Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν χθες από τη φονική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, με τους Ισραηλινούς να τιμούν τη μνήμη των θυμάτων εν μέσω μιας συνεχιζόμενης, καταστροφικής σύγκρουσης στη Λωρίδα της Γάζας.
Η επίθεση προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων από 1.200 ανθρώπων, ενώ 251 άτομα απήχθησαν και μεταφέρθηκαν στη Γάζα. Ήταν η πιο αιματηρή ημέρα για τους Εβραίους από το Ολοκαύτωμα.
Η απάντηση του Ισραήλ ήταν άμεση και σφοδρή. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, που ελέγχεται από τη Χαμάς αλλά θεωρείται αξιόπιστο από τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς, περισσότεροι από 67.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί έως σήμερα.
Τελετές μνήμης και εθνική σιγή στο Ισραήλ
Παρότι η επίσημη κρατική τελετή έχει μεταφερθεί για τις 16 Οκτωβρίου λόγω των εβραϊκών θρησκευτικών εορτών, εκδηλώσεις τιμής πραγματοποιήθηκαν χθες σε όλη τη χώρα.
Στην πλατεία των Ομήρων στο Τελ Αβίβ, οι οικογένειες των θυμάτων και των απαχθέντων διοργάνωσαν μεγάλη τελετή, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά από τα ισραηλινά τηλεοπτικά δίκτυα. Λίγες ώρες νωρίτερα ολόκληρη η χώρα τήρησε ενός λεπτού σιγή.
Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ανέφερε πως το Ισραήλ έχει δείξει «αξιοθαάμαστη αντοχή» και δεσμεύτηκε για την επιστροφή όλων των ομήρων, την ανατροπή του καθεστώτος της Χαμάς και τη μόνιμη εξασφάλιση της ασφάλειας από τη Γάζα.
Σκληρές διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα
Στην αιγυπτιακή πόλη Σαρμ Ελ Σέιχ συνεχίζονται οι έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με τη μεσολάβηση Αιγύπτου, Κατάρ και ΗΠΑ, με στόχο την επίτευξη εκεχειρίας και τον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας.
Στις συνομιλίες συμμετέχουν υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες από το Κατάρ, την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ καθοριστικό ρόλο στη μεσολάβηση διαδραματίζει η Αίγυπτος, η οποία επιδιώκει μια συνολική συμφωνία με περιφερειακές και διεθνείς εγγυήσεις.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, σήμερα αναμένεται να φτάσει στην Αίγυπτο και ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, κίνηση που θεωρείται ένδειξη της αυξανόμενης σοβαρότητας των διαβουλεύσεων. Την ίδια ημέρα θα συμμετάσχει και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
Σύμφωνα με Παλαιστίνιο αξιωματούχο που μίλησε στο BBC, οι διαφορές παραμένουν σημαντικές, κυρίως όσον αφορά τους χάρτες απόσυρσης του ισραηλινού στρατού και τις εγγυήσεις που ζητάει η Χαμάς για να μη συνεχιστεί ο πόλεμος μετά από μια ενδεχόμενη κατάπαυση του πυρός.
Πού επικεντρώνονται οι συνομιλίες
Οι συνομιλίες επικεντρώνονται σε πέντε βασικά θέματα:
- Μόνιμη εκεχειρία
- Ανταλλαγή ομήρων με Παλαιστινίους κρατουμένους
- Αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων
- Ανθρωπιστική βοήθεια
- Διακυβέρνηση της Γάζας μετά τον πόλεμο
Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ενισχυθούν με την άφιξη των στενών συνεργατών του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ και Στιβ Γουίτκοφ, οι οποίοι φτάνουν σήμερα στην Αίγυπτο.
Διεθνείς εγγυήσεις και απαιτήσεις της Χαμάς
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Χαμάς, Χαλίλ Ελ-Χάγια, δήλωσε ότι η οργάνωση ζητάει σαφείς εγγυήσεις για τον τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τονίζοντας ότι «ο πρόεδρος Τραμπ και οι χώρες-χορηγοί της διαδικασίας πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο πόλεμος θα λήξει οριστικά».
Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Μπάντρ Αμπντελατί, υπογράμμισε πως «η βασική εγγύηση επιτυχίας είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ - ακόμη κι αν χρειαστεί να επιβάλει τη δική του πρόταση».
Ελπίδες αλλά και αβεβαιότητα
Παρά τις προσεκτικά αισιόδοξες δηλώσεις -και από πλευράς Τραμπ-, οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε κρίσιμο σημείο, με ανοιχτά ζητήματα γύρω από τον ακριβή μηχανισμό εφαρμογής της εκεχειρίας, την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, καθώς και το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία. «Υπάρχει πραγματική πιθανότητα να καταλήξουμε κάπου», δήλωσε ο Πρόεδρος Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο, προσθέτοντας ότι η Ουάσιγκτον θα κάνει «τα πάντα για να διασφαλίσει την τήρηση της συμφωνίας».
Η Αίγυπτος, ως παραδοσιακός μεσολαβητής στις ισραηλινο-παλαιστινιακές συγκρούσεις, φιλοδοξεί να μετατρέψει την προσωρινή εκεχειρία σε μακροπρόθεσμη συμφωνία σταθερότητας στην περιοχή.
Οι πολίτες του Ισραήλ πιέζουν για ειρήνη
Η κοινή γνώμη στο Ισραήλ φαίνεται να μεταβάλλεται. Περίπου 70% των Ισραηλινών δηλώνουν πλέον ότι υποστηρίζουν τον τερματισμό του πολέμου με αντάλλαγμα την επιστροφή των ομήρων, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
«Δεν νιώθουμε πια ασφαλείς. Το σπίτι δεν είναι πια σπίτι», δήλωσε η 29χρονη Χάγκαρ, της οποίας ο αδελφός επέζησε από την επίθεση στο φεστιβάλ Nova, όπου σκοτώθηκαν 378 άνθρωποι και δεκάδες απήχθησαν.
Έξω από την κατοικία του Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ, δεκάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν ζητώντας «κάθε δυνατή υποχώρηση για να γυρίσουν οι όμηροι».
Ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα -Καταρρέει το σύστημα Υγείας
Στο μεταξύ, η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα βαθαίνει. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της περιοχής, 25 από τα 38 νοσοκομεία έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας. Τα υπόλοιπα λειτουργούν μερικώς, με έλλειψη ιατρικού προσωπικού, φαρμάκων και καυσίμων.
Εκπρόσωπος της UNICEF περιέγραψε τρομακτικές συνθήκες σε νοσοκομεία όπως το Nasser στη Χαν Γιουνίς: «Μητέρες και τραυματισμένα παιδιά κοιμούνται στο πάτωμα. Τρία βρέφη μοιράζονται ένα κρεβάτι και μία παροχή οξυγόνου».
Η κάτοικος της Γάζας, Εμάν αλ-Ουαχίντι, που έχασε τον 17χρονο γιο της σε ισραηλινή επίθεση, δήλωσε: «Το βράδυ φέρνει φόβο. Κοιμόμαστε όλοι αγκαλιά, τρομοκρατημένοι».
Νέα επίθεση με ρουκέτα στο Ισραήλ
Το πρωί της Τρίτης (7/10) ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι εκτοξεύθηκε ρουκέτα από τη βόρεια Γάζα προς το Ισραήλ, χωρίς να προκαλέσει ζημιές ή τραυματισμούς.
Λόγω απαγόρευσης των ανεξάρτητων δημοσιογράφων από την είσοδο στη Γάζα, η επιβεβαίωση των γεγονότων παραμένει δύσκολη και εξαρτάται από δηλώσεις των εμπλεκόμενων πλευρών και ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Η δεύτερη επέτειος της φονικής επίθεσης βρίσκει την περιοχή βυθισμένη σε έναν συνεχιζόμενο πόλεμο με βαρύ ανθρώπινο και πολιτικό κόστος. Οι πιέσεις για κατάπαυση του πυρός εντείνονται τόσο εντός του Ισραήλ όσο και από τη διεθνή κοινότητα, ενώ η επιτυχία των συνομιλιών στην Αίγυπτο θα κρίνει το αν θα υπάρξει ειρήνη ή νέα κλιμάκωση.