Η διαμάχη μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας με αφορμή τις...πινακίδες των αυτοκινήτων προκαλεί ανησυχία για νέα γύρο έντασης στην περιοχή.
Αυτή η διαμάχη για τις πινακίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων στο Κοσσυφοπέδιο απειλεί να ξεσπάσει σε ανοιχτή αναταραχή και σε μια από τις σοβαρότερες περιφερειακές κρίσεις των τελευταίων ετών, καθώς οι εντάσεις μεταξύ της Σερβίας και της αποσχισθείσας πρώην επαρχίας της συνεχίζουν να αυξάνονται.
Οι εντάσεις αυξάνονται λόγω των σχεδίων επιβολής προστίμων στους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου που αρνούνται να παραδώσουν τις πινακίδες που εκδίδει το Βελιγράδι.
Η ΕΕ, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εξέφρασαν την ανησυχία τους, αφού περισσότερες από οκτώ ώρες έκτακτων συνομιλιών στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα απέτυχαν να επιλύσουν τη διαμάχη σχετικά με τα σχέδια του Κοσσυφοπεδίου να επιβάλει πρόστιμα στους Σέρβους κατοίκους που αρνούνται να παραδώσουν τις πινακίδες που έχει εκδώσει το Βελιγράδι.
Παράταση 48 ωρών για την επιβολή των μέτρων
Λίγες ώρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας των 7 π.μ., όταν η αστυνομία θα άρχιζε να εκδίδει τα πρόστιμα των 150 ευρώ , ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου, Αλμπιν Κούρτι, συμφώνησε νωρίς την Τρίτη να αναβάλει για άλλες 48 ώρες την εφαρμογή του νόμου, λέγοντας ότι είναι «ευτυχής να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ και την ΕΕ» για την εξεύρεση λύσης.
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι και οι δύο πλευρές είχαν επιδείξει «πλήρη έλλειψη σεβασμού των διεθνών υποχρεώσεών τους» και θα φέρουν «πλήρη ευθύνη για οποιαδήποτε κλιμάκωση της βίας που μπορεί να συμβεί επί τόπου τις επόμενες ημέρες».
Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Νεντ Πράις, εξέφρασε την ανησυχία της Ουάσινγκτον, καλώντας και τις δύο πλευρές να κάνουν «παραχωρήσεις για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο την ειρήνη δεκαετιών που με κόπο κερδήθηκε σε μια ήδη εύθραυστη περιοχή».
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, το οποίο διατηρεί ειρηνευτική δύναμη 3.700 στρατιωτών στο Κοσσυφοπέδιο, δήλωσε ότι «απογοητεύτηκε που δεν κατέστη δυνατόν να επιλυθεί η διαμάχη για τις πινακίδες κυκλοφορίας» και προέτρεψε σε «ρεαλιστικές λύσεις» για την αποφυγή οποιασδήποτε κλιμάκωσης.
Η διαμάχη Πρίστινας-Βελιγραδίου
Όπως αναφέρει ο Guardian, oι εντάσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας έχουν αναζωπυρωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς το θέμα των πινακίδων κυκλοφορίας έχει γίνει το επίκεντρο μιας μακροχρόνιας διαμάχης με θέμα την κυριαρχία του Κοσόβου που χρονολογείται από την επίσημη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου το 2008.
Ενώ περίπου 100 χώρες έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο, του οποίου οι 1,8 εκατομμύρια κάτοικοι είναι στην πλειοψηφία τους Αλβανοί, και του έχει παραχωρηθεί η ιδιότητα του μέλους σε διάφορους διεθνείς οργανισμούς, η Σερβία και οι βασικοί σύμμαχοί της, η Ρωσία και η Κίνα, αρνούνται να το πράξουν.
