Σε shutdown είναι επίσημα πλέον από τα μεσάνυχτα ώρα Ουάσιγκτον (7:00) ώρα Ελλάδος η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ μετά την αποτυχία Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών να καταλήξουν σε συμβιβασμό.
Με το shutdown που ξεκίνησε, πιθανότατα εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα τεθούν σε άδεια άνευ αποδοχών και θα σταματήσουν πολλά κυβερνητικά προγράμματα και υπηρεσίες.
Η διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης έρχεται λίγες ώρες αφότου η ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικανούς Γερουσία δεν κατάφερε να εγκρίνει νομοσχέδιο για τις κυβερνητικές δαπάνες, αφού χρειαζόταν τις ψήφους και τουλάχιστον επτά Δημοκρατικών. Οι τελευταίοι επιμένουν να περιλαμβάνει η συμφωνία επέκταση των ενισχυμένων επιδοτήσεων για την υγειονομική ασφάλιση (Affordable Care Act), ενώ οι Ρεπουμπλικανοί πιέζουν για προσωρινή παράταση χρηματοδότησης επτά εβδομάδων.
To πρώτο shutdown στις ΗΠΑ μετά το 2018
Πρόκειται για το πρώτο shutdown της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ από το 2018 και θα οδηγήσει σε άδεια άνευ αποδοχών τους μη απαραίτητους εργαζόμενους.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου των ΗΠΑ εκτιμά ότι περίπου 750.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα τεθούν σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών. Η υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας (FAA) έχει προειδοποιήσει πως περισσότεροι από 11.000 υπάλληλοι -περίπου το 1/4 του προσωπικού της- θα τεθούν σε προσωρινή άδεια, ενώ ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και άλλοι αξιωματούχοι ασφαλείας θα υποχρεωθούν να εργάζονται αμισθί μέχρι να λήξει το shutdown.
Λίγο μετά το shutdown η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να κατηγορήσει τους Δημοκρατικούς, όπως αποτυπώνεται στην ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου.
Ο Τραμπ έχει απειλήσει με μαζικές απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων, οι οποίοι, όπως λέει, «θα είναι Δημοκρατικοί». Είναι μια τρομακτική στιγμή για αυτούς, σημειώνει το SkyNews.
Ο Τραμπ επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την εξέλιξη αυτή προς πολιτικό του όφελος, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι οι Δημοκρατικοί προσπαθούν να χρηματοδοτήσουν δωρεάν υγειονομική περίθαλψη για «παράνομους μετανάστες». Οι Δημοκρατικοί πιέζουν για τη βελτίωση της κρατικής βοήθειας για την προσιτή υγειονομική περίθαλψη, αλλά αυτό δεν θα επεκταθεί στους παράνομους μετανάστες.
Οι Ρεπουμπλικανοί λένε ότι οι Δημοκρατικοί θυσιάζουν τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού για μια δημόσια αναμέτρηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο, ουδείς μπορεί να προβλέψει αυτή τη στιγμή πόσο θα διαρκέσει αυτή η αντιπαράθεση.
Τι θα ακολουθήσει; Οι γερουσιαστές αποχώρησαν χθες το βράδυ από το Καπιτώλιο σε κατάσταση βαθιάς αβεβαιότητας σχετικά με το πόσο θα διαρκέσει το «λουκέτο» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η Γερουσία είναι έτοιμη να ψηφίσει ξανά σήμερα το ίδιο σχέδιο χρηματοδότησης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος - το οποίο οι ηγέτες των Ρεπουμπλικανών έχουν δεσμευτεί να υποβάλλουν καθημερινά μέχρι να υποχωρήσουν αρκετοί Δημοκρατικοί και να συμφωνήσουν να επαναλειτουργήσει η κυβέρνηση.
Τι σημαίνει στην πράξη το shutdown
Η χρηματοδότηση πολλών ομοσπονδιακών υπηρεσιών πρέπει να εγκρίνεται κάθε οικονομικό έτος, το οποίο ξεκινά την 1η Οκτωβρίου. Αν το Κογκρέσο δεν ψηφίσει ούτε πλήρη προϋπολογισμό, ούτε έστω μια βραχυπρόθεσμη παράταση, τότε οι Υπηρεσίες κλείνουν έως ότου βρεθούν νέα κονδύλια.
Όταν υπάρχει διακοπή χρηματοδότησης, ο νόμος απαιτεί από τις Υπηρεσίες να διακόψουν τη δραστηριότητά τους και να θέσουν σε προσωρινή άδεια τους «μη απαραίτητους» υπαλλήλους τους.
