Το Ιράν και οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις συμφώνησαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες τους για το πυρηνικό του πρόγραμμα, προκειμένου να επιτευχθεί, έστω την ύστατη στιγμή, η επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας (η αποκαλούμενη ομάδα Ε3), η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας και ο Ιρανός ομόλογός τους συναντήθηκαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
«Υπό το φως της αδικαιολόγητης και παράνομης ενέργειας για επανεπιβολή των κυρώσεων (που είχαν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ παλαιότερα σε βάρος του Ιράν), τέθηκαν στη συνάντηση ορισμένες ιδέες και προτάσεις και συμφωνήθηκε να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν σε μια ανακοίνωσή του.
Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποιο επίσημο σχόλιο από την ευρωπαϊκή πλευρά. Μια διπλωματική γαλλική πηγή είπε ότι δεν πληρούνται προς το παρόν οι προϋποθέσεις ώστε να αποφευχθεί η επαναφορά των κυρώσεων, όμως οι συζητήσεις θα συνεχιστούν. «Η μπάλα είναι στο γήπεδο του Ιράν», πρόσθεσε, προειδοποιώντας ότι εάν δεν υπάρξει πρόοδος μέχρι το Σάββατο, οι κυρώσεις είναι μονόδρομος.
Οι Ευρωπαίοι κατηγορούν το Ιράν για «καθυστερήσεις»
Στις 28 Αυγούστου η Ε3 κατηγόρησε το Ιράν ότι δεν τηρεί τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμά του και ενεργοποίησε μια ρήτρα (snapback) που της επιτρέπει να επαναφέρει τις κυρώσεις μέσα σε διάστημα 30 ημερών, δηλαδή στις 27 Σεπτεμβρίου. Η Τεχεράνη επιμένει ότι το πυρηνικό πρόγραμμά της έχει μόνο ειρηνικούς σκοπούς.
«Θα πρέπει να καταστεί σαφές σε όλους ότι, έπειτα από όλες αυτές τις τακτικές καθυστερήσεων από το Ιράν, οι πιθανότητες επίτευξης μιας διπλωματικής λύσης προτού να τεθούν σε εφαρμογή οι κυρώσεις είναι εξαιρετικά λίγες» είπε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεπουλ πριν από τη συνάντηση.
Ιρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είπαν τη Δευτέρα ότι οι προοπτικές μιας συμφωνίας δεν είναι υψηλές. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί κάλεσε την Ε3 να επιλέξει μεταξύ «της συνεργασίας ή της αντιπαράθεσης».
Οι δηλώσεις Τραμπ και Χαμενεΐ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, είπε ότι η στάση του στο θέμα αυτό είναι «πολύ απλή»: «Ο υπ’ αριθμόν 1 σπόνσορας της τρομοκρατίας δεν επιτρέπεται να αποκτήσει το πιο επικίνδυνο όπλο».
Λίγο αργότερα, ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απάντησε, με ένα ηχογραφημένο μήνυμά του: «Δεν χρειαζόμαστε πυρηνικά όπλα και δεν σκοπεύουμε να κατασκευάσουμε ένα».
Ο Χαμενεΐ απέρριψε κατηγορηματικά οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, λέγοντας ότι «δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Τεχεράνης και θα αποδεικνύονταν αδιέξοδες».
«Τις τελευταίες δεκαετίες, κατά τις οποίες διεξάγαμε πυρηνικές δραστηριότητες στο Ιράν, οι πιέσεις που ασκήθηκαν στη χώρα μας (…) ήταν σημαντικές. Δεν υποχωρήσαμε και δεν θα υποχωρήσουμε. Δεν υποχωρήσαμε ποτέ στις πιέσεις, ούτε σε αυτό το θέμα, ούτε σε κανένα άλλο», τόνισε, λέγοντας ότι η διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ ήταν στην πραγματικότητα «εκβιασμός, υποταγή στην πίεση, στις αμερικανικές εντολές».
Οι συνομιλίες μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσινγκτον διακόπηκαν τον Ιούνιο, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση στο Ιράν.
Πάνε για έλεγχο οι διεθνείς παρατηρητές
Στο μεταξύ ωστόσο, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Γκρόσι έκανε γνωστό ότι μια ομάδα επιθεωρητών είναι καθ’ οδόν για το Ιράν, για την περίπτωση που η Τεχεράνη και οι Ευρωπαίοι καταλήξουν σε κάποια συμφωνία.
Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ο Γκρόσι είπε ότι διεξάγονται «εντατικές» συνομιλίες μεταξύ του ιδίου, του Ιράν, των ευρωπαϊκών δυνάμεων και των ΗΠΑ ώστε να εξευρεθεί μια λύση. «Έχουμε μόνο μερικές ώρες, ημέρες, για να δούμε εάν κάτι μπορεί να γίνει», πρόσθεσε.
Με στοιχεία από ΑΠΕ-ΜΠΕ