Στην ομιλία του κατά την έναρξη της συνεδρίασης, ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τόνισε ότι πρέπει να γίνουν «καθοριστικές επιλογές για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
H πρόεδρος της 80ης Γενικής Συνέλευσης Αναλένα Μπέρμποκ κήρυξε την έναρξη της Γενικής Συζήτησης της 80ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών και ακολούθησε η ομιλία του γενικού γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος καλωσόρισε τους ηγέτες του κόσμου σε αυτή την ιστορική 80η σύνοδο.
Ο Γκουτέρες υπογράμμισε ότι το διεθνές σύστημα δημιουργήθηκε «ως ηθική πυξίδα, μια δύναμη για την ειρήνη και ένα καταφύγιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα», όμως σήμερα απειλείται από πολέμους, ανισότητες και την αδυναμία εφαρμογής του διεθνούς δικαίου.
Αναφερόμενος σε συγκεκριμένες κρίσεις, σημείωσε πως «στην Ουκρανία, η συνεχιζόμενη βία σκοτώνει αμάχους και καταστρέφει την παγκόσμια ειρήνη», ενώ «στο Σουδάν, πολίτες σφαγιάζονται και σιωπούν» και οι γυναίκες υφίστανται απίστευτη βία. Για τη Γάζα επεσήμανε ότι δεν μπορεί να αγνοηθεί ούτε η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου ούτε «η καταστροφή που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι» και κάλεσε στην πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο γενικός γραμματέας προειδοποίησε ότι οι επιλογές που βρίσκονται μπροστά μας «δεν είναι μέρος ενός ιδεολογικού διαλόγου αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου για χιλιάδες ανθρώπους». Έθεσε πέντε κρίσιμες κατευθύνσεις: ασφάλεια, δικαιοσύνη, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολυμέρεια και βιώσιμη ανάπτυξη.
Τόνισε επίσης ότι «κανένα κράτος δεν μπορεί να σταματήσει μόνο του μια πανδημία» ή να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση, επιμένοντας στην ανάγκη συλλογικής δράσης. Η διεθνής συνεργασία, είπε, δεν είναι θεωρητική έννοια αλλά «μια δυνατή πραγματικότητα».
Κλείνοντας, κάλεσε τα κράτη μέλη να επιλέξουν έναν κόσμο «όπου η δύναμη υπηρετεί το δίκαιο, κι όχι όπου το δίκαιο υποτάσσεται στη δύναμη», επισημαίνοντας ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα θα καθορίσουν το μέλλον του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας για τις επόμενες δεκαετίες.
«Οι επιλογές που αντιμετωπίζουμε δεν αποτελούν μέρος μιας ιδεολογικής συζήτησης. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για εκατομμύρια ανθρώπους» τόνισε.
Οι περικοπές στην ανθρωπιστική βοήθεια «προκαλούν καταστροφή», αποτελώντας μια «θανατική καταδίκη» για πολλούς, κατήγγειλε επίσης ο γ.γ του ΟΗΕ.
«Οι περικοπές στην αναπτυξιακή βοήθεια προκαλούν όλεθρο. Για έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, (οι περικοπές) αντιπροσωπεύουν την καταδίκη σε θάνατο. Για άλλους τόσους, ένα κατασχεμένο μέλλον», δήλωσε ο Γκουτέρες, χωρίς να κατονομάσει τις ΗΠΑ των οποίων ο πρόεδρος Τραμπ έκοψε μαζικά την αμερικανική βοήθεια στο εξωτερικό.
«Εδώ είναι όλο το παράδοξο της εποχής μας: έχουμε τις λύσεις, αλλά απορροφούμε τα καύσιμα που θα μας επέτρεπαν να προχωρήσουμε", τόνισε. "Έχουμε πολλά να κάνουμε, αλλά η ικανότητά μας να κάνουμε αυτό το έργο είναι περιορισμένη».
Γενικότερα, παρουσίασε μια εικόνα ιδιαίτερη ζοφερή για την παγκόσμια κατάσταση.
«Έχουμε εισέλθει σε μια εποχή απερίσκεπτων αναταραχών και ανελέητων ανθρωπίνων δεινών. Κοιτάξτε γύρω σας. Οι αρχές των Ηνωμένων Εθνών που εσείς θεσπίσατε και εφαρμόζετε τελούν υπό πολιορκία. Ακούστε. Οι πυλώνες της ειρήνης και της προόδου καταρρέουν υπό το βάρος της ατιμωρησίας, της ανισότητας και της αδιαφορίας. Κυρίαρχα κράτη δέχονται εισβολή. Η πείνα χρησιμοποιείται ως όπλο. Η αλήθεια φιμώνεται. Ο καπνός αναδύεται από βομβαρδισμένες πόλεις. Η οργή αυξάνεται από κατακερματισμένες κοινωνίες».
«Η ειρήνη είναι η πρώτη μας υποχρέωση. Ωστόσο σήμερα, οι πόλεμοι μαίνονται με μια βαρβαρότητα που είχαμε ορκιστεί να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά», συνέχισε.
«Σε όλο τον κόσμο, βλέπουμε χώρες να ενεργούν σαν να μην ισχύουν οι κανόνες για αυτές. Βλέπουμε ανθρώπους να αντιμετωπίζονται σαν να είναι κατώτεροι από ανθρώπους. Και εμείς πρέπει να το καταγγείλουμε. Η ατιμωρησία είναι η μητέρα του χάους και αυτή προκάλεσε τις πιο φρικτές συγκρούσεις της εποχής μας», πρόσθεσε.
Πριν μιλήσει για το Σουδάν, όπου οι άμαχοι «σφαγιάζονται, λιμοκτονούν και φιμώνονται», και για τη Γάζα, η οποία πρόκειται να εισέλθει στη «τρίτη τερατώδη χρονιά», «αποτέλεσμα αποφάσεων που αψηφούν τη στοιχειώδη ανθρωπιά».
