Δεκάδες άνθρωποι που είχαν καταφύγει στο υπόγειο του εργοστασίου χαλυβουργίας Azovstal στη Μαριούπολη κατάφεραν επιτέλους να φύγουν.
Ο ΟΗΕ επιβεβαίωσε την Κυριακή ότι ξεκίνησε μια «επιχείρηση ασφαλούς διέλευσης» για την εκκένωση των αμάχων, σε συντονισμό με τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, την Ουκρανία και τη Ρωσία, αλλά αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, προκειμένου να προστατεύσει τους ανθρώπους.
Μέχρι και 100.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι βρίσκονται στην αποκλεισμένη πόλη, η οποία έχει υποστεί τα πιο τρομερά χτυπήματα της Ρωσίας.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται 1.000 άμαχοι και 2.000 Ουκρανοί μαχητές που πιστεύεται ότι έχουν βρει καταφύγιο σε αποθήκες και σήραγγες κάτω από το χαλυβουργείο Azovstal της σοβιετικής εποχής, που αποτελεί το τελευταίο προπύργιο των ουκρανικών δυνάμεων στη Μαριούπολη, έπειτα από εβδομάδες σκληρής πολιορκίας της πόλης.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε να μην εισβάλει στο εργοστάσιο, αλλά κάλεσε τα ρωσικά στρατεύματα να αποκλείσουν την περιοχή, «ώστε να μην μπορεί να περάσει ούτε μύγα».
Την Κυριακή, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι περίπου 100 άμαχοι μεταφέρονται από το κατεστραμμένο εργοστάσιο στην ελεγχόμενη από την Ουκρανία πόλη Ζαπορίζια. Ο επικεφαλής του επιτελείου του Zelenskiy, Andriy Yermak, ανέφερε ότι οι εκκενώσεις θα μπορούσαν να επεκταθούν και στους μαχητές, εκτός από τους αμάχους που βρίσκονται στα υπόγεια του εργοστασίου. «Αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα και θα συνεχίσουμε να απομακρύνουμε τους πολίτες και τα στρατεύματά μας από τη Μαριούπολη», έγραψε στο Telegram.
Νωρίτερα, το Reuters μετέδωσε ότι περισσότεροι από 50 άμαχοι σε ξεχωριστές ομάδες είχαν φτάσει από το εργοστάσιο την Κυριακή στο Μπεζιμένε, ένα χωριό περίπου 33 χιλιόμετρα ανατολικά της Μαριούπολης, σε έδαφος που ελέγχεται από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Η ομάδα έφτασε με λεωφορεία με ουκρανικές πινακίδες κυκλοφορίας, ως μέρος μιας αυτοκινητοπομπής με ρωσικές δυνάμεις και οχήματα με σύμβολα του ΟΗΕ.
Η είδηση της εκκένωσης ήρθε την ώρα που η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο Κίεβο, όπου υποσχέθηκε διαρκή υποστήριξη στον αγώνα της χώρας του για την ελευθερία. Η Πελόζι, η επίσκεψη της οποίας δεν είχε ανακοινωθεί εκ των προτέρων, είναι η υψηλότερου επιπέδου αξιωματούχος των ΗΠΑ που συναντά τον Ουκρανό πρόεδρο από την έναρξη του πολέμου.
Δείτε βίντεο από την επιχείρηση εκκένωσης:
Νωρίτερα αυτό το Σαββατοκύριακο, ανώτερος στρατιωτικός του συντάγματος Azov στη χαλυβουργία δήλωσε ότι 20 γυναίκες και παιδιά κατάφεραν να βγουν έξω.
«Βγάζουμε πολίτες από τα ερείπια με σχοινιά, είναι ηλικιωμένοι, γυναίκες και παιδιά», δήλωσε ο Σβιατοσλάβ Παλαμάρ στο Reuters. Στο κανάλι του στο Telegram, ο Παλαμάρ ζήτησε την εκκένωση των τραυματιών: «Δεν ξέρουμε γιατί δεν τους μεταφέρουν και δεν συζητείται η εκκένωσή τους στο έδαφος που ελέγχει η Ουκρανία».
Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε την Κυριακή ότι 80 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, είχαν εγκαταλείψει το Azovstal, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε την Πέμπτη κατά τη συνάντησή του με τον Ζελένσκι στο Κίεβο ότι διεξάγονται εντατικές συζητήσεις για την εκκένωση του εργοστασίου Azovstal.
Η πρώτη ομάδα 100 ατόμων εγκαταλείπει το Azovstal
Ο Ουκρανός πρόεδρος ανέφερε στο Twitter ότι άρχισε η εκκένωση των αμάχων από το χαλυβουργείο Azovstal στη Μαριούπολη, με μια ομάδα περίπου 100 ατόμων να είναι η πρώτη που αποχωρεί. Είπε ακόμη ότι αναμένεται να φτάσουν αύριο (σ.σ. σήμερα) στην πόλη Ζαπορίζια.
Η εκκένωση των αμάχων από το χαλυβουργείο Azovstal της Μαριούπολης είναι μια σημαντική, πολυαναμενόμενη εξέλιξη. Περίπου 1.000 από αυτούς έχουν καταφύγει στο τεράστιο δίκτυο υπόγειων σηράγγων και καταφυγίων και οι ανησυχίες για τις συνθήκες διαβίωσής τους εν μέσω μειωμένων προμηθειών τροφίμων και νερού αυξάνονταν.
Μια αυτοκινητοπομπή αναχώρησε για τη Μαριούπολη την Παρασκευή, αλλά μόλις τώρα ήρθε η επίσημη επιβεβαίωση, πρώτα από τον ΟΗΕ και τον Ερυθρό Σταυρό και στη συνέχεια από τον πρόεδρο Ζελένσκι, δείγμα του πόσο περίπλοκη και λεπτή είναι αυτή η επιχείρηση.
Εν τω μεταξύ, οι συγγενείς των εκατοντάδων Ουκρανών στρατιωτών που είναι επίσης παγιδευμένοι στο χαλυβουργείο, περικυκλωμένοι από ρωσικά στρατεύματα, περιμένουν με αγωνία οποιαδήποτε επιχείρηση που θα τους επιτρέψει να μπορέσουν και αυτοί να διαφύγουν με ασφάλεια.
«Δεν είχαμε δει τον ήλιο για πολύ πολύ καιρό»
Εν τω μεταξύ, δημοσιοποιούνται σιγά σιγά και οι πρώτες μαρτυρίες για τη ζωή στο λαβύρινθο των σηράγγων κάτω από τη χαλυβουργία Avozstal.
Μια από τους διασωθέντες, η οποία έφθασε στο Μπεζιμένε, η 37χρονη Ναταλία Ουσμάνοβα, είπε στο Reuters πώς ήταν όταν χτύπησαν οι ισχυρές βόμβες και εκείνη κρυβόταν κάτω από το έδαφος.
«Φοβήθηκα ότι το καταφύγιο δεν θα άντεχε, είχα τρομερό φόβο», είπε. «Όταν το καταφύγιο άρχισε να τρέμει, έπαθα υστερία, ο σύζυγός μου μπορεί να το επιβεβαιώσει αυτό: Ανησυχούσα τόσο πολύ ότι το καταφύγιο θα κατέρρεε».
«Δεν είδαμε τον ήλιο για πολύ καιρό», πρόσθεσε.
«Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι περάσαμε... τον τρόμο. Έζησα εκεί, δούλεψα εκεί όλη μου τη ζωή, αλλά αυτό που είδαμε εκεί ήταν απλά τρομερό».
