Μια νέα συμφωνία από την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα διέπει το μετά το Brexit εμπόριο ζήτησε την Τετάρτη (21/7) η Μεγάλη Βρετανία.
Η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει τη Βόρεια Ιρλανδία, αν και η βρετανική πλευρά δεν έφθασε στο σημείο να εγκαταλείψει μονομερώς τμήμα του deal διαζυγίου, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζει πως οι όροι της έχουν παραβιαστεί.
Το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας συμφωνήθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της συμφωνίας του Brexit του 2020 και επικυρώθηκε τέσσερα χρόνια αφότου οι Βρετανοί ψηφοφόροι τάχθηκαν σε δημοψήφισμα υπέρ του διαζυγίου.
Στόχος του ήταν να επιλυθεί ο μεγαλύτερος γρίφος του διαζυγίου: το πώς να προστατευθεί η ενιαία αγορά της ΕΕ αλλά επίσης και αποφευχθούν τα χερσαία σύνορα μεταξύ της βρετανικής επαρχίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, η παρουσία των οποίων πολιτικοί όλων των παρατάξεων φοβούνται ότι μπορεί να τροφοδοτήσει τη βία που εν πολλοίς τερματίστηκε από την ειρηνευτική συμφωνία του 1998.
Το πρωτόκολλο ουσιαστικά προέβλεπε ελέγχους σε προϊόντα μεταξύ της βρετανικής νήσου και της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά αυτοί οι έλεγχοι αποδείχθηκαν δύσκολοι για τις επιχειρήσεις και ανάθεμα για τους ‘ενωτικούς’ που υποστηρίζουν ένθερμα να παραμείνει η επαρχία τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου.
Υπενθυμίζεται ότι, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε κάνει σαφές στις αρχές Ιουλίου πως δεν έχει άλλη επιλογή από την επιτάχυνση των νομικών διαδικασιών κατά της Μεγάλης Βρετανίας, εάν το Λονδίνο δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του για τη Βόρεια Ιρλανδία όπως αυτές απορρέουν από τη συμφωνία του Brexit, όπως είχε προειδοποιήσει ο Ευρωπαίος επίτροπος, Μάρος Σέφκοβιτς.
«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε ως έχει», δήλωσε στο Κοινοβούλιο ο αρμόδιος υπουργός για το Brexit, Ντέιβιντ Φροστ, λέγοντας ότι υπάρχει δικαιολογία για επίκληση του Άρθρου 16 του πρωτοκόλλου, που επιτρέπει σε κάθε μία από τις δύο πλευρές να προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες για να απαλλαχθεί από τους όρους του στην περίπτωση που από τη συμφωνία ανακύψει απρόσμενη αρνητική επίπτωση.
«Είναι σαφές ότι υπάρχουν οι συνθήκες για να δικαιολογούν τη χρήση του Άρθρου 16. Ωστόσο… καταλήξαμε ότι δεν είναι ακόμα η σωστή στιγμή για να το πράξουμε αυτό», συμπλήρωσε ο ίδιος σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο ίδιος επισήμανε: «Βλέπουμε μια ευκαιρία να προχωρήσουμε διαφορετικά, να βρούμε μια νέα πορεία για να επιδιώξουμε να συμφωνήσουμε με την ΕΕ μέσω διαπραγματεύσεων, μια νέα ισορροπία στις ρυθμίσεις μας που καλύπτουν τη Βόρεια Ιρλανδία, προς όφελος όλων».
Brexit: «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε ως έχει»
Το πρωτόκολλο ουσιαστικά προέβλεπε ελέγχους σε προϊόντα μεταξύ της βρετανικής νήσου και της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά αυτοί οι έλεγχοι αποδείχθηκαν δύσκολοι για τις επιχειρήσεις και ανάθεμα για τους «ενωτικούς», που υποστηρίζουν ένθερμα να παραμείνει η επαρχία τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε ως έχει», δήλωσε στο Κοινοβούλιο ο αρμόδιος υπουργός για το Brexit Ντέιβιντ Φροστ.
Ο ίδιος είπε ότι στοιχειοθετείται η επίκληση του Άρθρου 16 του πρωτοκόλλου, που επιτρέπει σε κάθε μία από τις δύο πλευρές να προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες για να απαλλαγεί από τους όρους του στην περίπτωση που από τη συμφωνία προκύψει απρόσμενo αρνητικό αποτέλεσμα. «Είναι σαφές ότι υπάρχουν οι συνθήκες για να δικαιολογούν τη χρήση του Άρθρου 16. Ωστόσο… καταλήξαμε ότι δεν είναι ακόμα η σωστή στιγμή για να το πράξουμε αυτό», πρόσθεσε.
Στη συνέχεια ο Φροστ επισήμανε: «Βλέπουμε μια ευκαιρία να προχωρήσουμε διαφορετικά, να βρούμε μια νέα πορεία για να επιδιώξουμε να συμφωνήσουμε με την ΕΕ μέσω διαπραγματεύσεων, μια νέα ισορροπία στις ρυθμίσεις μας που καλύπτουν τη Βόρεια Ιρλανδία, προς όφελος όλων».
Παράλληλα, δήλωσε ότι η Μεγάλη Βρετανία επιθυμεί μια νέα «ισορροπία», που παρουσιάζεται λεπτομερώς σε έγγραφο, το οποίο σημαίνει ότι η διαχείριση της συμφωνίας δεν καθορίζεται πλέον από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ένα «πλαίσιο κανονικής συνθήκης», που «συμβάλλει περισσότερο στην έννοια της πραγματικής και ισότιμης εταιρικής σχέσης».
«Οι προτάσεις αυτές θα απαιτήσουν σημαντικές αλλαγές στο πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», δήλωσε ο Φροστ, για να συμπληρώσει: «Δεν το αποφεύγουμε αυτό, πιστεύουμε ότι μια τέτοια αλλαγή είναι απαραίτητη για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση ενώπιον της οποίας βρισκόμαστε τώρα».
Παρόλο που οι αξιωματούχοι στα τελωνεία εφαρμόζουν μια σχετικά ήπια προσέγγιση στους ελέγχους των προϊόντων που εισέρχονται στη Βόρεια Ιρλανδία από τη Βρετανία βάσει του πρωτοκόλλου, μεγάλες εταιρίες λιανικής πώλησης έχουν πει ότι πασχίζουν να διαχειριστούν την κατάσταση και ίσως χρειαστεί να μεταφέρουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες από το Ηνωμένο Βασίλειο στην ΕΕ.
Ο Φροστ ζήτησε μια «περίοδο στασιμότητας» που θα διατηρεί τις περιόδους χάριτος που ήδη ισχύουν με ‘πάγωμα’ των υφιστάμενων νομικών ενεργειών. Η Μεγάλη Βρετανία παρέτεινε μονομερώς την περίοδο χάριτος για την εφαρμογή πλήρων ελέγχων, που αναμένονταν να ξεκινήσουν τον Μάρτιο καλύπτοντας τις μεταφορές προϊόντων κρέατος, και η ΕΕ στη συνέχεια συμφώνησε ότι αυτό μπορούσε να παραταθεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου προκειμένου να δοθεί τέλος στη διαμάχη γνωστή ως «πόλεμος του λουκάνικου».