Στους τελευταίους περιλαμβάνεται το εργατικό δυναμικό που σχετίζεται με την ασφάλεια και την προστασία των πολιτών. Πολλές φορές, μάλιστα, ένας αριθμός υπαλλήλων αναγκάζεται να δουλεύει αμισθί για όσο διαρκεί το shutdown εφόσον το κρίνει αναγκαίο το κράτος.
Έτσι, οι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας περί μετανάστευσης υπηρεσίες, ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας, οι ένοπλες δυνάμεις, οι υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και εκείνες της επιβολής του νόμου θα συνεχίσουν να λειτουργούν. Ωστόσο, σε περίπτωση που οι εργαζόμενοι δεν λάβουν μισθοδοτικές καταστάσεις λόγω παρατεταμένου shutdown, θα μπορούσαν να επηρεαστούν από ελλείψεις προσωπικού. Για παράδειγμα, καθυστερήσεις στα αεροδρόμια.
Τα πολιτιστικά ιδρύματα που θεωρούνται μη απαραίτητα, όπως τα εθνικά πάρκα και τα μουσεία, θα επηρεαστούν πιο άμεσα ευθύς εξ αρχής με μεγάλες περικοπές στο εργατικό δυναμικό. Το δημοφιλές Smithsonian, για παράδειγμα, έχει δηλώσει ότι έχει αρκετή χρηματοδότηση για να παραμείνει ανοιχτό μόνο για μία εβδομάδα.
Το 15ο shutdown εδώ και 45 χρόνια
Από το 1980 έχουν καταγραφεί 14 «shutdowns». Το τελευταίο ήταν τον Δεκέμβριο του 2018, το οποίο διήρκεσε 35 ημέρες - το μεγαλύτερο στην Ιστορία. Στην πρώτη θητεία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο έγιναν τρία shutdowns, ανάμεσά τους και εκείνο προ επταετίας, που προκλήθηκε από διαφωνίες για τη χρηματοδότηση τείχους στα σύνορα με το Μεξικό και το οποίο έληξε τον Ιανουάριο του 2019.
Επιχειρήσεις ανά τις ΗΠΑ ανέφεραν επιβράδυνση της δραστηριότητάς τους και ορισμένες δήλωσαν ότι αναγκάστηκαν να απολύσουν υπαλλήλους. Δεκάδες χιλιάδες ακροάσεις μετανάστευσης σε δικαστήρια ακυρώθηκαν. Οι εργολάβοι της κυβέρνησης δυσκολεύονταν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.
Στα προηγούμενα shutdowns ζημιά έπαθαν και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς καθυστερούσαν τα δάνειά τους, ενώ στο τελευταίο shutdown ανεστάλησαν επιθεωρήσεις τροφίμων και οι φοιτητές δυσκολεύτηκαν να λάβουν φορολογικά έγγραφα για υποτροφίες.
Ωστόσο, προγράμματα όπως η Κοινωνική Ασφάλιση και το Medicare συνεχίζουν κανονικά.
Οι επιπτώσεις για την αμερικανική οικονομία
Ένα σύντομο shutdown δεν θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία, ειδικά επειδή οι ομοσπονδιακοί εργαζόμενοι, βάσει νόμου, πληρώνονται αναδρομικά. Αλλά εάν συνεχιστεί, τότε αυτό μπορεί να προκαλέσει αβεβαιότητες σχετικά με τον ρόλο της κυβέρνησης στην κοινωνία και τον οικονομικό αντίκτυπο σε όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η κυβέρνηση. Οι επιπτώσεις δεν είναι άμεσες, αλλά, με την πάροδο του χρόνου, υπάρχει αρνητικός αντίκτυπος ενός shutdown στην οικονομία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το shutdown την περίοδο 2018-2019 προκάλεσε απώλεια 3 δισ. δολαρίων στο ΑΕΠ των ΗΠΑ, ποσό που δεν ανακτήθηκε ποτέ, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, ενώ τα μειωμένα έσοδα από φόρους κόστισαν επιπλέον 2 δισ. δολάρια.
Υπολογίζεται ότι ένα shutdown σε ολόκληρη την κυβέρνηση θα μείωνε άμεσα την ανάπτυξη κατά περίπου 0,15 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε εβδομάδα διάρκειάς του, ή περίπου 0,2% ανά εβδομάδα, αφού συμπεριληφθούν οι επιπτώσεις στον ιδιωτικό τομέα.