Τι σχέση μπορεί να έχουν οι κλιμακούμενες διαδηλώσεις που οδήγησαν στο θάνατο 19 νέων στο Νεπάλ με τη γενιά Ζ και τα nepo kids της χώρας;
Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν στις 9 το πρωί της Δευτέρας στη γειτονιά Μταϊτιγκάρ του Κατμαντού. Χιλιάδες νεαροί διαδηλωτές, συμπεριλαμβανομένων μαθητών λυκείου με τις στολές τους, βγήκαν στους δρόμους.
Πώς εκτυλίχθηκαν τα βίαια επεισόδια στο Νεπάλ
Με την ονομασία «διαμαρτυρία της γενιάς Ζ», η διαδήλωση διοργανώθηκε από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Hami Nepal, που σημαίνει «Είμαστε το Νεπάλ».
Μέσα σε λίγες ώρες, ορισμένοι διαδηλωτές έσπασαν τα οδοφράγματα που είχε στήσει η αστυνομία και εισέβαλαν στο κτίριο του κοινοβουλίου στο Νιου Μπανέσουορ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα συγκρούσεις με την αστυνομία, η οποία άνοιξε πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Οι αρχές επέβαλαν απαγόρευση της κυκλοφορίας στην περιοχή μέχρι το βράδυ.
Σύμφωνα με την αστυνομία, τουλάχιστον 17 άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Κατμαντού και άλλοι δύο στην ανατολική πόλη Ιταχάρι.
Τα βίαια επεισόδια οδήγησαν στην παραίτηση του πρωθυπουργού Κάντγκα Πρασάντ Σάρμα Όλι, καθώς και υπουργών του, ωστόσο και την Τρίτη οι διαδηλωτές συνέχισαν να συγκεντρώνονται κοντά στο κτίριο του κοινοβουλίου και έβαλαν φωτιά στα κεντρικά γραφεία του κόμματος «Κογκρέσο του Νεπάλ» (NC) στο Λαλιτπούρ, περίπου 5 χιλιόμετρα από το Κατμαντού.
Να σημειωθεί ότι από πέρυσι, το NC -ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα του Νεπάλ- αποτελεί κυβερνητικό εταίρο του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος Νεπάλ (Ενωμένοι Μαρξιστές - Λενινιστές), του Όλι.
Ποια είναι τα nepo kids και γιατί εξοργίζουν τη γενιά Ζ του Νεπάλ;
Ένας βασικός παράγοντας που πυροδότησε τις διαδηλώσεις, όπως λένε ακτιβιστές και αναλυτές, είναι η αυξανόμενη αντίληψη ότι οι οικογένειες της κυβερνητικής ελίτ ζουν σε πολυτέλεια σε μια κατά τα άλλα φτωχή χώρα, αποκαλύπτοντας βαθιές ανισότητες.
Στα κοινωνικά δίκτυα του Νεπάλ, ο όρος «nepo kids» έγινε viral τις εβδομάδες που προηγήθηκαν των διαδηλώσεων. Ο όρος χρησιμοποιείται για να αναφέρεται στα παιδιά κορυφαίων κυβερνητικών αξιωματούχων και υπουργών.
Οι Νεπαλέζοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και πολιτικοί έχουν εδώ και καιρό βρεθεί αντιμέτωποι με κατηγορίες για εκτεταμένη διαφθορά, αδιαφάνεια σχετικά με το πώς ξοδεύονται τα δημόσια χρήματα και για το αν μέρος αυτών χρησιμοποιείται για να χρηματοδοτεί τον πολυτελή τρόπο ζωής που φαίνεται να απολαμβάνουν οι οικογένειές τους, παρά τους μέτριους επίσημους μισθούς.
Οι επιδείξεις χλιδής των nepo kids
Πολλά βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok και το Instagram, δείχνουν συγγενείς κυβερνητικών αξιωματούχων και υπουργών να ταξιδεύουν με πολυτελή αυτοκίνητα ή να ποζάρουν δίπλα σε αυτά και να φορούν επώνυμα brands.
«Η οργή για τα nepo kids του Νεπάλ αντικατοπτρίζει τη βαθιά απογοήτευση του κοινού» δήλωσε στο Al Jazeera ο Γιογκ Ρατζ Λαμιτσάνε, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Ποκάρα.
Αυτό που εντυπωσιάζει τους απλούς κατοίκους του Νεπάλ, εξηγεί, είναι πως οι πολιτικοί ηγέτες -οι γονείς των λεγόμενων nepo kids-, που κάποτε ζούσαν σεμνά ως κομματικά στελέχη, «τώρα επιδεικνύουν πολυτελείς τρόπους ζωής ως καταξιωμένες προσωπικότητες».
Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διαδηλωτές ζητούν τη δημιουργία ειδικής εξεταστικής επιτροπής που θα «ερευνήσει διεξοδικά τις πηγές της περιουσίας των πολιτικών, αναδεικνύοντας τις ευρύτερες ανησυχίες για τη διαφθορά και την οικονομική ανισότητα στη χώρα», είπε.
Το Νεπάλ υπήρξε παραδοσιακά μια βαθιά φεουδαρχική κοινωνία, με μοναρχία σε ισχύ μέχρι και πριν από λιγότερο από δύο δεκαετίες, λέει ο Ντιπές Καρκί, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κατμαντού.
Σε όλη την ιστορία της χώρας, «όσοι ανέβηκαν στην εξουσία άσκησαν τον έλεγχό τους πάνω στους πόρους και τον πλούτο του έθνους, με αποτέλεσμα αυτό που μπορούμε να αποκαλέσουμε δέσμευση από την ελίτ (elite capture)», δήλωσε ο Καρκί στο Al Jazeera.
Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, ένα βίντεο στο TikTok έδειχνε εικόνες του Sayuj Parajuli, γιου του πρώην προέδρου του Ανώττου Δικαστηρίου του Νεπάλ, Gopal Parajuli, να ποζάρει δίπλα σε αυτοκίνητα και σε πολυτελή εστιατόρια. Η λεζάντα έγραφε: «Επιδεικνύουν ανοιχτά πολυτελή αυτοκίνητα και ρολόγια στα social media. Δεν κουραστήκαμε πια από αυτούς;».
Ένα άλλο βίντεο έδειχνε παρόμοιες εικόνες του Saugat Thapa, γιου του Bindu Kumar Thapa, υπουργού Δικαιοσύνης και Κοινοβουλευτικών Υποθέσεων στην κυβέρνηση Όλι.
Ο Ντιπές Καρκί σημείωσε ότι ο αστικός πλούτος και οι επιχειρήσεις, καθώς και οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες, είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένες ανάμεσα σε οικογένειες της ελίτ - ιδιαίτερα εκείνες με πολιτικές διασυνδέσεις.
«Τα παιδιά των πολιτικών ζουν από το πολιτικό μέρισμα», τόνισε ο επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κατμαντού.