Το iefimerida.gr μίλησε αποκλειστικά με τον Ρομάν Κοστένκο, βουλευτή και επικεφαλής της Επιτροπής για την Εθνική Ασφάλεια, Άμυνα και τις Πληροφορίες του ουκρανικού κοινοβουλίου.
Είναι και ο ίδιος στέλεχος υπηρεσιών ασφαλείας, συνταγματάρχης της ειδικής μονάδας «Άλφα». Οι κρίσιμες πληροφορίες που συγκεντρώνουν οι ουκρανικές Υπηρεσίες Ασφαλείας περνάνε από τον Κοστένκο. Στη συζήτησή μας αναφερθήκαμε λεπτομερώς στην τρέχουσα κατάσταση στα πεδία των μαχών, στις προοπτικές λήξης του πολέμου αλλά και στον τεράστιο ρόλο που παίζει η Κίνα στο ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στον πόλεμο εξαιτίας της καθοριστικής σημασίας που έχουν τα κινέζικα drones.
Τον ρωτήσαμε σχετικά με τη νέα μεγάλη επίθεση που έχουν ξεκινήσει οι Ρώσοι προς την περιοχή του Σούμι. Ο ίδιος δεν θεωρεί ότι πρόκειται για «μεγάλη επίθεση» αλλά ότι οι Ρώσοι απλώς αξιοποιούν τα στρατεύματα που είχαν συγκεντρώσει στην περιοχή για την αναχαίτιση των ουκρανικών δυνάμεων στην περιοχή του Κουρσκ.
Θα υπάρξει επίθεση αλλά δεν θα είναι τόσο μεγάλη
«Η τελευταία μεγάλη επίθεση των Ρώσων έληξε το 2022, μάλλον τον Μάρτιο. Μετά από αυτό, είτε υποχωρούσαν, είτε προσπαθούσαν να προχωρήσουν σε ορισμένα σημεία. Αλλά, αν μιλάμε σε στρατηγικό επίπεδο, δεν είχαν επιτυχίες από το 2022. Το γεγονός ότι κατέλαβαν μεμονωμένα κάποια πόλεις, έχει επιχειρησιακή - τακτική σημασία» λέει ο συνταγματάρχης στο iefimerida. Και συνεχίζει: «Αυτό που παρατηρούμε αυτή τη στιγμή είναι πως οι Ρώσοι έχουν συγκεντρώσει ένα μέρος των στρατευμάτων τους και έχουν αλλάξει τις προτεραιότητές τους. Παλαιότερα, οι προτεραιότητές τους ήταν προς τα ανατολικά, αλλά τώρα, επειδή είχαν ήδη μεγάλη συγκέντρωση στη συγκεκριμένη περιοχή, θέλουν να αναπτύξουν την επίθεσή τους ακριβώς εκεί.»
Ο Κοστένκο υποστηρίζει ότι βασική προτεραιότητα για τους Ρώσους το προηγούμενο διάστημα ήταν το Ντονμπάς και ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν τα δικά τους εδάφη προκειμένου να συνεχίσουν να καταλαμβάνουν περιοχές εκεί. Ωστόσο, το Κουρσκ έγινε προτεραιότητα όταν ξεκίνησαν οι συζητήσεις για πιθανές διαπραγματεύσεις καθώς θα μπορούσε να είναι σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια των Ουκρανών.
«Μέχρι τότε, παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία είχε καταλάβει εδάφη στην περιοχή του Κουρσκ, η προτεραιότητά τους ήταν ο ανατολικός τομέας. Και έριχναν όλες τις δυνάμεις τους εκεί, για να καταλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερα ουκρανικά εδάφη στην περιοχή του Ποκρόφσκ. Ήξεραν ότι αν σταματούσαν αυτή την πίεση, αυτό που ονομάζουμε “αιματηρό κύμα”, θα ήταν δύσκολο να το ξεκινήσουν πάλι. Ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν ακόμη και τα εδάφη τους στην Κουρσκ για αυτό τον σκοπό.»
