Όταν το Λονδίνο άρχισε να προσελκύει την παγκόσμια ελίτ στα τέλη του 20ού αιώνα, λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν ότι οι αίθουσες των δικαστηρίων του θα εξελίσσονταν σε σκηνή για ορισμένες από τις πιο δραματικές και υψηλού ρίσκου διαμάχες γάμου στον κόσμο.
Ακόμη λιγότεροι θα μπορούσαν να φανταστούν ότι αυτή η μεταμόρφωση θα προερχόταν όχι από δικαστές ή νομοθέτες, αλλά από μια μικρή ομάδα γυναικών, αποφασιστικών, διεισδυτικών και, αρχικά, χωρίς καμία διάθεση να γίνουν δικηγόροι οικογενειακού δικαίου.
Τα ονόματά τους διαφέρουν, αλλά οι ιστορίες τους έχουν κοινή πορεία: τυχαίες αφετηρίες, αδιάκοπη αντοχή και επαγγελματική επιρροή τόσο μεγάλη, που το Λονδίνο σήμερα αποκαλείται η πρωτεύουσα των διαζυγίων. Αυτές οι γυναίκες δεν άσκησαν απλώς οικογενειακό δίκαιο, το αναδιαμόρφωσαν, υπόθεση την υπόθεση.
Ο δρόμος προς την κορυφή
Καμία τους δεν ξεκίνησε με όνειρο να διαχειρίζεται τα συναισθηματικά συντρίμμια των αποτυχημένων γάμων. Μία απ' αυτές ήθελε μια ήσυχη ζωή ασχολούμενη με τη μαγειρική, άλλη να παίζει μουσική, άλλη στην πολιτική δράση. Το δίκαιο, για πολλές, ήταν μια επαγγελματική λύση ανάγκης σε μια εποχή που από τις γυναίκες αναμενόταν να προσαρμόζονται και όχι να ανατρέπουν ισορροπίες.
Όμως όταν μπήκαν στον νομικό κόσμο του Λονδίνου της δεκαετίας του ’80, βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα περιβάλλον συχνά χειριστικό, ή ακόμη και εχθρικό. Τα δικηγορικά γραφεία κυριαρχούνταν από άνδρες που αντιμετώπιζαν το οικογενειακό δίκαιο ως «υποδεέστερο» αντικείμενο, ως οικιακές διαφωνίες, όχι ως πραγματική νομική δουλειά. Οι αντιλήψεις αυτές όμως, τους έδωσαν την ευκαιρία για να αναλάβουν έναν τομέα που οι άλλοι υποβάθμιζαν.
Άκουσαν, παρατήρησαν, έμαθαν. Έγιναν έμπιστες σύμβουλοι των πλουσίων και ισχυρών. Ανέπτυξαν τις διαπραγματευτικές τους ικανότητες, το ένστικτο και βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Σταθερά και μεθοδικά, έχτισαν τη φήμη που κάποια στιγμή θα άλλαζε τη νομική γεωγραφία του γάμου.
Οι υποθέσεις που άλλαξαν τον χάρτη
Η άνοδος του Λονδίνου ως κορυφαίου προορισμού για υψηλής αξίας διαζύγια δεν συνέβη τυχαία. Γεννήθηκε μέσα σε δικαστικές αίθουσες, συχνά μέσα από πικρές, πολυσυζητημένες διαμάχες που αφορούσαν βασιλικές οικογένειες, διασημότητες και διεθνείς δισεκατομμυριούχους.
Το στοιχείο που έκανε την πόλη ελκυστική, ήταν η νέα νομική φιλοσοφία της: ότι ο γάμος είναι μια ισότιμη εταιρική σχέση και η διάλυσή του απαιτεί ισότιμη κατανομή των περιουσιακών στοιχείων. Πρόκειται για κάθετη ρήξη με το παρελθόν, όταν ο οικονομικά ασθενέστερος σύζυγος, συνήθως η γυναίκα, λάμβανε μόνο ό,τι έκρινε «εύλογο» ο δικαστής.
