Στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας της - στο 7.25%- έπεσε η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου καθώς βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση λόγω του εντεινόμενου πληθωρισμού, της καλπάζουσας ανεργίας, της αργής ανάπτυξης και της πανδημίας του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα ο Ταγίπ Ερντογάν να βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο.
Η τουρκική λίρα έχασε φέτος το 18% της αξίας καθώς η κρίση του κορωνοϊού, που έχει προκαλέσει τον θάνατο άνω των 3.500 ανθρώπων στη χώρα, έφερε στο φως τις αδυναμίες της οικονομίας της χώρας, που επλήγη εκτός των άλλων από τον νεποτισμό και τα φαραωνικά οράματα του Ερντογάν.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας άντλησε εκατομμύρια δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματα για να στηρίξει το εθνικό νόμισμα έναντι του δολαρίου, και αργά την Τρίτη η ρυθμιστική αρχή της τράπεζας ανακοίνωσε νέους περιορισμούς στους αλλοδαπούς που πραγματοποιούν συναλλαγές σε λίρα σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η κερδοσκοπία και το σορτάρισμα. «Οι [Τούρκοι αξιωματούχοι] προσπαθούν να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στις αγορές, αλλά αυτές αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ο αυτοκράτορας είναι γυμνός», λέει ο Μπραντ Μπέτσελ της Jefferies LLC.
Η πανδημία ενέτεινε την πίεση στην τουρκική οικονομία
H τουρκική οικονομία βρισκόταν ήδη υπό μεγάλη πίεση πριν την κρίση του κορωνοϊού. Και τώρα, μετά από σχεδόν δύο χρόνια έντονων κλυδωνισμών της λίρας, υψηλού χρέους και ραγδαίας απίσχνανσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων η Τουρκία του Ερντογάν βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δεινή θέση για να αντιμετωπίσει την πανδημία. Η ανεργία βρισκόταν ήδη κοντά στο 14% τον Ιανουάριο, προτού η οικονομία αρχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης - σχεδόν 130.000 κρούσματα της Covid-19 και 3.520 θάνατοι είχαν αναφερθεί μέχρι την Τετάρτη - και η τουριστική της βιομηχανία αναμένεται να δεχθεί τεράστιο πλήγμα στο εγγύς μέλλον, όπως εκτιμούν αναλυτές. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους καθώς κάπου 400.000 επιχειρήσεις κατέβασαν ρολά, κι ήρθαν να προστεθούν στα 4,5 εκατομμύρια ανέργων της χώρας.
Ο Ερντογάν είχε απορρίψει στα μέσα Απριλίου ενδεχόμενο προσφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, απόφαση που χαρακτηρίστηκε «ανόητη», από αναλυτές αναδυόμενων αγορών, σε μια περίοδο που όπως λένε οικονομολόγοι η Τουρκία δεν διαθέτει τους αναγκαίους οικονομικούς και δημοσιονομικούς πόρους για να αντιμετωπίσει μια τέτοια δραματική κατάσταση. Ωστόσο, ο Ερντογάν έχει απορρίψει κατ’ επανάληψη τις σφοδρές επικρίσεις εναντίον του επιμένοντας ότι η οικονομία της χώρας του είναι ανθεκτική.
Τα κρατικά ΜΜΕ στην Τουρκία προσπάθησαν να αποδώσουν την καταβαράθρωση της λίρας σε ενορχηστρωμένη από το Λονδίνο και ξένες τράπεζες επίθεσης, με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Αnadolu να μεταδίδει ότι οι εποπτικές Αρχές θα κινηθούν νομικά κατά των θεσμικών οργάνων, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουν βαριά πρόστιμα και απαγορεύσεις συναλλαγών εντείνοντας τις υποψίες για πιθανή επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων από την Τουρκία.
Κάθε άλλο παρά σίγουρη μια βοήθεια στην Τουρκία από τη Fed
Τις ανησυχίες των επενδυτών για τη βυθιζόμενη τουρκική οικονομία εντείνει η αβεβαιότητα για την πιθανότητα να της δώσει η Fed πρόσβαση σε κεφάλαια, λόγω της ραγδαίας μείωσης των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Τουρκίας. Κάτι τέτοιο φαντάζει απίθανο μέχρι στιγμής, αφού η Fed παρείχε στήριξη το Μάρτιο σε αρκετές χώρες, περιλαμβανομένων του Μεξικό και της Βραζιλίας, αλλά όχι της Τουρκίας. Κι αυτό οφείλεται στον υψηλό βαθμό πολιτικοποίησης της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, σύμφωνα με την Agathe Demarais της Economist Intelligence Unit. Η τουρκική κεντρική τράπεζα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται ουσιαστικά υπό τον έλεγχο του Ερντογάν, με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται οι επενδυτές και να υπονομεύεται η εμπιστοσύνη στην ανεξαρτησία των νομισματικών Αρχών της Τουρκίας. «Η τουρκική λίρα θα συνεχίζει να αποδυναμώνεται όσο οι επενδυτές αμφισβητούν την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας και την ικανότητά της να προστατεύσει το νόμισμα», σχολιάζει η Demarais.
Η Economist Intelligence Unit αναμένει ετήσια ύφεση στην Τουρκία «ο τουριστικός κλάδος της οποίας θα καταρρεύσει κι αυτό με τη σειρά θα εντείνει την πίεση στα διπλά ελλείμματα και την ήδη εύθραυστη λίρα», με αποτέλεσμα τη διόγκωση του πληθωρισμού, όπως προειδοποίησε τον περασμένο μήνα. Τα σύννεφα πυκνώνουν πάνω από το προεδρικό μέγαρο της Τουρκίας κι όσο περνούν οι μέρες ο Ερντογάν ξεμένει από φίλους…