Η Ρωσία σκοπεύει να απαιτήσει πληρωμές σε ρούβλι για τις αγορές φυσικού αερίου από τα κράτη της Ευρώπης, βαθαίνοντας τη σύγκρουσή της με τη Δύση.
Η κίνηση αυτή ενδέχεται, σύμφωνα με το Bloomberg, να επιδεινώσει τη χειρότερη ενεργειακή κρίση της Ευρώπης από τη δεκαετία του 1970.
Ήδη, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν περισσότερο από 30% από τη στιγμή που ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, διέταξε τη ρωσική Κεντρική Τράπεζα να αναπτύξει έναν μηχανισμό για την πραγματοποίηση πληρωμών του φυσικού αερίου σε ρούβλια μέσα σε μία εβδομάδα, στη συνάντηση που είχε σήμερα με την κυβέρνησή του.
Η κίνηση του Πούτιν αναδεικνύει τη χρήση των ρωσικών ενεργειακών προμηθειών ως όπλο στη μάχη μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι ιδιαιτερότητες της νέας κατάστασης δεν έγιναν αμέσως σαφείς, αλλά, απαιτώντας πληρωμές σε ρούβλια, ο Πούτιν αναγκάζει ουσιαστικά τις ευρωπαϊκές εταιρείες να στηρίξουν απευθείας το ρωσικό νόμισμα, το οποίο ακολούθησε τροχιά «ελεύθερης πτώσης» λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη ρωσική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ρούβλι σημείωσε άνοδο 7% έναντι του δολαρίου την Τετάρτη, περιορίζοντας τις απώλειές του φέτος στο 23%.
Οι αντιδράσεις της Ευρώπης στις ανακοινώσεις Πούτιν για το ρούβλι
Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού φυσικού αερίου, είπε ότι η ανακοίνωση για τις πληρωμές σε ρούβλια παραβιάζει τις συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί και ως εκ τούτου θα συνομιλήσει με τους Ευρωπαίους εταίρους της για τον σχεδιασμό μιας κοινής αντίδρασης, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, Ρόμπερτ Χάμπεκ.
Η Ιταλία, ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης της Gazprom PJSC, του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα, είπε ότι δεν είναι διατεθειμένη να πληρώσει για το ρωσικό αέριο σε ρούβλια, επειδή κάτι τέτοιο θα βοηθούσε τον Πούτιν να αποδυναμώσει το καθεστώς κυρώσεων που του έχει επιβάλει η Ευρώπη.
«Η άποψή μου είναι ότι πληρώνουμε σε ευρώ γιατί η πληρωμή σε ρούβλια θα ήταν ένας τρόπος να αποφευχθούν οι κυρώσεις, επομένως νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε σε ευρώ», δήλωσε στο Bloomberg ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι.
Για τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας που αγοράζουν φυσικό αέριο από την Gazprom, η απαίτηση πληρωμής σε ρούβλια θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφωνίες και διαπραγματεύσεις των συμβάσεων, απειλώντας να διαταράξει την ομαλή παροχή φυσικού αερίου στην περιοχή.
Η Ευρώπη λαμβάνει περίπου το 40% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία και ήδη παλεύει με τις επιπτώσεις των τιμών-ρεκόρ αυτόν το χειμώνα.
Από την πλευρά τους, οι γερμανικοί ενεργειακοί κολοσσοί Uniper SE και RWE AG αρνήθηκαν να σχολιάσουν, όπως και η ιταλική Eni SpA.
Το 70% των εσόδων της Gazprom από τα «εχθρικά κράτη»
«Εάν η Gazprom αρνηθεί να παραδώσει φυσικό αέριο όταν οι αγοραστές πληρώνουν τα τιμολόγιά τους στο αρχικό νόμισμα της σύμβασης, δηλαδή κυρίως το ευρώ, οι αγοραστές μπορεί να φέρουν την υπόθεση σε διαιτησία», δήλωσε η Anise Ganbold, αναλυτής της Aurora Energy Research.
Το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς για το φυσικό αέριο αυξήθηκε έως και 34% μετά την κίνηση του Πούτιν, σκαρφαλώνοντας μέχρι και τα 132,74 ευρώ/μεγαβατώρα και αναζωπυρώνοντας το άγριο ράλι στις τιμές.
Το μέτρο θα εφαρμόζεται στις χώρες που κρίνονται «εχθρικές» και περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Πήρα την απόφαση να στραφώ σε πληρωμές σε ρούβλια για τις προμήθειες φυσικού αερίου στα λεγόμενα εχθρικά κράτη», δήλωσε ο Πούτιν την Τετάρτη.
Τα «εχθρικά» κράτη αντιπροσώπευαν περίπου το 70% των εσόδων της Gazprom από τις εξαγωγές το 2021, που ανέρχονται σε περίπου 69 δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε ο Ντμίτρι Πολεβόι, οικονομολόγος της Locko Invest που εδρεύει στη Μόσχα. Σύμφωνα με τον ίδιο, οποιεσδήποτε αλλαγές στις διαδικασίες πληρωμής θα μπορούσαν να «επηρεάσουν προσωρινά» τους όγκους εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας.
Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί «τα δεσμευμένα νομίσματα» στις συναλλαγές φυσικού αερίου, ως αντίποινα για τις κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης, είπε ο Πούτιν, και πρόσθεσε: «Είναι αρκετά σαφές ότι δεν έχει νόημα να προμηθεύουμε τα αγαθά μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις ΗΠΑ και να λαμβάνουμε πληρωμές σε δολάρια, ευρώ, ή άλλα νομίσματα».
