Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίρνει μέτρα για να ενισχύσει τον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε δέσμη προτάσεων για την ενίσχυση του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), με στόχο την κάλυψη κενών που επιτρέπουν την παράκαμψη των κανόνων και τη βελτίωση της συνολικής αποτελεσματικότητάς του. Οι αλλαγές έρχονται ως απάντηση στα σχόλια του κλάδου, αλλά και στις ανησυχίες διεθνών εταίρων, ενισχύοντας τον ρόλο του CBAM ως βασικού εργαλείου της ευρωπαϊκής κλιματικής πολιτικής.
Tα μέτρα που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Κεντρικό στοιχείο των προτάσεων είναι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του CBAM από την 1η Ιανουαρίου 2028 σε περίπου 180 προϊόντα μεταποίησης που χρησιμοποιούν εντατικά χάλυβα και αλουμίνιο. Μέχρι σήμερα, ο μηχανισμός αφορούσε κυρίως βασικά υλικά όπως το τσιμέντο, το αλουμίνιο, ο χάλυβας και η ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, η αύξηση του κόστους αυτών των υλικών για τους ευρωπαίους παραγωγούς κατάντη προϊόντων δημιουργούσε κινδύνους μεταφοράς της παραγωγής εκτός ΕΕ ή αντικατάστασης ευρωπαϊκών προϊόντων από εισαγωγές υψηλότερων εκπομπών. Με την επέκταση, η Επιτροπή επιδιώκει να αποτρέψει τη «διαρροή άνθρακα» σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας.
Παράλληλα, ενισχύονται τα μέτρα κατά της παράκαμψης. Με βάση την εμπειρία της μεταβατικής περιόδου, εισάγονται αυστηρότερες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και μεγαλύτερη ιχνηλασιμότητα των προϊόντων CBAM, ενώ η Επιτροπή αποκτά αυξημένες αρμοδιότητες για την αντιμετώπιση καταχρηστικών πρακτικών. Σημαντική καινοτομία αποτελεί η ενσωμάτωση των απορριμμάτων χάλυβα και αλουμινίου προ της κατανάλωσης στους υπολογισμούς εκπομπών, διασφαλίζοντας δικαιότερη τιμολόγηση του άνθρακα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η δημιουργία ενός Προσωρινού Ταμείου, το οποίο θα στηρίζει ευρωπαίους παραγωγούς που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κινδύνους διαρροής άνθρακα σε διεθνείς αγορές. Η στήριξη θα συνδέεται με αποδεδειγμένες προσπάθειες σε αυτήν την κατεύθυνση και θα χρηματοδοτείται τόσο από έσοδα CBAM όσο και από ίδιους πόρους της ΕΕ.
Τέλος, η έκθεση επανεξέτασης του CBAM επιβεβαιώνει ότι ο μηχανισμός συμβάλλει ουσιαστικά στην παγκόσμια αποανθρακοποίηση, ενισχύοντας την τιμολόγηση του άνθρακα πέρα από τα σύνορα της Ένωσης και στηρίζοντας τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.