Σε σημαντική πρόοδο φαίνεται να βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για το αμερικανικό σχέδιο ειρήνης που στοχεύει στο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, μετά από συνάντηση με Ουκρανούς και Ευρωπαίους διαπραγματευτές στη Γενεύη της Ελβετίας.
«Έχουμε επιτύχει μεγάλη πρόοδο, αλλά υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει», τόνισε ο Ρούμπιο. Ο Ουκρανός Πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε ότι υπάρχουν «σήματα ότι η ομάδα του Προέδρου Τραμπ μας ακούει».
Οι διαρροές του προτεινόμενου σχεδίου είχαν προκαλέσει ανησυχία στην Ουκρανία και τους Ευρωπαίους συμμάχους της, καθώς φαίνεται να ευνοεί τη Ρωσία, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να το χαρακτηρίζει «βάση για συμφωνία». Ο Ζελένσκι είχε προειδοποιήσει ότι η χώρα του μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια δύσκολη επιλογή: «να χάσει την αξιοπρέπειά της ή να ρισκάρει να χάσει έναν βασικό της εταίρο».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία ανακοίνωσαν την Κυριακή ότι έχουν δημιουργήσει ένα «ανανεωμένο και βελτιωμένο πλαίσιο ειρήνης» για την επίλυση του πολέμου με τη Ρωσία, και δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις τις επόμενες ημέρες, λίγες ώρες αφότου ευρωπαϊκές χώρες πρότειναν μια εναλλακτική πρόταση που απομακρύνεται από τα σημεία υπέρ της Μόσχας που περιείχε το αρχικό έγγραφο των ΗΠΑ, το οποίο είχε διαρρεύσει την προηγούμενη εβδομάδα.
Σύμφωνα με τον Ρούμπιο, η βασική προσπάθεια στη Γενεύη ήταν να περιοριστούν τα «ανοικτά ζητήματα» του 28σέλιδου αμερικανικού σχεδίου, κάτι που επιτεύχθηκε «με ουσιαστικό τρόπο». Παρά ταύτα, οποιαδήποτε τελική συμφωνία θα πρέπει να εγκριθεί από τους προέδρους των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, πριν σταλεί στη Ρωσία.
Σε κοινή δήλωση των ΗΠΑ και της Ουκρανίας αναφέρεται ότι έχει συμφωνηθεί ένα «ενημερωμένο και βελτιωμένο πλαίσιο ειρήνης» και ότι οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν «εντατικές εργασίες για κοινές προτάσεις τις επόμενες μέρες».
Οι κυβερνήσεις ΗΠΑ και Ουκρανίας ανέφεραν σε κοινή ανακοίνωσή τους που δημοσιοποιήθηκε από τον Λευκό Οίκο ότι ενδεχόμενη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία «πρέπει να σέβεται απόλυτα την εθνική κυριαρχία» του Κιέβου, μετά τις συνομιλίες που διεξήγαγαν κατά τη διάρκεια της ημέρας Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στη Γενεύη.
Το σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
- Απόσυρση ουκρανικών στρατευμάτων από μέρος του Ντονέτσκ που ελέγχουν σήμερα.
- Αποδοχή de facto ρωσικού ελέγχου σε Ντονέτσκ, Λουχάνσκ και Κριμαία.
- Πάγωμα των συνόρων στις περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια κατά μήκος των τρεχουσών γραμμών μάχης.
- Περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε 600.000 στρατιώτες (από περίπου 880.000 σήμερα).
- Μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα «αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας».
- Προσδοκία ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει σε γειτονικές χώρες και ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.
- Επανένταξη της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία, με άρση κυρώσεων και πιθανή επιστροφή στην G7.
Το «deadline» του Τραμπ στον Ζελένσκι
Ο Πρόεδρος Τραμπ έδωσε στην Ουκρανία περιθώριο μέχρι την Πέμπτη για να δεχθεί τις προτάσεις, αν και ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται για «τελική προσφορά».
Ο Ρούμπιο εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι η συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί «σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».
