Την ώρα που οι μάχες στα μέτωπα της Ουκρανίας αναζωπυρώνονται και σύντομα αναμένεται να φτάσουν τη σφοδρότητα της περασμένης άνοιξης, άλλες μάχες, εξίσου σκληρές αλλά σιωπηλές, διεξάγονται μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των αντιμαχόμενων πλευρών.
Το iefimerida.gr μίλησε με τον εκπρόσωπο της Κεντρικής Διοίκησης Κατασκοπείας (ΚΔΚ) του υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας, Αντρίι Τσερνιάκ, σε μια προσπάθεια να μάθει εκείνα για τον πόλεμο που συνήθως μένουν στο σκοτάδι.
Από την αρχή του πολέμου η Ρωσία είχε βασίσει πολλά στην κατασκοπεία της, αλλά έκανε λάθος. Οι πληροφορίες που είχε, ότι οι Ουκρανοί δεν θα αντισταθούν και το δίκτυο Ρώσων κατασκόπων θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη «νίκη», ήταν λανθασμένες και το σχέδιο δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Ωστόσο οι ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας θεωρούν δεδομένο ότι οι Ρώσοι πράκτορες συνεχίζουν τη δράση τους και στην Ουκρανία και σε άλλες χώρες. Η δράση αυτή έχει να κάνει με συγκέντρωση πληροφοριών και με πραγματοποίηση «ενεργειών» υπονομευτικού ή και τρομοκρατικού χαρακτήρα, όπως η παλαιότερη απόπειρα δολοφονίας των Σκριπάλ στο Σόλσμπερι.
«Άποψη της υπηρεσίας μας είναι ότι υπάρχει απειλή ρωσικών χτυπημάτων και σε χώρες της Ευρώπης. Το είδαμε και παλιότερα και δεν αποκλείεται να το δούμε και στο μέλλον. Αυτή η άποψη ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι άλλες ενέργειες που πραγματοποιεί η Ρωσία κατά της Ευρώπης, όπως ο ενεργειακός εκβιασμός, δεν φαίνεται να αποδίδουν τα αναμενόμενα», μας λέει ο κ. Τσερνιάκ.
Η Ουκρανική Στρατιωτική Κατασκοπεία, το έργο της οποίας συντονίζει η Κεντρική Διοίκηση Κατασκοπείας του υπουργείου Άμυνας, είναι μια τεράστια δομή που ξεκινάει από το επίπεδο διμοιρίας. Αυτή -για παράδειγμα- έχει υπ’ ευθύνη της να ενημερώσει για τις κινήσεις του εχθρού και εργάζεται στο εχθρικό έδαφος, σε βάθος μερικών χιλιομέτρων. Και φτάνει στο επίπεδο κεντρικής διοίκησης, η οποία, εκτός από τμήματα, όπως της ηλεκτρονικής κατασκοπείας, διαχειρίζεται τις πληροφορίες που έρχονται από χιλιάδες πηγές, μεταξύ των οποίων και οι πράκτορες που έχει στο εχθρικό στρατόπεδο.
Σύμφωνα με τον Τσερνιάκ, άνθρωποι που παρέχουν πληροφορίες στην υπηρεσία του βρίσκονται μέχρι και στα ανώτερα κλιμάκια του Κρεμλίνου.
«Στον πόλεμο χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα που μας επιτρέπει ο νόμος. Έχουμε βρει μηχανισμούς συνεργασίας ακόμα και με άτομα που βρίσκονται πολύ κοντά στον Πούτιν. Πρόκειται για άτομα υπεράνω πάσης υποψίας, οι οποίοι είναι γνωστοί ως υπέρμαχοι της ''μεγάλης Ρωσίας''», μας λέει ο Τσερνιάκ. Τον ρωτάμε για το τι είδους άτομα είναι αυτά και τι κίνητρα έχουν να συνεργάζονται με την ουκρανική κατασκοπεία.
«Κοιτάξτε, υπάρχουν αρκετά άτομα στο περιβάλλον του Πούτιν που δεν υποστηρίζουν την πολιτική του όσον αφορά την Ουκρανία. Με λίγα λόγια, είναι κατά του συγκεκριμένου πολέμου. Ωστόσο, δεν υπάρχει σχεδόν κανένας που να το κάνει επειδή έχει φιλικά αισθήματα για την Ουκρανία ή επειδή απεχθάνεται τον πόλεμο. Όλοι το κάνουν για ίδιον όφελος, επειδή έτσι τους συμφέρει. Κάποιος για να σώσει τη ζωή του, κάποιος επειδή χάνει λεφτά. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία αρκετά άτομα άρχισαν να χάνουν πολύ γρήγορα λεφτά και επιρροή. Αυτό δεν είναι κάτι που τους αρέσει», μας λέει.
