Μια τετραετία έχει περάσει σχεδόν από τη νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές κι η ΕΕ έχει κάνει κάποια βήματα προς το όραμά του για μια πιο κυρίαρχη και οικονομικά ενσωματωμένη Ένωση.
Κάποια από τα βήματα αυτά προέκυψαν τυχαία, είτε από την πανδημία του κορωνοϊού που ανάγκασε την ΕΕ να ενστερνιστεί πιο ριζοσπαστικές ιδέες, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε από το Brexit που έβγαλε την Βρετανία – υπέρμαχο του οικονομικού φιλελευθερισμού και αντίπαλο της εμβάθυνσης της ενσωμάτωσης της ΕΕ – από το παιχνίδι. Κάποια, όμως, βήματα είναι προϊόν σχεδιασμού του ίδιου του Μακρόν, στην προσπάθειά του να διευρύνει την επιρροή της χώρας του στην ΕΕ και κεντρικό ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια, όπως σημειώνει το Politico, έπαιξε ο επί σειράν ετών σύμβουλός του και νυν υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Κλεμάν Μπον.
Ο Μπον είχε γράψει μαζί με τον Μακρόν τον λόγο που εκφώνησε ο Γάλλος πρόεδρος τον Σεπτέμβριο του 2017 στη Σορβόνη, όταν ξεδίπλωσε το φιλόδοξο όραμά του για την Ευρώπη. Κι αν όλες οι παράμετροι του οράματός του δεν έχουν υλοποιηθεί, το σίγουρο είναι ότι η επιρροή της Γαλλίας έχει ενισχυθεί στη Γηραιά Ήπειρο. Το Ταμείο Ανάκαμψης ήρθε να δώσει σάρκα και οστά σε μια παλιά γαλλική φιλοδοξία για αμοιβαιοποίηση του ευρωπαϊκού χρέους, στην οποία αντιστεκόταν σθεναρά η Γερμανία. Αλλά και στην βιομηχανική πολιτική η ΕΕ κλίνει προς μια πιο παρεμβατική προσέγγιση με τα σχέδια της Κομισιόν για ενίσχυση της εποπτείας στο διαδικτυακό εμπόρια να φέρουν ισχυρό γαλλικό αποτύπωμα, ενώ ο Μακρόν έπαιξε επίσης κεντρικό ρόλο στην επιλογή της νέας ηγετικής ομάδας της ΕΕ. Η Γερμανία, βέβαια, παραμένει η ισχυρότερη δύναμη, που συνήθως περνά τη γραμμή της, αλλά η Γαλλία καταφέρνει συχνά να ωθήσει σε δράση, έστω και απρόθυμα, το Βερολίνο κι άλλους ευρωπαίους εταίρους. Μένει να δούμε πόσα από τα φιλόδοξα σχέδια του Μακρόν θα γίνουν πράξη μετά τα πλήγματα που δέχθηκε π.χ. το όραμά του για κοινό ευρωπαϊκό αμυντικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, όπως σημειώνουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και αναλυτές, ο Γάλλος πρόεδρος έχει δώσει περισσότερη σε σχέση με προκατόχους του έμφαση στην ευρωπαϊκή συνεργασία, οικοδομώντας συμμαχίες μεταξύ κυβερνήσεων και παρατάξεων στο ευρωκοινοβούλιο και θα έχει την ευκαιρία να αυξήσει κι άλλο την επιρροή του όταν θα λήξει η θητεία της «αιώνιας καγκελαρίου» της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ τον Σεπτέμβριο. Ποιος είναι άνθρωπος του Μακρόν στην Ευρώπη;
Ο 39χρονος Κλεμάν Μπον είχε αναλάβει καθήκοντα βασικού συμβούλου του Μακρόν για την Ευρώπη το 2014, όταν ο νυν Πρόεδρος της Γαλλίας ήταν υπουργός Οικονομίας και διορίστηκε υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων τον περασμένο Ιούλιο. Μεγαλωμένος σε μια μεσοαστική συνοικία στο Παρίσι ο Μπον ήταν άριστος μαθητής και ένας εκ των καθηγητών του τον ώθησε να γραφεί σε ειδικό σχολείο που έδινε έμφαση σε θέματα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Επέλεξε τα Αγγλικά ως πρώτη ξένη γλώσσα και τα μιλά άριστα.