Τι λένε οι παράγοντες του κλάδου για τις πληρωμές σε ρούβλι
Περίπου το 58% των μεικτών πωλήσεων φυσικού αερίου της Gazprom στο εξωτερικό ήταν σε ευρώ από το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους, ενώ το 39% ήταν σε δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο ενημερωτικό δελτίο ομολόγων της παραγωγού εταιρείας.
Το γραφείο Τύπου της Gazprom αρνήθηκε να σχολιάσει εάν οι μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας επιτρέπουν τη μετάβαση σε πληρωμές σε ρούβλια.
«Η Gazprom θα πρέπει να ζητήσει από τους αγοραστές να συμφωνήσουν να αλλάξουν τους όρους πληρωμής στα συμβόλαια» δήλωσε ο Trevor Sikorski, επικεφαλής φυσικού αερίου και άνθρακα στην Energy Aspects Ltd.
Η OMV AG είπε ότι τα συμβόλαια προμήθειας φυσικού αερίου με τη Ρωσία δεν προβλέπουν πληρωμή σε ρούβλια και η αυστριακή εταιρεία ενέργειας θα συνεχίσει να πληρώνει σε ευρώ, εν αναμονή της αλλαγής της σύμβασης, δήλωσε ο Alfred Stern, διευθύνων σύμβουλος, σε συνέντευξή του στην αυστριακή τηλεόραση Puls 24.
Η Ρωσία ανακοίνωσε νωρίτερα αυτόν το μήνα μια λίστα με 48 κράτη που κρίθηκαν εχθρικά. Η λίστα περιελάμβανε τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ελβετία και τη Νορβηγία. Ως αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου πηγαίνει τώρα σε «μη φιλικά» έθνη.
«Δεν αλλάζουν οι τιμές, παρά μόνο το νόμισμα», λέει ο Πούτιν
Ο Πούτιν, λοιπόν, διέταξε την κυβέρνησή του να δώσει εντολή στην Gazprom να αρχίσει να επεξεργάζεται τις απαραίτητες τροποποιήσεις στα τρέχοντα συμβόλαια, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει σχέδιο αλλαγής της φόρμουλας των τιμών, παρά μόνο του νομίσματος των πληρωμών.
«Θέλω να τονίσω ότι η Ρωσία θα συνεχίσει οπωσδήποτε να προμηθεύει φυσικό αέριο, σύμφωνα με τους όγκους, τις τιμές και τους μηχανισμούς τιμολόγησης που ορίζονται στα υπάρχοντα συμβόλαια», είπε ο Πούτιν.
Για ορισμένους αγοραστές, η μετάβαση στα ρούβλια θα μπορούσε να είναι εφικτή. «Ελέγξαμε ότι αυτό δεν αποτελεί κίνδυνο για την προμήθεια, καθώς υπάρχει ένας αντισυμβαλλόμενος στη Βουλγαρία που μπορεί να πραγματοποιήσει τη συναλλαγή σε ρούβλια. Περιμένουμε κάθε είδους ενέργειες στα όρια του ασυνήθιστου, αλλά αυτό το σενάριο έχει συζητηθεί, επομένως δεν υπάρχει κίνδυνος για τις πληρωμές στο πλαίσιο της υπάρχουσας σύμβασης», δήλωσε ο κρατικός διανομέας Bulgargaz EAD και πελάτης της Gazprom.
Τις πρώτες 15 ημέρες του Μαρτίου, η Gazprom εξήγαγε κατά μέσο όρο 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως σε χώρες εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, της Κίνας και της Τουρκίας. Από το σύνολο, οι ροές προς την Ευρώπη ήταν κατά μέσο όρο 384 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας.
«Υποθέτω ότι η πληρωμή σε ρούβλια μπορεί να είναι δυνατή εάν μια ευρωπαϊκή τράπεζα μπορεί να συνεργαστεί με μια ρωσική στην οποία δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις, αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι άβολο» δήλωσε στο Bloomberg ο Jonathan Stern, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης.
Η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos ακολουθεί το παράδειγμα του Πούτιν
Η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να συνάπτει όλες τις «εξωτερικές» συμβάσεις της σε ρούβλια.
«Και εμείς θα συνάπτουμε όλες τις συμφωνίες μας με το εξωτερικό σε ρούβλια» είπε ο επικεφαλής της υπηρεσίας Ντμίτρι Ρογκόζιν, μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο, επικαλούμενο το ρωσικό πρακτορείο Tass.
Την περασμένη εβδομάδα ο Ρογκόζιν είχε προειδοποιήσει ότι οι πρόσφατες κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της Μόσχας θα μπορούσαν να προκαλέσουν την πτώση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Υποστήριξε ότι η λειτουργία των ρωσικών διαστημοπλοίων που ανεφοδιάζουν τον ISS θα διαταραχθεί από τις κυρώσεις, γεγονός που θα επηρεάσει το ρωσικό τμήμα του σταθμού.
Μέχρι πρόσφατα, η συνεργασία στον διαστημικό τομέα ήταν από τις ελάχιστες που δεν είχαν επηρεαστεί από τις διεθνείς κυρώσεις.
Σημειώνεται ότι την επόμενη εβδομάδα, στις 30 Μαρτίου, ένας Αμερικανός αστροναύτης, ο Μαρκ Βάντι Χάι, και δύο Ρώσοι κοσμοναύτες, οι Αντόν Σκαπλέροφ και Πιοτ Ντούμπροφ, είναι προγραμματισμένο να επιστρέψουν στη Γη με έναν ρωσικό πύραυλο Σογιούζ.