Έναν οβελίσκο από μπετόν, διακοσμημένο με τα σοβιετικά αστέρια, που ήταν το κεντρικό τμήμα μνημείου της νίκης του Κόκκινου Στρατού επί της ναζιστικής Γερμανίας, κατεδάφισαν οι Αρχές στην πρωτεύουσα της Λετονίας.
Υπό τα χειροκροτήματα πλήθους δύο βαριά μηχανήματα γκρέμισαν τον ύψους 79 μέτρων οβελίσκο, αφού προηγουμένως είχαν αποκαθηλωθεί από το μνημείο αρκετά μπρούτζινα αγάλματα τις προηγούμενες ημέρες. Το κατασκεύασμα που ορθωνόταν ως ουρανοξύστης στο κέντρο της Ρίγας σωριάστηκε με πάταγο σε παρακείμενη λίμνη στο Πάρκο της Νίκης.
Στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, που συμπλήρωσε προχθές έξι μήνες, η Λετονία εξέδωσε διάταγμα, βάσει του οποίου πρέπει να καταστραφούν μέχρι τις 15 Νοεμβρίου όλα τα μνημεία ολοκληρωτικών καθεστώτων, περιλαμβανομένου και του οβελίσκου που είχε ανεγερθεί το 1985, όταν η χώρα ήταν ακόμη μέρος της επικράτειας της ΕΣΣΔ.
«Το μνημείο αυτό υπενθύμιζε διαρκώς την κατοχή και τη μοίρα πολλών ανθρώπων μας: απελάσεις, καταπίεση κ.ο.κ. Δεν χρειαζόμαστε τέτοιου είδους μνημεία», δήλωσε ο πρόεδρος της Λετονίας, Έγκιλς Λέβιτς στη διάρκεια ζωντανής αναμετάδοσης της κατεδάφισης. Ο δήμαρχος της πρωτεύουσας, Μάρτιν Στάκις, έκανε από την πλευρά του λόγο για μια «ιστορική στιγμή για τη Ρίγα και ολόκληρη τη Λετονία».
Το μνημείο που δίχαζε
Η Λετονία έχει μια συνοριακή γραμμή 214 χλμ. με τη Ρωσία και έχει μεγάλο πληθυσμό ρωσικής καταγωγής πολιτών. Ορισμένοι εξ’ αυτών διαμαρτυρήθηκαν για την κατεδάφιση του μνημείου, στο οποίο συγκεντρώνονταν κάθε χρόνο στις 9 Μαϊου για να γιορτάσουν τη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας το 1945 και να καταθέσουν στεφάνια.
Για τους περισσότερους Λετονούς, ωστόσο, η χρονιά αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της σοβιετικής κατοχής που κράτησε μέχρι το 1991. Μια ομάδα ακτιβιστών είχε αποπειραθεί να κατεδαφίσει με δυναμίτη το μνημείο το 1997, αλλά δεν τα κατάφερε, ενώ στην έκρηξη σκοτώθηκαν δύο άτομα.
Πριν από μία εβδομάδα η γειτονική Εσθονία είχε αποκαθηλώσει ένα σοβιετικής εποχής μνημείο στην πόλη Νάρβα, που έχει μεγάλη μειονότητα Ρωσόφωνων.
Το Ταλίν είχε κατηγορήσει τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί τέτοια μνημεία για να κλιμακώνει τις εντάσεις, ενώ εκφράζονταν φόβοι ότι η Μόσχα ίσως επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τις διαφορές των ρωσόφωνων μειονοτήτων με τις κυβερνήσεις της Εσθονίας και τη Λετονίας για να αποσταθεροποιήσει τις δύο χώρες.
Η αποκαθήλωση του σοβιετικού μνημείου από την Εσθονία πυροδότησε τα αντίποινα της ομάδας Ρώσων χάκερ Killnet που εξαπέλυσαν την περασμένη εβδομάδα κυβερνοεπιθέσεις σε κρατικές και ιδιωτικές εγκαταστάσεις. «Ήταν οι πιο εκτεταμένες», που αντιμετώπισε η χώρα από το 2007, αλλά όπως είπε η Εσθονία «δεν είχαν αποτέλεσμα».