Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας, που κλιμακώνεται μετά την εκλογή Τραμπ, οδηγεί ουσιαστικά σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Η έμφαση δίνεται συνήθως στην Τεχνολογία και στην Οικονομία, όπου παίζεται το μεγάλο παιχνίδι της ισχύος και της επιρροής. Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος, ωστόσο, διαδραματίζεται και σε ένα άλλο κρίσιμο πεδίο, αυτό της Ανώτατης Παιδείας.
Η απόφαση Τραμπ να περιορίσει ή και να απαγορεύσει τους ξένους φοιτητές στα αμερικανικά πανεπιστήμια, έχει άμεση σχέση με τον ανταγωνισμό Ουάσιγκτον - Πεκίνου. Ο αριθμός των Κινέζων φοιτητών στις ΗΠΑ είναι μειωμένος κατά 25% σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο και ανέρχεται σε περίπου 250.000. Αντιθέτως, οι Αμερικανοί φοιτητές στην Κίνα μειώθηκαν δραματικά μετά την πανδημία, σε ποσοστό που αγγίζει το 90%! Πριν την πανδημία σπούδαζαν στην Κίνα περίπου 10.000 Αμερικανοί, σήμερα δεν ξεπερνούν τους 1.000.
Ας πάρουμε το παράδειγμα του Harvard, στο οποίο ο Τραμπ έχει κηρύξει τον πόλεμο θεωρώντας, μεταξύ άλλων, ότι εξυπηρετεί κινεζικά συμφέροντα. Οι ξένοι φοιτητές στο Harvard δεν ξεπερνούν συνολικά τους 7.000 (ποσοστό 27% επί του συνόλου) και από αυτούς οι 1.200 είναι Κινέζοι.
Το καθεστώς στην Κίνα αντιμετωπίζει το ζήτημα της Ανώτατης Παιδείας με μια εξωστρέφεια που προκαλεί έκπληξη. Συνολικά, πάνω από 1.000.000 Κινέζοι σπουδάζουν τις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Ευρώπη, στη Μεγάλη Βρετανία, στην Αυστραλία. Από αυτούς το 85% επιστρέφουν και εργάζονται στην πατρίδα τους. Με άλλα λόγια, η Κίνα επενδύει στη ακαδημαϊκή γνώση και την επιστημονική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει η Δύση, πολιτική που αποδεικνύεται ότι της αποφέρει θετικά αποτελέσματα.
Την ίδια ώρα, σε όλες τις διεθνείς αξιολογήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος οι Κινέζοι πετυχαίνουν σημαντικές νίκες, ιδιαίτερα στο χώρο των θετικών επιστημών. Η εξωστρέφεια στην Ανώτατη Παιδεία είναι φανερό ότι έχει βελτιώσει τη συγκριτική τους θέση, ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς ότι αυτή είναι προϊόν των τελευταίων χρόνων.
Η απάντηση του Τραμπ στην κινεζική ακαδημαϊκή εξωστρέφεια είναι μια νέα αμερικανική ακαδημαϊκή εσωστρέφεια, που ικανοποιεί το εθνικιστικό δόγμα Make America Great Again. Αντί να στείλει περισσότερους Αμερικανούς φοιτητές στην Κίνα, θέλει να διώξει Κινέζους φοιτητές από τις ΗΠΑ.
Η αμερικανική υπεροχή στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και η μετέπειτα παγκόσμια ηγεμονία της υπερδύναμης βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην εξωστρέφεια και στην ακαδημαϊκή της υπεροχή.
Σήμερα, οι Αμερικανοί αρχίζουν να χάνουν έδαφος στα ζητήματα της εκπαίδευσης και η πολιτική Τραμπ, με την κατάργηση του υπουργείου Παιδείας, τον πόλεμο κατά των ΑΕΙ, τη μείωση κονδυλίων για την έρευνα, την προσπάθεια αποκλεισμού ξένων φοιτητών, δεν προοιωνίζεται θετικές εξελίξεις. Η Αμερική, που «δίδαξε» πώς κερδίζεται ο Ψυχρός Πόλεμος, μοιάζει σήμερα να… βρίσκει το δάσκαλό της από την Κίνα. Η Ευρώπη έχει σε αυτό το πεδίο μια νέα μεγάλη ευκαιρία: να πρωταγωνιστήσει στο ζήτημα της Παιδείας προσελκύοντας καθηγητές και φοιτητές από όλο τον κόσμο. Εάν το καταφέρει, το συγκριτικό πλεονέκτημα των Ευρωπαίων τα επόμενα χρόνια θα είναι τεράστιο.