Ειδικοί και εκλογολόγοι προέβλεπαν εδώ και μήνες ένα «κόκκινο κύμα» των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές που θα σάρωνε το Κογκρέσο σε έναν ηχηρό κόλαφο για τον Τζο Μπάιντεν και τους Δημοκρατικούς.
Με τα ποσοστά δημοτικότητας του Μπάιντεν να κυμαίνονται σταθερά κάτω από το 40%, τον πληθωρισμό να καλπάζει και την κρίση του αυξημένου κόστους ζωής να επιβαρύνει τα νοικοκυριά οι Ρεπουμπλικανοί ήλπιζαν ότι θα αλώσουν διά περιπάτου το Κογκρέσου.
Αλλά τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών απέδειξαν φρούδες τις ελπίδες των Ρεπουμπλικανών και του Ντόναλντ Τραμπ για ένα «τσουνάμι», μολονότι παραμένουν το φαβορί για την κατάκτηση της Βουλής των Αντιπροσώπων και η μάχη για τη Γερουσία εξακολουθεί να είναι αμφίρροπη. Γιατί λοιπόν το «κόκκινο τσουνάμι» αποδείχθηκε μάλλον κυματάκι;
Δεν ήταν η οικονομία το κυρίαρχο θέμα στις ενδιάμεσες εκλογές
Μπορεί ο πληθωρισμός και η ακρίβεια να ήταν η ύψιστη από τις ανησυχίες των ψηφοφόρων, αλλά στις κάλπες αποδείχθηκε ότι δεν κατάφεραν στους Δημοκρατικούς του Μπάιντεν τόσο μεγάλο πλήγμα, όσο φοβόντουσαν, κι αυτό σύμφωνα με αναλυτές, επειδή η αμερικανική οικονομία, παρά την επιβράδυνσή της, παραμένει υγιής και παρά την αύξηση του κόστους ζωής, τα ποσοστά ανεργίας παραμένουν χαμηλά.
«Δεν αρέσει στους ψηφοφόρους η πορεία της οικονομίας, όμως δεν απολύονται, γεγονός που επέτρεψε τις τελευταίες εβδομάδες πριν τις ενδιάμεσες εκλογές σε άλλα θέματα να κυριαρχήσουν, όπως οι αμβλώσεις, το μεταναστευτικό και η άρνηση αποδοχής του αποτελέσματος των προεδρικών από τη Δεξιά», λέει ο αντιπρόεδρος της Ipsos, Κρις Τζάκσον.
Οι ανησυχίες για την πορεία της οικονομίας αντανακλούν, όμως, και την πόλωση στις ΗΠΑ, με τους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους να εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι έναντι των Ρεπουμπλικανών και των ανεξάρτητων προτάσσοντας ζητήματα όπως οι αμβλώσεις, ο ρατσισμός και η κλιματική αλλαγή, εξηγεί σε ανάλυσή του το BBC. Και το φάσμα του Ντόναλντ Τραμπ κράτησε ζωντανά αυτά τα ζητήματα και ενεργοποίησε τους ψηφοφόρους των Δημοκρατικών.
Η κινητοποίηση της βάσης των Δημοκρατικών
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα σε στοιχεία σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ η προσέλευση στις κάλπες για τις ενδιάμεσες εκλογές κυμάνθηκε σε ιστορικά υψηλά, κάτι που ορισμένοι αποδίδουν στην κινητοποίηση της βάσης των Δημοκρατικών με πρωτοστάτες νέους ψηφοφόρους, που ανησυχούν για το θέμα των εκτρώσεων.
«Οι ψηφοφόροι της Generation Z προσήλθαν στις κάλπες. Αν δεν είχε μεσολαβήσει τον Ιούνιο η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τις αμβλώσεις, οι Δημοκρατικοί δεν θα είχαν το θέμα αυτό για να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους τους, δεδομένης της δυναμικής θεμάτων που σχετίζονται με την εγκληματικότητα, το μεταναστευτικό ή τον πληθωρισμό», εξηγεί ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Τέξας-Σαν Αντόνιο, Τζον Τέιλορ.
Από την άλλη, ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί διατείνονται ότι η αποτυχία του κόμματός τους να κινητοποιήσει τη βάση του, ώστε να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, είχε ως αποτέλεσμα να μην υλοποιηθούν στο βαθμό που ήλπιζαν οι προσδοκίες τους. «Ρεπουμπλικανοί και ανεξάρτητοι ψηφοφόροι έμειναν στα σπίτια τους», σχολίασε στο Twitter η Ρεπουμπλικανή βουλευτής του Τέξας, Μάιρα Φλόρες, που έχασε την έδρα της από τον Δημοκρατικό αντίπαλό της λίγους μήνες αφότου εξελέγη σε ειδική εκλογική αναμέτρηση τον Ιούνιο. «Μη παραπονιέστε για τα αποτελέσματα, αφού δεν προσπαθήσατε να κάνετε αυτό που σας αναλογούσε», πρόσθεσε.
Εσφαλμένες εκτιμήσεις λόγω προηγούμενων ενδιάμεσων εκλογών
Από το 1934 μέχρι και το 2018 σε όλες τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ το κόμμα του εν ενεργεία προέδρου έχανε κατά μέσον όρο 28 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και άλλες τέσσερις στη Γερουσία, σύμφωνα με στοιχεία του Πανεπιστημίου Καλιφόρνια Σάντα Μπάρμπρα. Αλλά τα αποτελέσματα των προηγούμενων ενδιάμεσων εκλογών ίσως δημιούργησαν μια εσφαλμένη προσδοκία ότι η νίκη των Ρεπουμπλικανών θα ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι αποδείχθηκε, λέει ο Τζάστιν Μπάκλερ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Case Western Reserve του Οχάιο.
«Γενικώς οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν δηλώσεις, που δεν υποστηρίζονται από τα δεδομένα. Νομίζω ότι ένα από τα διδάγματα προηγούμενων ενδιάμεσων εκλογών είναι ότι πρέπει να είμαστε λίγο πιο επιφυλακτικοί όσον αφορά σε τέτοιου είδους προβλέψεις. Κι ο κόσμος δεν πήρε το μάθημα αυτό», λέει.
Δημοψήφισμα για τον Τραμπ οι ενδιάμεσες εκλογές
Οι φετινές ενδιάμεσες εκλογές θεωρήθηκαν ευρέως και ως μια Λυδία λίθος για τα πεπραγμένα του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο και τη συνεχιζόμενη επιρροή του στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Σύμφωνα με τον Τζον Τέιλορ, πολλοί αναποφάσιστοι ίσως αποφάσισαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με τρόπο που να υπονομεύσει την επιρροή του Τραμπ στους Ρεπουμπλικανούς.
«Αν δούμε τους υποψηφίους που υποστήριξε, ειδικά εκείνους που διεκδικούσαν θέσεις κυβερνήτη και επέμεναν στα περί νοθείας του αποτελέσματος στις προεδρικές του 2020, πολλοί εξ’ αυτών ηττήθηκαν. Ακόμη κι αν κάποιοι επικράτησαν, ο Τραμπ δεν επέκτεινε τη βάση των Ρεπουμπλικανών ή την πλειοψηφία τους», σημειώνει.