Απόφοιτος του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού και του Κολεγίου της Ευρώπης της Μπριζ του Βελγίου ο διακριτικός σύμβουλος του Μακρόν εξέπληξε πολλούς με τον τρόπο που χρησιμοποίησε το Twitter καταφέρνοντας να συγκεντρώσει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά και πυροδοτώντας εντάσεις εντός και εκτός της κυβέρνησης, ενώ οι σκληρές δηλώσεις του για την μελλοντική εμπορική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ στη μετά – Βrexit εποχή ενόχλησαν αξιωματούχους στο Λονδίνο, που τον χαρακτήρισαν «μίνι Μακρόν». Η ελευθεροστομία του έχει ενοχλήσει όμως και στενούς συμμάχους της Γαλλίας. Η έκκληση του Μπον στο Βερολίνο να εγκαταλείψει το σχέδιο του αγωγού NordStream2, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία λόγω της φυλάκισης του επικριτή του Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι, προκάλεσε δυσαρέσκεια στη γερμανική πρωτεύουσα.
Ο Μπον, ωστόσο, απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του Μακρόν και στο γραφείο του έχει και μια φωτογραφία των ευρωβουλευτών του Γάλλου προέδρου με μια αφιέρωση του τελευταίου που αναφέρει: «για τον Κλεμάν, στον οποίο οφείλω τόσα πολλά για το έργο του». Ο Μπον έχει οικοδομήσει προσωπικές σχέσεις και με κάποιους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, όπως τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ και τον ομόλογό του της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, αλλά και με διπλωμάτες ευρωπαϊκών κρατών που προετοιμάζουν τις συνόδους κορυφής για τους ηγέτες τους. Δεν έχει προλάβει, βέβαια, να γνωρίσει τους ευρωπαίους ομολόγους του επειδή διορίστηκε εν καιρώ πανδημίας, αλλά αρκετοί εξ’ αυτών έσπευσαν να τον συγχαρούν για το θάρρος του, όταν αποκάλυψε τον περασμένο Δεκέμβριο ότι είναι ομοφυλόφιλος.
Η προετοιμασία της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ
Σε συνεργασία με άλλους δύο Γάλλους αξιωματούχους, την Γκαράνς Πινό – επικεφαλής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο κόμμα του Μακρόν, LREM – και τον Στεφάν Σεζουρνέ, ο Μπον προσπαθεί να συνδέσει το Ελυζέ με τα κέντρα λήψης αποφάσεων της ΕΕ σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τις Βρυξέλλες. Και μετά από μια δύσκολη αρχή τα έχει καταφέρει σε κάποιους σημαντικούς θεσμούς στην πρωτεύουσα του Βελγίου. Έχοντας δημιουργήσει εκ του μηδενός το κόμμα του ο Μακρόν προσπάθησε αρχικά να κάνει το ίδιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αντί να ενταχθεί σε κάποια από τις μεγάλες πολιτικές παρατάξεις της Ευρώπης. Ξεκίνησε ένα κίνημα, την Αναγέννηση (Renaissance) με στόχο τη σύναψη συμμαχιών με κόμματα απ’ όλη την ΕΕ, αλλά δεν κατάφερε να προσεγγίσει μεγάλα ψάρια, όπως αναφέρει το Politico, και τελικά το LREM ένωσε τις δυνάμεις του με την ομάδα των Φιλελεύθερων ALDE στο ευρωκοινοβούλιο για τη δημιουργία μιας νέας κεντρώας παράταξης, της Renew Europe. Kαι δεδομένου ότι το κόμμα του Μακρόν είναι το μεγαλύτερο στην παράταξη, διαθέτει και μεγαλύτερη επιρροή για την προώθηση της ατζέντας του.
Ο Μπον, η Πινό κι ο Σεζουρνέ στρέφουν τώρα την προσοχή τους στη γαλλική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2022, μια ευκαιρία για τον Μακρόν – ενόψει και των προεδρικών εκλογών του Απριλίου του ίδιου έτους όχι μόνον να ενισχύσει τις πιθανότητες επανεκλογής του αλλά και να αναδείξει ψηλά στην ατζέντα θέματα όπως η πανευρωπαϊκή νομοθεσία για τον κατώτατο μισθό, τα εργατικά δικαιώματα για τους εργαζόμενους στον κλάδο της τεχνολογίας κι η εποπτεία των παγκόσμιων τροφοδοτικών αλυσίδων.
Ο Μπον δεν αρκείται μόνον στην ιδέα μιας ΕΕ που θα σκέφτεται περισσότερο με τον γαλλικό τρόπο, αλλά θα ήθελε να μιλά η Ένωση και γαλλικά, ή τουλάχιστον να μιλά λιγότερο Αγγλικά, σημειώνει το Politico. Όπως είπε ο σύμβουλος του Μακρόν τον περασμένο μήνα «θα είναι πλέον δυσκολότερο μετά το Brexit για τους ανθρώπους να αποδεχθούν την επιμονή μας στη χρήση ενός τύπου σπαστών Αγγλικών. Ας συνηθίσουμε στην ιδέα να μιλάμε ξανά τις γλώσσες μας»!