Ο Τραμπ άλλαξε τις προτεραιότητες των Ρώσων στα πεδία των μαχών
«Όταν όμως άρχισαν οι συζητήσεις για εκεχειρία και όταν ο Τραμπ δύο φορές τους είπε ότι έχουν καταληφθεί εδάφη τους, έθεσαν αυτό ως προτεραιότητα προκειμένου να μην έχουν αυτό το θέμα στο πιθανό τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και μετέφεραν μεγάλο μέρος των στρατευμάτων τους προς το Κουρσκ» περιγράφει.
Ο Κοστένκο υποστηρίζει ότι οι Ρώσοι δεν έχουν καταφέρει να «απελευθερώσουν» όλα τα εδάφη τους και πως οι Ουκρανοί παραμένουν σε ορισμένα σημεία επί της ρωσικής επικράτειας. Τώρα, αυτό που κάνουν είναι να αξιοποιούν τον στρατό τους στην περιοχή όπου ήδη βρίσκεται:
«Εκεί, σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, παρέμειναν 60 - 80.000 στρατιώτες. Και πριν από ένα μήνα ανέφεραν ότι είχαν ήδη απελευθερώσει την περιοχή του Κουρσκ, αλλά εκεί υπάρχουν ακόμα τα στρατεύματά μας. Και ενώ πριν από ένα μήνα, ορισμένα τμήματα τους έλαβαν διαταγές για μετακίνηση σε άλλες κατευθύνσεις δεν μπορούν να πάνε πουθενά, επειδή δεν έχουν εκτελέσει τις προηγούμενες διαταγές. (σ.σ. την “απελευθέρωση” της περιοχής του Κουρσκ).»
«Και όταν κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να μετακινηθούν, επειδή δεν μπορούν να εκδιώξουν τους Ουκρανούς, έκαναν αυτή την ιστορία, όταν ο Πούτιν ήρθε στο Κουρσκ. Και είπαν ότι θα δημιουργήσουν μια “ζώνη ασφαλείας”. Και τώρα συγκεντρώνουν εκεί μονάδες πεζοναυτών. Συνήθως χρησιμοποιούν τους πεζοναύτες εκεί όπου θέλουν να κάνουν αιματηρές επιθέσεις.»
«Μέχρι στιγμής θεωρούμε ότι αυτή θα είναι η κύρια κατεύθυνση της επίθεσής τους ωστόσο αυτό μπορεί να είναι αντιπερισπασμός όπως επίσης μπορεί και να αλλάξουν τα σχέδιά τους. Έχουν ωστόσο έτοιμα στρατεύματα εκεί. Αλλά θεωρώ λάθος να μιλάμε για “μεγάλη επίθεση”, πρόκειται απλώς για επιθέσεις των Ρώσων στη μία ή την άλλη κατεύθυνση.»
Μπορεί να υπάρξει κατάπαυση του πυρός αλλά όχι μακροχρόνια
Ο βουλευτής θεωρεί πιθανή μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός αλλά δεν θεωρεί ότι οι Ρώσοι θέλουν μακροχρόνια εκεχειρία καθώς θεωρούν ότι για αυτούς οι διαπραγματεύσεις θα είναι πιο αποτελεσματικές εν μέσω πολέμου. «Δεν το αποκλείω και το έχω πει ήδη από τον Μάρτιο ότι μπορεί να υπάρξει κάποια βραχυπρόθεσμη εκεχειρία. Το είδαμε λίγο και το Πάσχα και στις 9 Μαίου, όταν ο Πούτιν μονομερώς έθεσε αυτό το θέμα.»
«Αλλά για το τέλος του πολέμου, σίγουρα όχι. Η Ρωσία θέλει να διαπραγματεύεται μόνο από θέση ισχύος. Και αν μπουν σε διαπραγματεύσεις εν μέσω κατάπαυσης πυρός δεν θα έχουν μέσα πίεσης εναντίον μας. Γι' αυτό προσπαθούν να συνομιλήσουν μαζί μας κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών.»
Με απλά λόγια, αυτό που λέει ο Κοστένκο είναι πως αν υπάρξει μακροχρόνια εκεχειρία οι Ουκρανοί θα μπορούν να θέσουν τους όρους τους πάνω σε μια αντικειμενική βάση ενώ αν ο πόλεμος συνεχίζεται οι Ρώσοι θα λένε διαρκώς «αν δεν συμφωνήσετε σε αυτό ή στο άλλο θα επιτεθούμε σε νέες περιοχές, θα προκαλέσουμε και άλλες καταστροφές»: «Δεν βλέπω ότι θα προχωρήσουν σε μακροχρόνια κατάπαυση πυρός, απλώς θα καθυστερήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο (σ.σ. με τις διαπραγματεύσεις).»