Το σύνταγμα της Σερβίας ορίζει το Κοσσυφοπέδιο ως μέρος της εθνικής της επικράτειας και πολλοί από τους περίπου 50.000 Σέρβους στο βόρειο τμήμα της πρώην επαρχίας παραμένουν σθεναρά πιστοί στο Βελιγράδι, το οποίο τους παρέχει σημαντική οικονομική και πολιτική υποστήριξη.
Οι ντόπιοι σε περίπου δώδεκα σερβικούς θύλακες απορρίπτουν την εξουσία της Πρίστινα, υψώνουν τη σερβική σημαία, χρησιμοποιούν το νόμισμά της και περίπου 10.000 από αυτούς αρνούνται σταθερά να ανταλλάξουν τις σερβικές πινακίδες κυκλοφορίας που υπήρχαν πριν από την ανεξαρτησία με τις νέες πινακίδες της Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου.
Η Πρίστινα άρχισε να εφαρμόζει ένα σχέδιο κατάργησης των σερβικών πινακίδων σε διάφορα στάδια. Από προειδοποιήσεις και πρόστιμα μέχρι και απαγορεύσεις κυκλοφορίας την 1η Νοεμβρίου, προκαλώντας έντονη αντίσταση και τη μαζική παραίτηση Σέρβων αστυνομικών, δικαστών, εισαγγελέων και άλλων αξιωματούχων στο Κοσσυφοπέδιο.
Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, τον οποίο το Κοσσυφοπέδιο κατηγορεί ότι υποδαυλίζει σκόπιμα τις εντάσεις, προειδοποίησε για «κόλαση στο πεδίο» εάν η αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου προσπαθήσει να επιβάλει πρόστιμα ή απαγορεύσεις και προειδοποίησε ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται «στα πρόθυρα σύγκρουσης».
Αυτοσυγκράτηση και διάλογο ζητά η ΕΕ
Ο Μπορέλ δήλωσε ότι η ΕΕ είχε προτείνει έναν συμβιβασμό που θα μπορούσε να είχε αποφύγει την κλιμάκωση, αλλά ενώ ο Βούτσιτς τον αποδέχθηκε, ο Κούρτι ο οποίος επιθυμεί ευρύτερες διαπραγματεύσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων, δεν το έκανε.
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ δήλωσε ότι η κατάσταση έστειλε «ένα πολύ αρνητικό πολιτικό μήνυμα», δεδομένου ότι και οι δύο πλευρές έχουν θέσει ως στόχο την ένταξη τους στην ΕΕ.
Ο Μπορέλ κάλεσε την Πρίστινα να αναστείλει όλα τα περαιτέρω βήματα που σχετίζονται με την επανεγγραφή οχημάτων στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία να σταματήσει να εκδίδει νέες πινακίδες κυκλοφορίας. Και οι δύο πλευρές χρειάζονται «χώρο και χρόνο για να αναζητήσουν μια βιώσιμη λύση», υπογράμμισε.
Υποδαυλίζει την ένταση το Κρεμλίνο;
Η αναζοπύρωση τη έντασης στην περιοχή, με επίκεντρο τη διαμάχη Κοσόβου-Σερβίας, κρύβει για πολλούς ρωσικό δάκτυλο υποδαύλισης της σύγκρουσης στην περιοχή. Τα Βαλκάνια, «μαθημένα» στις συρράξεις αποτελούν την «πυριτιδαποθήκη» της Ευρώπης. Τουλάχιστον αυτό είναι το προσωνυμιών που απέκτησαν μετά από δεκαετίες ένοπλων συγκρούσεων και την ευρεία παρέμβαση ισχυρών διεθνών παικτών.
Ακόμα περισσότερο όμως, η προσέγγιση των βαλκανικών κρατών στο ευρωπαϊκό όραμα και το ΝΑΤΟ, είναι μία εξέλιξη που δεν καλοβλέπει η Μόσχα, η οποία στηρίζεται σε χώρες όπως η Σερβία για να διατηρεί τα παραδοσιακά της ερείσματα στην περιοχή και να διαμορφώνει ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την ίδια.