Καθώς οι υποθέσεις διαδέχονταν η μία την άλλη και ενίσχυαν τις νέες αρχές δικαιοσύνης, διαφάνειας και συνυπολογισμού διεθνών περιουσιακών στοιχείων, το Λονδίνο απέκτησε φήμη: αν θέλεις πραγματικά δίκαιο διακανονισμό, εδώ πρέπει να δώσεις τη μάχη.
Πίσω από αυτές τις ιστορικές μετατοπίσεις βρίσκονταν οι συγκεκριμένες γυναίκες. Με στρατηγική, αμείλικτες, πρωτοπόρες, προώθησαν επιχειρήματα τα οποία διεύρυναν τα δικαιώματα των συζύγων που παλαιότερα έμεναν στο περιθώριο.
Σύμφωνα με τους Financial Times, είναι οι γυναίκες που έκαναν
το Λονδίνο την παγκόσμια πρωτεύουσα των διαζυγίων:
Σάντρα Ντέιβις
Κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας της, η Ντέιβις έχει ασχοληθεί σχεδόν με κάθε είδους υπόθεση οικογενειακού δικαίου. Δεν είναι περίεργο που ένας συνάδελφός της την έχει χαρακτηρίσει «ισχυρή πηγή γνώσης». Στους διάσημους πελάτες της συγκαταλέγονται η πριγκίπισσα Νταϊάνα, η Τζέρι Χολ,
η Χέδερ Μιλς, η πρώην σύζυγος του Πολ ΜακΚάρτνεϊ.
Φράνσις Χιουζ
Φημισμένη για υποθέσεις υψηλών οικονομικών απαιτήσεων, η Χιουζ έχει δηλώσει στο Spear's ότι οι υποθέσεις που διευθετεί είναι συχνά οι πιο ικανοποιητικές: «Δεν θέλουμε οι πελάτες να νιώθουν σαν τους τραυματίες που περπατούν και να περνούν το υπόλοιπο της ζωής τους παραπονούμενοι για το απαίσιο διαζύγιό τους σε κοκτέιλ πάρτι».
Νταϊάνα Πάρκερ
Η Πάρκερ ήταν η πρώτη γυναίκα εταίρος δικηγορικής εταιρείας στην πόλη το 1998 και εργάστηκε στο πρώτο διαζύγιο ύψους ενός δισεκατομμυρίου λιρών στη χώρα. Εντυπωσιασμένος ένας ανώτερος δικαστικός επαίνεσε το στυλ της λέγοντας: «Είναι διακριτικό. Είναι κομψό. Είναι φοβερό».
Φιόνα Σάκλετον
Το όνομα της Βαρώνης Shackleton αναφέρεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, όσον αφορά τα «υψηλά» διαζύγια. Η γοητεία και η αποφασιστικότητά της της χάρισαν το παρατσούκλι «Ατσάλινη Μανόλια». Ήταν η προσωπική δικηγόρος του [τότε], Πρίγκιπα Κάρολου, στο διαζύγιό του με την Πριγκίπισσα Νταϊάνα, εκπροσώπησε τον αδελφό του, τότε, Πρίγκιπα Άντριου, καθώς και μέλη βασιλικών οικογενειών, διασημότητες και δισεκατομμυριούχους από όλο τον κόσμο.
Πρόσφατα εξασφάλισε τη μεγαλύτερη αποζημίωση διαζυγίου που έχει καταβληθεί ποτέ στη Βρετανία, για την πριγκίπισσα Haya bint Hussein της Ιορδανίας.
Επίσης εκπροσώπησε τον πρώην μέλος των Beatles, Σερ Πολ ΜακΚάρτνεϊ, στο διαζύγιό του το 2008. Εκεί σημειώθηκε και ένα απρόσμενο περιστατικό το οποίο... έμεινε στα δικαστικά χρονικά. Ενώ η Σάκλετον περίμενε την έκδοση απόφασης, η Χέδερ Μιλς, πρώην σύζυγος του ΜακΚάρτνεϊ, την περιέλουσε με μια καράφα νερό. Δεν είχε μείνει καθόλου ικανοποιημένη από την απόφαση που ευνοούσε τον σύζυγό της.
