Κάτω από τα νερά του Νότιου Ειρηνικού, οι γεωλόγοι εντόπισαν μια βυθισμένη χερσαία μάζα που αλλάζει όσα γνωρίζουμε για τις ηπείρους.
Η Ζιλάντια, όπως την ονομάζουν οι επιστήμονες, εκτείνεται σε σχεδόν πέντε εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά μόνο το 5% της είναι ορατό πάνω από την επιφάνεια -κυρίως στη Νέα Ζηλανδία, εξού και το όνομα. Παρότι παραμένει σε μεγάλο βαθμό κρυμμένη, όλο και περισσότεροι επιστήμονες τη θεωρούν ξεχωριστή ήπειρο, επισημαίνειο επιστημονικός ιστότοπος earth.com.
Η ιστορία της Ζιλάντια ξεκινά από την εποχή της υπερηπείρου Γκοντβάνα, που περιλάμβανε τη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Ανταρκτική, την Αυστραλία και τμήματα της Ασίας. Πριν από περίπου 85 εκατομμύρια χρόνια, ένα τμήμα της αποσπάστηκε, άρχισε να απομακρύνεται και σταδιακά βυθίστηκε λόγω τεκτονικών μεταβολών. Οι διεργασίες αυτές οδήγησαν στον σχηματισμό μιας απομονωμένης ηπειρωτικής περιοχής, της Ζιλάντια, η οποία με την πάροδο του χρόνου πέρασε σχεδόν εξ ολοκλήρου κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.
Μια κρυμμένη ήπειρος
Για δεκαετίες, οι γεωλόγοι θεωρούσαν τη Ζιλάντια ένα σύνολο από νησιωτικά απομεινάρια ή ωκεάνιες πλάκες. Όμως, πρόσφατες έρευνες με προηγμένες τεχνικές, όπως η γεωχρονολόγηση και η χαρτογράφηση μαγνητικών ανωμαλιών, αποκάλυψαν ότι διαθέτει χαρακτηριστικά όμοια με αυτά άλλων ηπείρων. Δείγματα πετρωμάτων από την περιοχή έδειξαν την ύπαρξη ψαμμίτη, βασαλτών και ηφαιστειακών πετρωμάτων που χρονολογούνται από την Κρητιδική έως την Ηωκαινική περίοδο. Παράλληλα, τα μαγνητικά δεδομένα αποκάλυψαν μοτίβα που συνδέονται με παλαιά ηφαιστειακή δραστηριότητα και βοήθησαν στον προσδιορισμό των γεωλογικών ορίων της περιοχής.
Η διαδικασία της καταβύθισης, όπου μια πλάκα γλιστρά κάτω από μια άλλη, έπαιξε κρίσιμο ρόλο στο να λεπταίνει ο φλοιός της περιοχής και να χαθεί κάτω από τα νερά.
Η σημασία της Ζιλάντια είναι μεγάλη για την επιστήμη. Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται κάτω από τη θάλασσα, προσφέρει μοναδικές πληροφορίες για την εξέλιξη των ηπείρων, τις αλλαγές της στάθμης της θάλασσας, αλλά και την κατανομή των ειδών στον πλανήτη. Η συνέχιση της εξερεύνησης, με εργαλεία όπως η σεισμική απεικόνιση και οι βαθιές γεωτρήσεις, αναμένεται να αποκαλύψει ακόμη περισσότερα στοιχεία για αυτή την μυστηριώδη ήπειρο.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Tectonics.