Σε μία καθυστερημένη αλλά ουσιαστική παραδοχή προχώρησε η ένωση οδοντιάτρων στη Γερμανία σχετικά με τα εγκλήματα και τα βασανιστήρια του κλάδου τους υπό την εποπτεία των ναζί.
Σύμφωνα με τον Guardian, ο κλάδος των οδοντιάτρων της Γερμανίας αναγνώρισε τη «συστηματική» εμπλοκή τους σε εγκλήματα που διαπράχθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης - από σαδιστικές εξαγωγές δοντιών και ιατρικά πειράματα σε ανθρώπους μέχρι αναγκαστικές στειρώσεις και δολοφονίες.
Η κεντρική επαγγελματική τους ένωση πραγματοποίησε την Τετάρτη στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου την πρώτη της επίσημη τελετή μνήμης, αναδεικνύοντας τις θηριωδίες των οδοντιάτρων της ναζιστικής περιόδου και τιμώντας τα θύματα.
«Ως επάγγελμα, έχουμε την ευθύνη να μαθαίνουμε από την Ιστορία και να αντιστεκόμαστε σε κάθε μορφή αντισημιτισμού, αποκλεισμού και περιφρόνησης της ανθρώπινης ζωής» δήλωσε ο Μάρτιν Χέντγκες, πρόεδρος του εθνικού συλλόγου οδοντιάτρων ασφαλιστικών ταμείων.
Πρόσφατες μελέτες που ανατέθηκαν από την ιατρική κοινότητα αποκαλύπτουν το εύρος της συνενοχής των οδοντιάτρων επί Χίτλερ.
Πάνω από 60% καθηγητών και διδασκόντων στην οδοντιατρική υπό το «Γ' Ράιχ» ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος
Η συστηματική αφαίρεση χρυσών σφραγισμάτων από τα πτώματα των κρατουμένων στα στρατόπεδα, πρακτική που ακολουθούσε και ο προσωπικός οδοντίατρος του Χίτλερ, Χούγκο Μπλάσχε, χρησίμευε είτε για επαναχρησιμοποίηση σε Γερμανούς ασθενείς είτε για τη χρηματοδότηση του πολέμου.
Σύμφωνα με τον Ντόμινικ Γκρος, διευθυντή του Ινστιτούτου Ιστορίας, Θεωρίας και Ηθικής της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Άαχεν, περισσότεροι από 60% των καθηγητών και διδασκόντων στην οδοντιατρική υπό το «Τρίτο Ράιχ» ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος, συμπεριλαμβανομένων οκτώ από τους εννέα προέδρους της DGZMK.
Συνολικά, πάνω από το ήμισυ των οδοντιάτρων είχε προσχωρήσει στους ναζί, ποσοστό αισθητά υψηλότερο από εκείνο των γιατρών ή εκπαιδευτικών.
Περισσότεροι από 300 οδοντίατροι υπηρέτησαν στα SS, ενώ περίπου 100 συμμετείχαν άμεσα στην κλοπή οδοντιατρικού χρυσού από κρατούμενους, σε θανατηφόρες επιλογές και βασανιστήρια.
Σε αυτές τις λεγόμενες «επιλογές», οι οδοντίατροι παρίσταντο στις ράμπες των στρατοπέδων, συμβάλλοντας στην απόφαση για το ποιος θα εκτελούνταν αμέσως και ποιος θα οδηγούνταν σε καταναγκαστική εργασία.
Ο οδοντίατρος Γκέοργκ Κόλντεβεϊ προέβαινε σε εξαγωγές δοντιών χωρίς αναισθησία και αφαιρούσε χρυσά σφραγίσματα ακόμη και από ζωντανούς κρατούμενους, ενώ ο Βίλι Γιέγκερ, με φιλοδοξίες να γίνει χειρουργός, ακρωτηρίαζε κρατούμενους πριν τους σκοτώσει με θανατηφόρες ενέσεις.
Επιπλέον, ορισμένοι οδοντίατροι διέταζαν αναγκαστικές στειρώσεις σε ασθενείς με σχιστίες ουρανίσκου ή χείλους.
Μετά τον πόλεμο, 15 οδοντίατροι καταδικάστηκαν σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
Μετά τον πόλεμο, 15 οδοντίατροι καταδικάστηκαν σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όμως η συντριπτική πλειονότητα δεν τιμωρήθηκε ουσιαστικά και συνέχισε την καριέρα της ανενόχλητη.
Ο Γκρος εξήγησε ότι, αν και μεγάλο μέρος της έρευνάς του δημοσιεύθηκε το 2019, η τελετή μνήμης καθυστέρησε λόγω της πανδημίας και τώρα περιλαμβάνει νέα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν έκτοτε.
Η εκπρόσωπος της DGZMK, Κέρστιν Άλμπρεχτ, ανέφερε ότι ο σύλλογος είχε ήδη ζητήσει συγγνώμη όταν δημοσιοποιήθηκε η προκαταρκτική έρευνα, ενώ η φετινή εκδήλωση τόνισε τη σημασία μιας ανοιχτής και αυτοκριτικής προσέγγισης του παρελθόντος.
Η νέα έρευνα ρίχνει φως και στους διωγμούς των Εβραίων οδοντιάτρων· περίπου τα δύο τρίτα αναγκάστηκαν να διαφύγουν στο εξωτερικό, κυρίως στις ΗΠΑ, την Παλαιστίνη και τη Βρετανία.
Η Γερμανική Ιατρική Ένωση είχε ζητήσει συγγνώμη ήδη από το 2012 για τον ρόλο των γιατρών στο Ολοκαύτωμα, αλλά η DGZMK -που ιδρύθηκε το 1859- χρειάστηκε πάνω από 80 χρόνια για να αναγνωρίσει επισήμως τις ευθύνες των μελών της.
Ο Γκρος τόνισε ότι η καθυστέρηση οφείλεται εν μέρει στην αντίληψη πως η οδοντιατρική «δεν είχε να κάνει με τη ζωή και τον θάνατο», καθώς και στην ευγνωμοσύνη της μεταπολεμικής γενιάς προς τους παλαιότερους, πολιτικά συμβιβασμένους δασκάλους της.
Χαρακτηριστικό είναι ότι μόλις τη δεκαετία του 2000 αποκαλύφθηκε πως ο Χέρμαν Έουλερ, πρόεδρος της DGZMK τόσο στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης όσο και στο ναζιστικό και μεταπολεμικό καθεστώς, είχε συμμετάσχει ενεργά στην «εκκαθάριση» Εβραίων ακαδημαϊκών από το Πανεπιστήμιο του Μπρεσλάου (σημερινό Βρότσλαβ της Πολωνίας).
Κατά την τελετή, απονεμήθηκε για πρώτη φορά το Βραβείο Hans Türkheim για έρευνα σχετικά με την ιστορία του επαγγέλματος στη ναζιστική εποχή - αφιερωμένο στον Εβραίο οδοντίατρο που το 1936 αναγκάστηκε να διαφύγει από το Αμβούργο στη Βρετανία, όπου και συνέχισε να ασκεί το επάγγελμά του.
Η νικήτρια, Λίζα Μπίτεριχ, τιμήθηκε για το έργο της σχετικά με τους Γερμανούς οδοντιάτρους που δικάστηκαν από τα βρετανικά δικαστήρια μετά το 1945.