Δεν υπάρχει πρόθεση παράδοσης, λέει ο διοικητής της Μαριούπολης
Παρά την είδηση ότι 100 άμαχοι βρίσκονται καθ' οδόν από το κατεστραμμένο από τον πόλεμο χαλυβουργείο Azovstal της Μαριούπολης προς το έδαφος που ελέγχεται από την Ουκρανία, ένας από τους διοικητές εκεί λέει ότι πολλοί τραυματίες παραμένουν.
«Υπάρχουν τραυματίες στο εργοστάσιο. Δεν έχουν απομακρυνθεί ακόμη, αλλά ελπίζουμε ότι θα απομακρυνθούν. Η κατάστασή τους είναι σοβαρή, χρειάζονται κατάλληλη ιατρική περίθαλψη, σωστή διατροφή για να αναρρώσουν», δήλωσε στο BBC ο λοχαγός Σβιατοσλάβ Παλαμάρ, αναπληρωτής διοικητής του τάγματος Αζόφ.
Τα προβλήματα με το φαγητό και το νερό παραμένουν, είπε, αλλά όσοι έχουν απομείνει προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν «ό,τι έχουμε, για όσο το δυνατόν περισσότερο».
Πέρα από την ελπίδα για την εκκένωση των εναπομεινάντων αμάχων, είπε, «είμαστε πρόθυμοι να αντεπιτεθούμε και δεν σκοπεύουμε να παραδοθούμε».
Είπε ότι ελπίζει ότι οι Ουκρανοί αξιωματούχοι και οι ηγέτες άλλων χωρών «θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να εκκενώσουν τη φρουρά μας από τη Μαριούπολη».
Φωτογραφία-σοκ από το ισοπεδωμένο εργοστάσιο και την κατεστραμμένη Μαριούπολη
Το Azοvstal έχει δεχθεί σφοδρούς ρωσικούς βομβαρδισμούς από το πυροβολικό και από αέρος τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πολεμικών Μελετών.
Αυτές οι δορυφορικές φωτογραφίες που ελήφθησαν την Παρασκευή δίνουν μια αίσθηση του μεγέθους του εργοστασίου και της κλίμακας των ζημιών.
Η Μαριούπολη εν τω μεταξύ έχει μετατραπεί σε ερείπια. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν πεθάνει, αν και το πόσοι ακριβώς είναι ακόμα ασαφές. Λέγεται ότι σοροί παραμένουν στους δρόμους. Άλλοι έχουν θαφτεί σε ομαδικούς τάφους, χωρίς να έχουν ταυτοποιηθεί.
Οι ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής, επιβάλλοντας αυτό που έχει περιγραφεί ως μεσαιωνική πολιορκία. Οι δρόμοι, το ρεύμα, οι επικοινωνίες και το φυσικό αέριο κόπηκαν. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να κρυφτούν κάτω από το έδαφος, εν μέσω συνεχών βομβαρδισμών.
Από τον πληθυσμό της πόλης, που ήταν 450.000, υπολογίζεται ότι παρέμειναν εκεί 100.000. Ο δήμαρχος, Vadym Boychenko, δήλωσε στο BBC ότι η κατάσταση είναι «πολύ δύσκολη» και ότι δεν έχουν απομείνει σχεδόν καθόλου τρόφιμα και νερό.
Ο Boychenko, ο οποίος δεν βρίσκεται πλέον στην πόλη, δήλωσε ότι περίπου 20.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από την έναρξη της εισβολής.
«Οι πολίτες που έφυγαν από την πόλη λένε ότι η κόλαση υπάρχει και είναι στη Μαριούπολη», δήλωσε ο δήμαρχος.
Η Μαριούπολη είναι στρατηγικής σημασίας για τη Ρωσία. Η κατάληψή της θα βοηθούσε τη Μόσχα να δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο μεταξύ των φιλορωσικών αυτονομιστικών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, στην ανατολική Ουκρανία, και της Κριμαίας, στην οποία η Ρωσία εισέβαλε και προσάρτησε το 2014.