Ο χαρακτήρας ως καθοριστικό στοιχείο
Για να κατανοήσει κανείς την επιρροή τους, πρέπει να εξετάσει τις ίδιες τις προσωπικότητές τους. Δεν αποτελούν μια ενιαία ομάδα, αλλά ένα μωσαϊκό αντιθέσεων: άλλες ψύχραιμες, άλλες οξύθυμες, άλλες εξαιρετικές τεχνικά, άλλες διαισθητικά δεινές στις ανθρώπινες σχέσεις.
Ωστόσο μοιράζονται τρία καθοριστικά στοιχεία:
- Ασυνήθιστη ανθεκτικότητα. Αναρριχήθηκαν σε έναν χώρο που δεν είχε σχεδιαστεί για να φιλοξενεί γυναικεία φιλοδοξία.
- Ψυχολογική διορατικότητα.Χρειάστηκε να είναι ταυτόχρονα νομικοί, σύμβουλοι, διαπραγματευτές και, όταν απαιτούνταν, σκληροί καθοδηγητές.
- Διάθεση να σπάνε όρια.Αμφισβήτησαν παρωχημένες νοοτροπίες και προώθησαν νέα νομικά κριτήρια, επεκτείνοντας στην πράξη τα δικαιώματα των συζύγων.
Η κληρονομιά: Mια παγκόσμια αλλαγή
Η εικόνα του Λονδίνου ως κορυφαίας παγκόσμιας δικαιοδοσίας για διαζύγια οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα νομικά προηγούμενα που διαμόρφωσαν. Η επιρροή τους ενίσχυσε τις αποζημιώσεις για τον οικονομικά ασθενέστερο σύζυγο, καθιέρωσε την εξέταση διεθνών περιουσιακών στοιχείων και ανέβασε το οικογενειακό δίκαιο από «δευτερεύον αντικείμενο» σε πεδίο υψηλών οικονομικών διακυβεύσεων.
Οι συνέπειες έγιναν αισθητές διεθνώς:
- δισεκατομμυριούχοι σχεδιάζουν γύρω από τα βρετανικά δικαστήρια πριν παντρευτούν,
- προγαμιαίες συμφωνίες παγκοσμίως γράφονται με βάση τη βρετανική νομολογία,
- διεθνή ζευγάρια μετακινούν περιουσία -ή τον ίδιο τον τόπο κατοικίας τους- για να εκδικάσουν το διαζύγιό τους στο Ηνωμένο Βασίλειο,
- δικηγόροι ανά τον κόσμο μελετούν τις αποφάσεις που αυτές οι γυναίκες βοήθησαν να διαμορφωθούν.
Το εντυπωσιακό είναι ότι πολλές εξακολουθούν να εργάζονται στην πρώτη γραμμή.
Η επιτυχία τους οφείλεται εν μέρει στη συγκυρία: κοινωνικές αλλαγές, έκρηξη παγκόσμιου πλούτου στο Λονδίνο, νέες αντιλήψεις για τον γάμο. Αλλά η συγκυρία από μόνη της δεν εξηγεί την επιμονή και τη δημιουργικότητά τους.
Δούλεψαν σε μια «χρυσή εποχή» της οικογενειακού δικαίου, όταν κάθε υπόθεση μπορούσε να δημιουργήσει δεδικασμένο. Αφήνουν πίσω τους ένα τοπίο εντελώς διαφορετικό από εκείνο που βρήκαν, πιο δίκαιο, πιο διαφανές, πιο σύγχρονο και διαμορφωμένο από γυναίκες.
Η παγκόσμια πρωτοκαθεδρία του Λονδίνου στα διαζύγια δεν είναι σύμπτωση. Είναι η κληρονομιά μιας μικρής ομάδας γυναικών που μπήκαν σε ένα επάγγελμα που τις αντιμετώπισε με δυσπιστία και βγήκαν έχοντας αλλάξει τους κανόνες του.
Δεν εκπροσώπησαν απλώς τους πελάτες τους. Ξανανέγραψαν τον ίδιο τον ορισμό της δικαιοσύνης στον σύγχρονο γάμο.