Ο φονικός νέος κορωνοϊός πολιορκεί στενά την Ευρώπη, πυροδοτώντας ανησυχία για ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας και επιστροφή στον εφιάλτη της περασμένης άνοιξης, όταν ο SARS-CoV-2 εξαπλωνόταν ανεξέλεγκτος στη Γηραιά Ηπειρο.
Αλλά παρά τη σημαντική αύξηση των νέων κρουσμάτων σε χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, οι ειδικοί διαφωνούν κατά πόσον η εξέλιξη αυτή συνιστά πράγματι ένα «δεύτερο κύμα», καθώς ο όρος χρησιμοποιείται -κυρίως από ΜΜΕ- για κάθε έξαρση των μολύνσεων από τον κορωνοϊό, είτε σε τοπικό είτε σε εθνικό ή πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Θα λειτουργήσει ο κορωνοϊός σαν τη γρίπη;
Αλλά ο όρος «δεύτερο κύμα» αμφισβητείται επίσης επειδή κατά κόρον χρησιμοποιείται και για την περιγραφή νέων εξάρσεων της γρίπης, λέει ο δρ Τομ Φρίντεν, πρώην διευθυντής του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Οπως λέει, ο όρος αυτός «υπαινίσσεται ότι ο κορωνοϊός θα δράσει όπως η γρίπη» με εποχιακές εξάρσεις, «βύθιση» των δεικτών και ταχείες μεταλλάξεις. «Αλλά αυτό δεν το γνωρίζουμε... Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι», επισημαίνει.
Στη διάρκεια της πανδημίας της Ισπανικής Γρίπης πριν από έναν αιώνα, για παράδειγμα, ο ιός εξαπλωνόταν στο βόρειο ημισφαίριο την άνοιξη του 1918, αλλά τα κρούσματα μειώθηκαν το καλοκαίρι, για να αυξηθούν δραματικά με ένα δεύτερο κύμα το φθινόπωρο μετά τη μετάλλαξή του.
Παρατεταμένο πρώτο κύμα;
Ο ΠΟΥ, που άφησε προ ημερών ανοικτό το ενδεχόμενο να διαρκέσει πολύ η πανδημία του κορωνοϊού, έχει προειδοποιήσει ότι δεν «πρέπει να σκεφτόμαστε για εποχές. Αυτό που όλοι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι αντιμετωπίζουμε έναν νέο ιό, που συμπεριφέρεται διαφορετικά», όπως τόνισε η εκπρόσωπός του, δρ Μάργκαρετ Χάρις, προ ημερών, προσθέτοντας ότι ο SARS-CoV-2 εξελίσσεται σε «ένα μεγάλο κύμα», όπως διαπιστώνεται από τις εξελίξεις της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σχεδόν πέντε μήνες αφότου ο ΠΟΥ χαρακτήρισε πανδημία τον κορωνοϊό, η εμφάνιση νέων κρουσμάτων εξακολουθεί να επιταχύνεται. Αλλά η αύξηση αυτή δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη, καθώς οι χώρες προσπαθούν να επιστρέψουν σε κάποιας μορφής κανονικότητα, με τον επικεφαλής του οργανισμού για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, να σημειώνει ότι «το πρώτο κύμα δεν σταμάτησε ποτέ στην πραγματικότητα».
Αυξάνονται τα κρούσματα στην Ευρώπη, ειδικά σε χώρες με λιγότερο αυστηρά μέτρα
Στην Ευρώπη 36 χώρες καταγράφουν αύξηση των μολύνσεων από τον νέο κορωνοϊό. Ορισμένες, όπως η Ελλάδα και η Νορβηγία, ξεκινώντας από πολύ χαμηλή βάση και με το ποσοστό να παραμένει κάτω από τρία ανά εκατομμύριο κατοίκων. Αλλά μεταξύ εκείνων με ποσοστό 40 νέων κρουσμάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων, οι εννέα καταγράφουν σημαντική αύξηση -ανάμεσά τους το Λουξεμβούργο και η Ρουμανία.
Κι όπως προκύπτει από την ανάλυση των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις από ειδικούς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η αύξηση των κρουσμάτων είναι μεγαλύτερη σε χώρες που έχουν τα πιο χαλαρά περιοριστικά μέτρα.
«Αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι μια επιστροφή της μετάδοσης του κορωνοϊού σε ομάδες ατόμων μετά τη χαλάρωση των lockdown», σημειώνει ο πρόεδρος του τμήματος Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Χοσέ Βάσκεζ Μπόλαντ. «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η αποτελεσματικότητα των lockdown είναι προσωρινή και ότι θα υπάρχει αύξηση των νέων κρουσμάτων κάθε φορά που αίρονται τα μέτρα social distancing όσο εξακολουθεί να κυκλοφορεί ο κορωνοϊός», συμπληρώνει.
Οι χώρες της Ευρώπης που καταγράφουν τον υψηλότερο αριθμό νέων κρουσμάτων του κορωνοϊού
Aν και τα πρωτοσέλιδα σε αρκετές χώρες, που στέλνουν τουρίστες στον ευρωπαϊκό νότο, επικεντρώθηκαν στην αύξηση των κρουσμάτων του κορωνοϊού στην Ισπανία, ανησυχία προκαλούν οι εξελίξεις και σε άλλα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου, όπως π.χ. στη Γαλλία, τη Γερμανία https://www.iefimerida.gr/kosmos/koronoios-soyidia-3000-prosthetoys-thanatoys , το Λουξεμβούργο και την Κροατία. Ειδικά στην τελευταία, η ανησυχία προκύπτει καθώς η πορεία της υγειονομικής κρίσης είχε εξελιχθεί σχετικά καλά μέχρι τα μέσα Ιουνίου, όταν το ποσοστό μόλυνσης ήταν κάτω από ένα ανά εκατομμύριο πληθυσμού και εκτοξεύθηκε σε γύρω στα 20 στα τέλη του περασμένου μήνα. Η τάση αυτή, ωστόσο, αναστρέφεται τώρα, σύμφωνα με την επικεφαλής του εθνικού οργανισμού τουρισμού της χώρας, Νταρίτσα Ρέιτς.
«Ο αυξημένος αριθμός κρουσμάτων που καταγράφηκε τις τελευταίες εβδομάδες επηρεάστηκε από μαζικές συναθροίσεις, όπως τουρνουά, γάμοι κι άλλες οικογενειακές συγκεντρώσεις. Εκτοτε οι Αρχές ενέτειναν τα μέτρα για τις μαζικές συναθροίσεις και παρατηρούμε μια σταθερά μειούμενη τάση στα νέα κρούσματα».
Εξαίρεση, τρόπον τινά, αποτελεί η Σουηδία με την πιο χαλαρή προσέγγιση, όπου μειώνεται, αλλά παραμένει υψηλός ο ρυθμός εμφάνισης νέων κρουσμάτων -από πάνω από 100 ανά εκατομμύριο κατοίκων στις αρχές του μήνα σε λιγότερο από 20. Την ίδια ώρα στη Βρετανία και την Πορτογαλία, αν και δεν παρατηρείται σημαντική αύξηση, τα κρούσματα του κορωνοϊού αρχίζουν να ανεβαίνουν ξανά τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Η ανάλυση των ειδικών της Οξφόρδης δείχνει ότι οι εξάρσεις σε χώρες της Ευρώπης συνέβησαν κατά μέσο όρο περίπου δύο μήνες αφότου οι κυβερνήσεις ξεκίνησαν να χαλαρώσουν σημαντικά τα περιοριστικά μέτρα. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, μετά από 50 ημέρες και στο Βέλγιο μετά από δύο μήνες.
Η ίδια ανάλυση καταγράφει και την επιτυχία της Ιταλίας, που κατάφερε να ισοπεδώσει την καμπύλη παρά τη χαλάρωση των μέτρων. Ο επικεφαλής του ΠΟΥ στην Ευρώπη, δρ Κλούγκε προειδοποιεί πάντως κατά του εφησυχασμού: «Μεσολαβεί ένα διάστημα τριών-τεσσάρων εβδομάδων μεταξύ της αύξησης των κρουσμάτων και της εμφάνισης σοβαρών κρουσμάτων και αύξησης της θνησιμότητας. Πρέπει, λοιπόν, να επαγρυπνούμε, καθώς οι αυξανόμενοι αριθμοί μπορεί να προοιωνίζονται μια μεγάλη μετάδοση του κορωνοϊού σε πολλές χώρες».