Ο Κοστένκο απορρίπτει ως λανθασμένη την άποψη ότι η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο. Όπως τονίζει, ο ρωσικός στρατός προχωράει με πολύ μικρή ταχύτητα ενώ οι απώλειές του είναι τεράστιες: «Τώρα οι Ρώσοι μπαίνουν στην καλοκαιρινή εκστρατεία. Έχουν περίπου τέσσερις μήνες μπροστά τους για να κάνουν τις κινήσεις τους. Πέρσι για παράδειγμα, που είχαν περίπου τις ίδιες δυνάμεις, κατέλαβαν μια περιοχή 59 επί 59 χιλιόμετρα χάνοντας ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και τεράστιες ποσότητες εξοπλισμού. Δείχνω τον σχετικό χάρτη σε όποιους μου λένε ότι η Ρωσία κερδίζει αυτό τον πόλεμο.»
Ναι, αλλά ο Πούτιν δείχνει να είναι έτοιμος ακόμα με αυτούς τους ρυθμούς να συνεχίζει επ αόριστον - λέμε στον συνταγματάρχη. «Ο Πούτιν μπορεί να είναι έτοιμος αλλά και εμείς είμαστε έτοιμοι να αμυνθούμε. Αλλά μόλις λέγαμε για μεγάλες επιθέσεις - βλέπουμε ότι η Ρωσία δεν είναι σε θέση να κάνει τέτοιες επιθέσεις ούτε καν σε επιχειρησιακό επίπεδο. Βλέπουμε μια χώρα που αυτοαποκαλείται ως δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο να μην μπορεί να καταλάβει τέσσερις περιοχές του γείτονά της, ο οποίος δεν είχε ουσιαστικά στρατό. Και παράλα τα λόγια που έχουμε ακούσει και τις κουβέντες για μεγάλες επιθέσεις της Ρωσίας, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. Η Ρωσία δεν κερδίζει επειδή δεν μπορεί».
Πως μπορεί να τελειώσει ο πόλεμος;
Τον ρωτάμε για το ποια σενάρια λήξης του πολέμου βλέπει και μας απαντάει ότι γενικά οι πόλεμοι τελειώνουν με τρεις τρόπους: «Η πρώτη περίπτωση είναι όταν μια χώρα νικά μια άλλη. Η δεύτερη περίπτωση είναι όταν μία από τις χώρες κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών κάνει παραχωρήσεις, δέχεται κάποια τελεσίγραφα και ενώ ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει -στη δική μας περίπτωση για παράδειγμα- να έχουμε παραχωρήσει εδάφη, συμφωνήσει ότι θα μιλάμε ρωσικά κ.ά. Αυτό είναι που προσπαθεί να μας αναγκάσει η Ρωσία να κάνουμε. Και το τρίτο είναι όταν και οι δύο χώρες είναι τόσο εξαντλημένες που απλά δεν μπορούν να συνεχίσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις.»
Στην περίπτωση της Ουκρανίας «η πρώτη επιλογή δεν τίθεται πια, γιατί η Ρωσία δεν μπορεί να μας νικήσει. Η τρίτη επιλογή είναι εκείνη πάνω στην οποία πρέπει να δουλέψουμε, είναι αποστολή και δική μας και της Ευρώπης να εξαντλήσουμε τη Ρωσία, ώστε να φύγει. Να καταλάβει ότι δεν μπορεί να κάνει πόλεμο με την Ουκρανία και πολύ περισσότερο - με το ΝΑΤΟ.»
Ο Κοστένκο παραδέχεται ότι βλέπει κάποιες θετικές αλλαγές όσον αφορά τη στάση των δυτικών κρατών για τη στήριξη της Ουκρανίας ωστόσο λέει ότι μέχρι στιγμής αυτή η αλλαγή αντικατοπτρίζεται κυρίως στην αλλαγή της ρητορικής και όχι σε ουσιαστικές κινήσεις για την στήριξη της βαλλόμενης χώρας. «Μέχρι στιγμής δεν έχω δει πράξεις. Δείχνουν σαν να θέλουν να μείνουν “στην άκρη”, να μην εμπλακούν» τονίζει.
