Η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη ενός σφοδρού κύματος καύσωνα, με τις θερμοκρασίες αυτή την εβδομάδα να σπάνε νέα ρεκόρ -πιθανώς οδηγώντας σε χιλιάδες επιπλέον θανάτους.
Τις προηγούμενες ημέρες ήταν η Ισπανία και η Πορτογαλία που επλήγησαν από το σφοδρό κύμα καύσωνα, με τα τοπικά γραφεία να εκτιμούν ότι πάνω από 1.000 άνθρωποι στις δύο χώρες έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας επιπλοκών της ακραίας ζέστης. Την ίδια ώρα, mega-fires κατέκαιγαν τις δύο χώρες, με τις φωτιές μάλιστα να εξαπλώνονται και στη γειτονική Γαλλία.
Στη συνέχεια το κύμα καύσωνα κινήθηκε προς τη Βρετανία, με τους Βρετανούς να βιώνουν τις ακραίες για τη χώρα τους θερμοκρασίες και να σπάει το ρεκόρ ζέστης της χώρας.
Οπως έγινε γνωστό χθες, 13 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Βρετανία από τον ακραίο -για τη χώρα- καύσωνα, ενώ εκτυλίχθηκαν πραγματικά πρωτόγνωρες για τη Βρετανία εικόνες, με φωτιές να ξεσπούν ακόμη και στο Λονδίνο!
Το Politico σε άρθρο του προσπαθεί να εξηγήσει γιατί η Ευρώπη ταλανίζεται από αυτό το ακραίο κύμα καύσωνα και αν αυτό είναι συνέπεια της κλιματικής αλλαγής.
Γράφει το Politico για τον καύσωνα στη δυτική Ευρώπη:
Το νέο κύμα ζέστης πλήττει τη Δυτική Ευρώπη μετά από ημέρες έντονων καιρικών φαινομένων στην Ιβηρική Χερσόνησο, όπου εκατοντάδες άνθρωποι έχουν ήδη πεθάνει ως συνέπεια των συνθηκών καύσωνα, που οι ειδικοί λένε ότι επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή.
Η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε την πρώτη κόκκινη προειδοποίηση για ακραία ζέστη στην Αγγλία, που υποδηλώνει «κίνδυνο για τη ζωή».
Εν τω μεταξύ, στη Γαλλία, οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν επίσης τους 40C και στα νοτιοδυτικά της χώρας χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τα σπίτια τους μετά από πυρκαγιές που έκαψαν περισσότερα από 10.000 εκτάρια.
Και η Γερμανία υπέφερε από τη ζέστη, με τις θερμοκρασίες να εκτοξεύονται, ενώ οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θα υποφέρουν περισσότερο σήμερα.
Αν υπάρχει ένα πράγμα που οι πολιτικοί θέλουν να αποφύγουν, αυτό είναι η επανάληψη του 2003, όταν ένας καύσωνας στην Ευρώπη σκότωσε περισσότερους από 70.000 ανθρώπους.
Μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει από τις συνέπειες του καύσωνα στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Βρετανία.
Πώς μπορεί η ακραία ζέστη να είναι θανατηφόρα;
Οι πιο άμεσοι κίνδυνοι είναι η θερμοπληξία και η θερμική εξάντληση, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποβούν μοιραίες, -ιδίως σε ηλικιωμένους και άτομα που ασκούνται ή εργάζονται έξω, σε υψηλές θερμοκρασίες.
Καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, αυξάνεται η εφίδρωση για να δροσιστεί το σώμα μέσω της εξάτμισης. Επίσης, τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα διαστέλλονται, επιτρέποντας στο αίμα να μετακινηθεί από το κέντρο του σώματος προς τα άκρα του. Χωρίς ενυδάτωση, αυτό μπορεί να επιβαρύνει επιπλέον την καρδιά, η αρτηριακή πίεση να πέσει επικίνδυνα χαμηλά, οδηγώντας, σε ακραίες περιπτώσεις, σε οργανική ανεπάρκεια.
Επίσης, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος υπερβαίνει τους 37,5 βαθμούς Κελσίου του σώματος, η ίδια η εφίδρωση γίνεται λιγότερο αποτελεσματική.
«Ο ιδρώτας εξατμίζεται από τη θερμότητα του αέρα και όχι από το σώμα. Επομένως, η εφίδρωση δεν είναι τόσο αποτελεσματική στην ψύξη», δήλωσε ο Δρ Σάιμον Κορκ, ανώτερος λέκτορας Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin.
Η θερμοπληξία συμβαίνει όταν το σώμα δεν μπορεί πλέον να διατηρήσει τη θερμοκρασία του και μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του εγκεφάλου και των οργάνων, αν δεν παρασχεθεί ταχύτατα επείγουσα θεραπεία.
Όμως ο πραγματικός απολογισμός των θανάτων από ένα κύμα καύσωνα τείνει να είναι πολύ υψηλότερος από ό,τι αναφέρεται. Επειδή η ζέστη θέτει τα κύτταρα και τα όργανα του σώματος υπό πίεση, τείνει να επιδεινώνει τις υπάρχουσες ασθένειες και ιατρικά προβλήματα. Ιδιαίτερα σε ασθενείς, ηλικιωμένους και πολύ μικρά παιδιά η πίεση στο σώμα για την αντιμετώπιση των υψηλών θερμοκρασιών μπορεί να προκαλέσει πολλούς θανάτους πριν και μετά την περίοδο του καύσωνα.