Είναι ικανοί αυτοί οι άνθρωποι να ανατρέψουν τον Πούτιν; Να κάνουν κάποιου είδους επανάσταση; -ρωτάμε. «Μόνο στην περίπτωση που ο Πούτιν αποδυναμωθεί αρκετά για να γίνει κάτι τέτοιο. Αυτή τη στιγμή δεν είναι έτοιμοι να προβούν σε καμία επαναστατική πράξη. Αν χάσει δύναμη, θα τον εξολοθρεύσουν», απαντά.
Το τελευταίο διάστημα, η στρατιωτική κατασκοπεία της Ρωσίας έχει επικεντρωθεί στις προσπάθειες εξουδετέρωσης του δυτικού οπλισμού που στέλνεται στην Ουκρανία, κυρίως κατά τη διάρκεια της μεταφορά του. Προσπαθεί να βρει τις διαδρομές που ακολουθεί ο οπλισμός και στη συνέχεια να σαμποτάρει τη μεταφορά, προκαλώντας τροχαία, δολιοφθορές, και με διάφορους άλλους τρόπους. Εντός και εκτός Ουκρανίας. Για αυτό οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες έχουν επιδοθεί σε έναν «αγώνα δρόμου» για να στρατολογήσουν άτομα που μπορεί να εμπλέκονται στη μεταφορά ή να ξέρουν κάτι για αυτήν.
Ωστόσο, και οι άλλες δραστηριότητες της ρωσικής κατασκοπείας στις δυτικές χώρες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς, εκτιμά ο εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Κατασκοπείας του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας.
«Ένας από τους μεγάλους στόχους τους είναι να επηρεάσουν μεμονωμένα άτομα με κύρος στις άλλες χώρες αλλά και την κοινή γνώμη αυτών των χωρών. Για αυτό οι Ρώσοι επενδύουν πολλά στη δουλειά που κάνουν με τα ΜΜΕ. Και με τα ανοιχτά προπαγανδιστικά τους φερέφωνα, όπως το Russia Today, αλλά και με άλλους, πιο συγκεκαλυμμένους τρόπους. Ξέρω περιπτώσεις δημοσιογράφων σε ξένα ΜΜΕ που πηγαίνουν στη δουλειά τους και η μόνη αποστολή που τους έχει ανατεθεί είναι να μιλάνε με συναδέλφους τους για να επηρεάζουν την άποψή τους υπέρ της Ρωσίας», υποστηρίζει.
Ο ίδιος παραδέχεται ότι πιθανόν να υπάρχουν Ρώσοι πράκτορες και στις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες, παρά τη διαδικασία κάθαρσης που άρχισε εκεί από το 2014.
«Αυτή τη στιγμή μεγαλύτερο ζητούμενο είναι αυτοί οι εν υπνώσει πράκτορες να παραμείνουν εν υπνώσει. Δηλαδή, να μην υπάρχει εκείνο το περιβάλλον για να μπορέσουν να εκτελέσουν την αποστολή τους. Και, σιγά σιγά, τους εντοπίζουμε. Εκτός από τους πράκτορες που υπήρχαν πριν την εισβολή, τους τελευταίους μήνες υπάρχουν προσπάθειες να παρεισφρήσουν και νέοι πράκτορες, καθώς -λόγω του πολέμου- η ανάγκη για προσωπικό στην υπηρεσία μας αυξήθηκε πολύ. Για αυτό οι ήδη αυστηρές διαδικασίες πρόσληψης νέων στελεχών έχουν αυστηροποιηθεί περισσότερο», λέει.
Τον ρωτάμε γιατί η δράση των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών αφορά όχι μόνο την Ουκρανία αλλά και άλλες χώρες, για παράδειγμα την Ευρωπαϊκή Ενωση...
«Τον Πούτιν δεν τον ενδιαφέρει μονάχα η Ουκρανία. Τον ενδιαφέρει ως “ζώνη επιρροής” όλη η Ευρώπη. Αν κατακτήσει την Ουκρανία δεν πρόκειται να σταματήσει, θα πάει παρακάτω. Και εκτιμούμε ότι είχε τέτοια σχέδια πριν εισβάλει στην Ουκρανία. Ίσως έχει και τώρα», απαντά.