Η Κίνα μπορεί να κρίνει την έκβαση του πολέμου στο έδαφος
Όσον αφορά τις «αλλαγές στάσης» ωστόσο, περισσότερο συγκεκριμένος και ανήσυχος δηλώνει αναφερόμενος στα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η Κίνα περιορίζει την πώληση drones προς την Ευρώπη, και κατ’ επέκταση στην Ουκρανία, αλλά όχι στη Ρωσία. «Η Κίνα ήταν πάντα πιο κοντά στη Ρωσία. Το είδαμε και στην πρόσφατη παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία όπου ο ηγέτης της Κίνας φαινόταν να ήταν επικεφαλής και όχι ο Πούτιν. Φυσικά, για εμάς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ότι η Κίνα συνεργάζεται με τη Ρωσία, επειδή είναι η χώρα που μπορεί κατεξοχήν να επηρεάσει την κατάσταση το πεδίο της μάχης.»
Ο Κοστένκο περιγράφει μια ανησυχητική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί όσον αφορά τα drones και θα πρέπει να προβληματίσει τα αμυντικά επιτελεία όλων των κρατών: «Αναφερόμαστε στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη αλλά η Κίνα είναι η χώρα από την οποία αγοράζουμε τα εξαρτήματα των drones. Και η Κίνα είναι η χώρα που μπορεί είτε να σταματήσει τον πόλεμο των drones, είτε να δώσει πλεονέκτημα σε μία από τις πλευρές. Και βλέπουμε ότι τώρα, αν διπλωματικά εστιάσουμε μόνο στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά δεν δώσουμε αρκετή προσοχή στην Κίνα, απλά θα χάσουμε τον πόλεμο των drones. Και αυτό θα έχει σαφή επίδραση στο πεδίο της μάχης.»
«Κοιτάξτε, το 80% των οχημάτων στο πεδίο της μάχης καταστρέφονται με τη χρήση drones. Το 95% των εξαρτημάτων από αυτά τα drones είναι κινεζικά. Ορίστε η απάντηση στο ερώτημα, ποια είναι η επιρροή της Κίνας σε αυτόν τον πόλεμο.»
Οι συμπαθούντες του Πούτιν πρέπει να επισκεφθούν την Ουκρανία
Πόσο εύκολα αυτός ο πόλεμος μπορεί να εξελιχθεί σε παγκόσμιο πόλεμο; Ο βουλευτής χαμογελάει ακούγοντας αυτό το ερώτημα. «Κοιτάξτε, αν θέλετε να δημιουργήσουμε πηχυαίους τίτλους θα σας απαντήσω ότι θεωρητικά μπορεί. Αλλά ήδη αρκετές χώρες συμμετέχουν με κάποιον τρόπο. Είπαμε πριν για την Κίνα. Υπάρχει και η Β. Κορέα και άλλες χώρες που στέλνουν εξοπλισμό ενώ ήδη υπάρχουν στρατιώτες από διάφορες χώρες που συμμετέχουν ως εθελοντές. Βέβαια δεν είναι ακόμα αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε “παγκόσμιο πόλεμο” αλλά θεωρητικά θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κάτι τέτοιο.»
Όσον αφορά τους συμπαθούντες του Πούτιν στην Ελλάδα, ο Κοστένκο τους προτείνει να έρθουν στην Ουκρανία για να δουν ιδίοις όμμασι τις συνέπειες του πολέμου που ξεκίνησε και διεξάγει η Ρωσία. «Είναι άλλο πράγμα να μιλάς για τον πόλεμο από απόσταση και άλλο να δεις τι συνέπειες έχει αυτό, που οδηγεί ο “ρωσικός κόσμος”. Όπου δεν έχει καμία σημασία η ανθρώπινη ζωή και οι κοινώς αποδεκτές πανανθρώπινες αξίες. Όταν υποστηρίζεις τον Πούτιν υποστηρίζεις τον θάνατο».