Νωρίτερα, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι η Ουκρανία δεν είχε εκφράσει ευγνωμοσύνη για τις αμερικανικές προσπάθειες στον πόλεμο, προκαλώντας τους Ουκρανούς αξιωματούχους να τονίσουν την ευγνωμοσύνη τους προς τον Αμερικανό πρόεδρο για τη στήριξή του.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμμετείχαν στις συνομιλίες μετά την εκπόνηση μιας τροποποιημένης έκδοσης του αμερικανικού σχεδίου, που αντέτεινε στις προτεινόμενες περιοριστικές ρυθμίσεις για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και αμφισβήτησε τις εδαφικές παραχωρήσεις.
Η πρόταση της Ευρώπης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία
Η Ευρώπη παρουσίασε τη δική της, πιο φιλική προς το Κίεβο πρόταση, η οποία προβλέπει ότι οι διαπραγματεύσεις για τα εδάφη θα ξεκινήσουν μετά την κατάπαυση του πυρός και θα βασιστούν στην υπάρχουσα γραμμή επαφής. Η ευρωπαϊκή προσέγγιση δεν ζητά από την Ουκρανία να αποχωρήσει από τις πόλεις της Ανατολικής Ουκρανίας και δεν αποκλείει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, αναγνωρίζοντας όμως ότι δεν υπάρχει διεθνής συναίνεση.
Η πρόταση περιλαμβάνει, επίσης, τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), με τη διαχείριση της ενέργειας να μοιράζεται ισομερώς μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, ενώ ο στρατός της Ουκρανίας θα περιοριστεί σε 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης – περισσότερους από το όριο που προέβλεπε το αμερικανικό σχέδιο. Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ σε περίπτωση «βιώσιμης ειρήνης» οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μειωθούν σταδιακά και η χώρα θα επανενταχθεί στην ομάδα G8.
Οι κόκκινες γραμμές του Ζελένσκι
Η ουκρανική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι:
- Δεν θα νομιμοποιήσει τον ρωσικό έλεγχο στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνας και Ζαπορίζια.
- Τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα έως την πλήρη αποζημίωση.
- Η Ουκρανία απαιτεί ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας και διατηρεί ανοικτή τη δυνατότητα συνέχισης της ευρωατλαντικής πορείας της.
Ο Ζελένσκι τόνισε ότι η Ουκρανία δεν θα παραχωρήσει εδάφη μόνο για μια προσωρινή ανακωχή, επιδιώκοντας μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη.
Στην Ουάσιγκτον ο Ζελένσκι για συνάντηση με Τραμπ μέσα στην εβδομάδα
Εντωμεταξύ, αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ουκρανίας συζητούν το ενδεχόμενο επίσκεψης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον ακόμη και μέσα στην εβδομάδα.
Στόχος για τον Ουκρανό πρόεδρο είναι να συζητήσει το ειρηνευτικό σχέδιο με τον Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με δύο πηγές στο Reuters.
Μία από τις πηγές είπε ότι η βασική ιδέα ήταν ο Τραμπ και ο Ζελένσκι να συζητήσουν τα πιο ευαίσθητα ζητήματα που έχουν τεθεί από τις ΗΠΑ στην πρόταση, όπως το θέμα των εδαφών. Δεν υπάρχει επιβεβαιωμένη ημερομηνία προς το παρόν, ανέφερε η πηγή.
Νέες ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία
Παράλληλα, οι ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν τη νύχτα νέα μεγάλη επίθεση με drones στο Χάρκοβο, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας, προκαλώντας τέσσερις θανάτους και αρκετούς τραυματισμούς.
Ο Ζελένσκι τόνισε ότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει ένα δύσκολο δίλημμα ανάμεσα στη διατήρηση των εθνικών συμφερόντων της και στη διατήρηση ισχυρών σχέσεων με τις ΗΠΑ, ενώ ειδικοί αναφέρουν ότι η ουκρανική κοινή γνώμη απορρίπτει την αμερικανική πρόταση και στηρίζει την ευρωπαϊκή, παρά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η «πάγωμα» των γραμμών του μετώπου.
«Οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία αφορά την Ουκρανία και το λαό της», δήλωσε ο καθηγητής Ολέξι Χάραν, «και σίγουρα δεν μπορεί να περιλαμβάνει σημεία που παραβιάζουν την κυριαρχία της χώρας».