«Η ατιμωρησία επικρατεί. Η αναρχία εξαπλώνεται. Αυτό οδηγεί στην αταξία, επιταχύνει την τρομοκρατία και κινδυνεύει να οδηγήσει σε μια γενικευμένη πυρηνική σύγκρουση. Όταν δεν υπάρχει πια λογοδοσία, τα νεκροταφεία γεμίζουν», προειδοποίησε ο Γκουτέρες.
Μπέρμποκ: «Δεν αποτυγχάνει ο ΟΗΕ, αλλά η βούληση των κρατών»
Για τα 80 χρόνια του ΟΗΕ, η Αναλένα Μπέρμποκ τόνισε ότι «θα έπρεπε να είναι μια στιγμή γιορτής. Όμως δεν είναι μια συνηθισμένη χρονιά». Παρέθεσε εικόνες από τις σημερινές κρίσεις: «Χιλιάδες ορφανά στη Γάζα περιπλανώνται μέσα στα ερείπια. Γυναίκες 90 ετών στην Ουκρανία κρύβονται από drones. Παιδιά στην Αϊτή φοβούνται να πάνε σχολείο». Υπογράμμισε ότι πέρα από τα πρωτοσέλιδα, υπάρχουν και οι ξεχασμένες τραγωδίες, όπως «γυναίκες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό που προστατεύουν τις κόρες τους» και «παιδιά Ροχίνγκια που δεν μπορούν να θυμηθούν πώς μοιάζει το σπίτι».
Η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας απέρριψε τους ισχυρισμούς περί αποτυχίας του ίδιου του ΟΗΕ. «Δεν είναι ο Χάρτης που αποτυγχάνει. Δεν είναι ο ΟΗΕ ως θεσμός που αποτυγχάνει. Ο Χάρτης είναι τόσο ισχυρός όσο η βούληση των κρατών-μελών να τον τηρήσουν» ανέφερε. Υπογράμμισε ότι οι επικριτές δεν πρέπει να «εργαλειοποιούν αυτές τις αποτυχίες» για να υποβαθμίσουν τον Οργανισμό.
Παρά τις αδυναμίες, υπενθύμισε ότι χωρίς τον ΟΗΕ τα δεινά θα ήταν πολύ χειρότερα: «Χωρίς την UNICEF, 26 εκατομμύρια παιδιά δεν θα είχαν λάβει εκπαίδευση. Χωρίς το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, σχεδόν 125 εκατομμύρια άνθρωποι θα στερούνταν σωτήριας τροφής. Χωρίς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από ένα δισεκατομμύριο εμβόλια δεν θα είχαν διατεθεί».
Ανατρέχοντας στην ίδρυση του ΟΗΕ, τόνισε ότι γεννήθηκε «σε έναν κόσμο που φλεγόταν και διψούσε για ανακούφιση. Οι φρικαλεότητες του Ολοκαυτώματος αποκαλύφθηκαν προς ντροπή όλων μας». Ο Χάρτης, είπε, «έδωσε σε εκατομμύρια ανθρώπους ένα αστέρι να τους καθοδηγεί μέσα από τις στάχτες του πολέμου» και συνέβαλε σε ιστορικές κατακτήσεις όπως το τέλος της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ.
Η κα. Μπέρμποκ υπογράμμισε ότι καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τις σύγχρονες προκλήσεις: «Θα μπορούσε κάποιο κράτος να είχε αντιμετωπίσει την πανδημία μόνο του; Ένας ιός δεν έχει διαβατήριο». Το ίδιο ισχύει για την κλιματική κρίση, την ασφάλεια των πτήσεων και τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης: «Σ' αυτόν τον παγκοσμιοποιημένο, ψηφιοποιημένο κόσμο, είτε συνεργαζόμαστε - είτε υποφέρουμε μόνοι».
Τόνισε επίσης ότι ο ΟΗΕ πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. «Ακόμη και το σπίτι του διαλόγου και της διπλωματίας χρειάζεται αναδιοργάνωση». Χαρακτήρισε την πρωτοβουλία UN80 και τη διαδικασία μεταρρυθμίσεων «όχι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα», καλώντας τα κράτη-μέλη να στηρίξουν τον Γενικό Γραμματέα και να υλοποιήσουν το Σύμφωνο για το Μέλλον και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η αποτυχία σε αυτούς, προειδοποίησε, «δεν είναι μόνο ηθική αποτυχία. Είναι συνταγή για παγκόσμια αναταραχή».
Μιλώντας για το μέλλον της ηγεσίας του ΟΗΕ, επισήμανε ότι «σε σχεδόν ογδόντα χρόνια, ο Οργανισμός δεν έχει ποτέ επιλέξει γυναίκα για αυτή τη θέση. Κανείς δεν αναρωτιέται πώς γίνεται, ανάμεσα σε τέσσερα δισεκατομμύρια πιθανούς υποψηφίους, να μη βρίσκεται ούτε μία;». Πρόσθεσε ότι αυτό αφορά όχι μόνο την «ίση εκπροσώπηση» αλλά και την «αξιοπιστία του Οργανισμού».
Η κα. Μπέρμποκ ολοκλήρωσε με κάλεσμα. «Όπως και πριν από 80 χρόνια, στεκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Να υπερασπιστούμε τις αρχές του Χάρτη μας. Να είμαστε καλύτεροι μαζί. Να δείξουμε στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο ότι τα Ηνωμένα Έθνη είναι εδώ. Σήμερα. Αύριο. Και για τις επόμενες οκτώ δεκαετίες» σημείωσε.
Με στοιχεία από ΑΠΕ-ΜΠΕ