Συμπληρώνονται 83 χρόνια από τη νύχτα που έμελλε να σημαδέψει τη σύγχρονη Ιστορία, με δραματικές -όπως αποδείχθηκε- συνέπειες για την ανθρωπότητα... Ο λόγος για τη «Νύχτα των Κρυστάλλων».
Η «Reichskristallnacht» («Αυτοκρατορική Νύχτα των Κρυστάλλων»), ή αλλιώς «Pogromnacht» («Νύχτα του Πογκρόμ»), περιγράφει το μαζικό πανεθνικό πογκρόμ σε Γερμανία και Αυστρία τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου του 1938, όταν οι Εβραίοι πολίτες μπήκαν στο στόχαστρο του ναζιστικού καθεστώτος, και αποτέλεσε την απαρχή του Ολοκαυτώματος.
Ανδρες των SS και της SA εισέβαλαν σε αρκετές συναγωγές. Προχώρησαν σε βανδαλισμούς, έσπασαν παράθυρα, αφαίρεσαν λάμπες από τους τοίχους και πολυέλαιους, κατέστρεψαν έπιπλα και τη διακόσμηση των χώρων. Φεύγοντας, έβαλαν και φωτιά, για να μη μείνει τίποτα όρθιο...
Ο αριθμός των Γερμανών Εβραίων που θανατώθηκαν εκείνη τη νύχτα μόνο δεν έχει προσδιοριστεί. Υπολογίζεται ότι 200 άτομα έχασαν τη ζωή τους, ενώ 26.000 συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, 200 συναγωγές πυρπολήθηκαν και 7.000 εβραϊκά καταστήματα λεηλατήθηκαν.
Ουσιαστικά, εκείνη την αποφράδα νύχτα δόθηκε το «σήμα» για την κλιμάκωση του διωγμού των Εβραίων από τους ναζί, ο οποίος είχε ξεκινήσει με την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία το 1933.
Ηταν η πρώτη συντονισμένη επίθεση εναντίον των Εβραίων, για την οποία οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν πως ο ίδιος ο Χίτλερ είχε δώσει την εντολή.
Ο υπουργός Προπαγάνδας, Γιόζεφ Γκέμπελς, είχε εκμεταλλευθεί τον φόνο -δύο ημέρες νωρίτερα- του γραμματέα της γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι, Ερνστ φομ Ρατ, από έναν Πολωνοεβραίο, τον Χέρσελ Γκρίσπαν, για να διατάξει τις παραστρατιωτικές ομάδες των ναζί να εξαπολύσουν τις επιθέσεις.
Κατά τραγική ειρωνεία, ο Ρατ ήταν αντιπαθής στους κύκλους του ναζιστικού κόμματος και η Γκεστάπο είχε επάνω του το «μάτι» της, καθώς θεωρείτο ότι ήταν ομοφυλόφιλος.
Στις 7 Νοεμβρίου, ο Γκρίνσπαν πυροβόλησε τον Φομ Ρατ στο στομάχι, ενώ αστόχησε άλλες τρεις φορές. Δύο ημέρες αργότερα, στις 9 Νοεμβρίου, ο γραμματέας της πρεσβείας θα άφηνε την τελευταία του πνοή -συμβάν ιδανικό για να προχωρήσει το σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων.
Το πογκρόμ κράτησε μέχρι τις 13 Νοεμβρίου. Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των θυμάτων ποικίλλουν, από μερικές εκατοντάδες μέχρι 1.300 άτομα που δολοφονήθηκαν ή εξωθήθηκαν στην αυτοκτονία.
Κάπου 1.400 συναγωγές και χώροι προσευχής καθώς και 7.500 εβραϊκές επιχειρήσεις καταστράφηκαν, ενώ περίπου 30.000 Εβραίοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης.
Επίσης, μικρός αριθμός Γερμανών θανατώθηκαν κατά τις ταραχές της «Νύχτας των Κρυστάλλων», καθώς τους θεώρησαν -κατά λάθος- Εβραίους. Αλλωστε, το μίσος πάντα είναι τυφλό...
Τα γεγονότα στην Αυστρία δεν ήταν λιγότερο φρικτά και οι περισσότερες από τις 94 συναγωγές και τόποι προσευχής της Βιέννης υπέστησαν μερική ή ολική καταστροφή. Τα θύματα υπέστησαν κάθε είδους ταπεινώσεις, ακόμη και από ανθρώπους με τους οποίους ήταν προηγουμένως φίλοι και γείτονες.
Το πογκρόμ αυτό προκάλεσε την οργή σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Ωστόσο, την εποχή εκείνη οι ειδήσεις δεν ταξίδευαν το ίδιο γρήγορα. Αποτέλεσε δυσφήμιση για το κύρος των φιλοναζιστικών κινημάτων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, καθώς πολλές εφημερίδες όχι μόνο καταδίκασαν τις ενέργειες αυτές, αλλά τις συνέκριναν με τις εξοντώσεις ανθρώπων που υποκίνησε η τσαρική Ρωσία κατά τη δεκαετία του 1880.
Αρκετές χώρες προχώρησαν στη διακοπή των διπλωματικών τους σχέσεων με τη Γερμανία, ως μορφή διαμαρτυρίας. Ωστόσο, αυτό λίγο θα πείραζε το ναζιστικό καθεστώς, καθώς ήδη είχε βάλει μπροστά τις μηχανές για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο...