κύκλο και τετράγωνο. Δημιουργήθηκε γύρω στο 1490 από τον αναγεννησιακό πολυμαθή Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Το σχέδιο επηρεάστηκε μερικώς από τα γραπτά του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Μάρκου Βιτρούβιου Πολλίωνα, ο οποίος πίστευε ότι το ανθρώπινο σώμα διέπεται από αρμονικές αναλογίες. Υποστήριξε ότι το ανθρώπινο σχήμα μπορεί να τοποθετηθεί τέλεια μέσα σε κύκλο και τετράγωνο, χωρίς να δώσει σαφή μαθηματική μέθοδο για την επίτευξη αυτής της γεωμετρικής σχέσης.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι κατάφερε να επιλύσει αυτόν τον γρίφο, αλλά δεν εξήγησε ποτέ ρητά τον τρόπο με τον οποίο το έκανε. Για 500 χρόνια, επιστήμονες και ερευνητές διατύπωσαν δεκάδες θεωρίες και υποθέσεις, καμία από τις οποίες, όμως, δεν ταίριαζε απόλυτα με τις πραγματικές μετρήσεις του σχεδίου.
Η πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Mathematics and the Arts, αποκαλύπτει:
«Για πάνω από 500 χρόνια, το γεωμετρικό σύστημα του Λεονάρντο ντα Βίντσι για τον προσδιορισμό της ακριβούς σχέσης μεταξύ του κύκλου και του τετραγώνου στο σχέδιο του Ανθρώπου του Βιτρούβιου παρέμενε ένα μυστήριο.
Η εργασία αυτή αποδεικνύει ότι η ρητή αναφορά του Λεονάρντο σε "ένα ισόπλευρο τρίγωνο" ανάμεσα στα πόδια του ανθρώπινου σχήματος αποτελεί τη μέθοδο κατασκευής του και αποκαλύπτει την ανατομική βάση των αναλογικών του επιλογών.
Η ανάλυση δείχνει ότι το ισόπλευρο τρίγωνο του Λεονάρντο αντιστοιχεί στο τρίγωνο του Μπόνγουιλ στην οδοντιατρική ανατομία — τη θεμελιώδη γεωμετρική σχέση που διέπει τη βέλτιστη λειτουργία της ανθρώπινης γνάθου».
Το συμπέρασμα του Δρ Σουίνι και της μελέτης είναι ότι ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου δεν είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό αριστούργημα, αλλά ένα συστηματικό, γεωμετρικά δομημένο διάγραμμα που βασίζεται σε ανατομικές αρχές.
Η «κρυφή» γεωμετρία του, που κεντράρεται στο ισόπλευρο τρίγωνο και συνδέεται με λειτουργικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου σώματος, αποδεικνύει ότι ο Ντα Βίντσι είχε συλλάβει την μαθηματική τάξη που διέπει την τέχνη και τη φύση, πολύ πριν η σύγχρονη επιστήμη μπορέσει να την περιγράψει.
Η μελέτη καταλήγει με το εξής συμπέρασμα: «Τα ευρήματα τοποθετούν τον Βιτρούβιο Άνθρωπο τόσο ως καλλιτεχνικό αριστούργημα όσο και ως προφητική επιστημονική υπόθεση σχετικά με τις μαθηματικές σχέσεις που διέπουν τον ιδανικό ανθρώπινο αναλογικό σχεδιασμό».
Στο παρελθόν, επιστήμονες συνέκριναν τον Βιτρούβιο Άνθρωπο με τα σωματομετρικά δεδομένα περίπου 64.000 σωματικά υγιών ανδρών και γυναικών. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν εντυπωσιακά ακριβής όσον αφορά τις αναλογίες του ανθρώπινου σώματος, ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα.
Αναλογίες που ταιριάζουν σχεδόν απόλυτα:
- Ύψος καβάλου
- Πλάτος ώμων
- Μήκος μηρού
Τα σύγχρονα μέτρα παρουσίαζαν απόκλιση μικρότερη του 10% από τα αντίστοιχα του σχεδίου του ντα Βίντσι.
Αναλογίες με μικρή απόκλιση:
- Ύψος κεφαλής
- Άνοιγμα χεριών
- Πλάτος θώρακα
- Ύψος γονάτου
Αυτές ήταν ελαφρώς μεγαλύτερες στις σύγχρονες μετρήσεις σε σχέση με τις εκτιμήσεις του ντα Βίντσι.
Η ανάλυση υπογραμμίζει ότι ο Άνθρωπος του Βικτρούβιου δεν ήταν μόνο ένα εικαστικό πείραμα ή φόρος τιμής στην κλασική αρχιτεκτονική, αλλά μια εντυπωσιακά διορατική επιστημονική απεικόνιση των αρχών συμμετρίας, ανατομίας και γεωμετρικής ακρίβειας.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι φαίνεται πως διέβλεψε την ύπαρξη ενός παγκόσμιου σχεδιαστικού «κώδικα» που ισχύει τόσο στο ανθρώπινο σώμα όσο και στη φύση, αιώνες πριν η επιστήμη αρχίσει να τον κατανοεί.