«Οι καύσωνες πραγματικά σκοτώνουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων», δήλωσε η Hannah Cloke, ερευνήτρια φυσικών κινδύνων στο Πανεπιστήμιο του Reading.
Θερμοκρασίες μόλις 25 βαθμών μπορούν να επιδεινώσουν τα καρδιαγγειακά προβλήματα, την κύρια αιτία θανάτου λόγω καύσωνα μεταξύ των ατόμων άνω των 65 ετών, δήλωσε ο Mike Tipton, καθηγητής Ανθρώπινης και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ.
Οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν επίσης την κυκλοφορία του αέρα και οδηγούν σε αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, επιδεινώνοντας αναπνευστικά προβλήματα, όπως το άσθμα, με δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες.
Οι 40 βαθμοί είναι φυσιολογικοί αλλού στον κόσμο, γιατί επομένως προκαλείται τέτοιος πανικός στη δυτική Ευρώπη;
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, τα κτίρια δεν έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν θερμοκρασίες ακόμη και 5 βαθμούς πάνω από τους 20, σύμφωνα με την Mariam Zachariah, κλιματολόγο στο Imperial College του Λονδίνου.
Αυτό είναι ένα σοβαρό ζήτημα στη βόρεια Ευρώπη, όπου τα περισσότερα σπίτια είναι χτισμένα για να παγιδεύουν τη θερμότητα, προκειμένου να βοηθούν τους κατοίκους να αντέχουν καλύτερα στο κρύο, με αποτέλεσμα οι εσωτερικές θερμοκρασίες να εκτοξεύονται κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα. Μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό αυτών των σπιτιών διαθέτει κλιματισμό.
Οι πόλεις που δεν χτίστηκαν για να αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες δεν διαθέτουν επίσης σε πολλές περιπτώσεις τις κατάλληλες υποδομές για να δροσιστούν οι κάτοικοί τους -σκιές, πρόσβαση σε χώρους πρασίνου και νερό-, ή μέτρα αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσουν τους πιο ευάλωτους.
Πρόκειται για κλιματική αλλαγή;
«Ναι», απαντά το Politico, και συμπληρώνει: «Η συσσώρευση CO2 από την καύση ορυκτών καυσίμων έχει κάνει τους καύσωνες πιο έντονους και πιο συχνούς σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
«Οι πιθανότητες να δούμε 40άρια στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να είναι έως και 10 φορές περισσότερες με το σημερινό κλίμα από ό,τι σε ένα φυσικό κλίμα που δεν επηρεάζεται από την ανθρώπινη επιρροή», δήλωσε ο Νίκος Χρηστίδης, επιστήμονας για την απόδοση του κλίματος, στο Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η κλιματική αλλαγή οδηγεί τα κύματα καύσωνα με δύο τρόπους, δήλωσε ο Zachariah... Ο ένας είναι απλά με την παγίδευση περισσότερης θερμότητας στο παγκόσμιο σύστημα. «Μια θερμότερη ατμόσφαιρα σημαίνει περισσότερα ακραία φαινόμενα θερμότητας», είπε.
Ο δεύτερος αντίκτυπος είναι «δυναμικός» -δηλαδή η αλλαγή των καιρικών συνθηκών, η οποία μπορεί να φέρει ζέστη και βροχή σε περιοχές που κανονικά δεν έχουν τέτοια φαινόμενα.
Στην περίπτωση της Ευρώπης, φέτος, μια αργά κινούμενη περιοχή υψηλής πίεσης έφερε καυτό αέρα από τη Βόρεια Αφρική.
Αυτού του είδους τα κύματα καύσωνα θα γίνουν πιο συχνά τις επόμενες δεκαετίες, ακόμη και αν οι κυβερνήσεις τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για μείωση των εκπομπών, κάτι που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο.
«Ακόμη και με τις τρέχουσες δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών, τέτοιες ακραίες καταστάσεις θα μπορούσαν να λαμβάνουν χώρα κάθε 15 χρόνια στο κλίμα του 2100», δήλωσε ο Χρηστίδης.
Αποτελεί η Ευρώπη ειδική περίπτωση;
Αν και οι καύσωνες επηρεάζουν τα περισσότερα μέρη του κόσμου, υπάρχουν περιφερειακές διαφορές, σύμφωνα με τον Philip.
«Τα κύματα καύσωνα στη Δυτική Ευρώπη θερμαίνονται ταχύτερα από ό,τι σε ορισμένες άλλες περιοχές», είπε. «Διάφοροι παράγοντες μπορούν να το επηρεάσουν αυτό: ξήρανση του εδάφους, αλλαγές στο ρεύμα πίδακα, περιοχές υψηλής πίεσης που συχνά παραμένουν σε ένα μέρος για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Η έρευνα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή δείχνει ότι οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν σε ολόκληρη την Ευρώπη με ρυθμό που θα υπερβαίνει τις μέσες παγκόσμιες μεταβολές της θερμοκρασίας τα επόμενα χρόνια, ενώ θα αυξηθεί επίσης η συχνότητα και η ένταση των ακραίων θερμοκρασιών.