Για άλλη μια φορά το Ιράν βρίσκεται εν μέσω πολιτικής αναταραχής, με τις αιματηρές διαδηλώσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη να έχουν λάβει πλέον τη μορφή εμφυλίου.
Οι τελευταίες αιματηρές διαμαρτυρίες που προκλήθηκαν από τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί μετά τη σύλληψή της από την Αστυνομία Ηθών ακολουθούν πολλές άλλες διαμαρτυρίες που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα.
Ωστόσο, οι πρόσφατες κινητοποιήσεις δεν θυμίζουν σχεδόν σε τίποτα τις αναταραχές των προηγούμενων ετών. Χαρακτηρίζονται από πρωτοφανές θάρρος απέναντι στο καθεστώς, ενώ οι γυναίκες έχουν τον πρώτο λόγο, καθώς έχουν βγήκαν στον δρόμο διεκδικώντας τα δικαιώματά τους.
Απάντηση στο γιατί οι τωρινές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις διαφέρουν σημαντικά επιχείρησε να εξηγήσει με άρθρο του στον ιστότοπο αναλύσεων «The Conversation» ο Naser Ghobadzadeh, ανώτερος λέκτορας στην Εθνική Σχολή Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Australian Catholic University. Όπως σημειώνει, υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι:
1. Η υποστήριξη των διαμαρτυριών είναι πιο διαδεδομένη από ποτέ
Στο επίκεντρο των τελευταίων διαδηλώσεων βρίσκεται η Αστυνομία Ηθών του Ιράν, η οποία είναι επιφορτισμένη με την επιβολή και την τήρηση αυστηρών κωδίκων σχετικά με το ντύσιμο και τη συμπεριφορά. Κανονισμοί ταπεινωτικοί και εξευτελιστικοί, με συνέπεια να κάνουν πολλές φορές δύσκολη τη ζωή πολλών γυναικών που δεν συμφωνούν με τον Κλήρο.
Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω Σώμα συνέλαβε την 22χρονη Μαχσά Αμινί νωρίτερα αυτόν τον μήνα, λέγοντας ότι φορούσε το χιτζάμπ της πολύ χαλαρά. Η νεαρή στη συνέχεια πέθανε, με την οικογένειάς της να ισχυρίζεται ότι ξυλοκοπήθηκε άγρια. Ο ισχυρισμός απορρίπτεται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αστυνομία...
Ό,τι κι αν συνέβη, η υπόθεση της Αμινί πυροδότησε κύμα δημόσιας οργής γύρω από τη συμπεριφορά της Αστυνομίας Ηθών, με τους διαδηλωτές να απαιτούν να δοθεί στις γυναίκες το δικαίωμα να επιλέγουν τι θα φορούν.
Ο Naser Ghobadzadeh σημειώνει στο άρθρο του: «Σήμερα είναι δύσκολο να βρεις κάποιον στο Ιράν που να μην έχει παρενοχληθεί τουλάχιστον μία φορά από τον κυβερνώντα Κλήρο με κάποιον τρόπο».
«Γι' αυτό, σε σύγκριση με προηγούμενες διαδηλώσεις στο Ιράν, ο αριθμός των ανθρώπων που υποστηρίζουν τις τρέχουσες διαδηλώσεις εμφανίζεται αρκετά υψηλός και διαδεδομένος. Διαδηλώσεις είναι σε εξέλιξη σε πόλεις μεγάλες και μικρές, γειτονιές πλούσιες και φτωχές», σημειώνει.
2. Οι τωρινές διαδηλώσεις καθοδηγούνται από γυναίκες
Όπως προαναφέρθηκε, σε αντίθεση με τις προηγούμενες διαδηλώσεις στο Ιράν, οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων. Αφορούν αποκλειστικά και μόνο τα δικαιώματα των γυναικών. Προηγούμενες κοινωνικές αναταράξεις που είχαν ξεσπάσει στο παρελθόν είχαν κύριο ζήτημα την οικονομία ή άλλα ευρύτερα πολιτικά ζητήματα.
«Η εισβολή της κυβέρνησης στην ιδιωτική ζωή των πολιτών -ιδιαίτερα των γυναικών πολιτών- είναι η πηγή των διαδηλώσεων αυτή τη φορά», σημειώνει ο Ghobadzadeh στο άρθρο του.
3. Πρωτοφανές το θάρρος στη διάρκεια των διαδηλώσεων
«Κάθε διαμαρτυρία συνοδεύεται από τεράστιο προσωπικό κίνδυνο στο Ιράν. Αλλά αυτοί οι τελευταίοι διαδηλωτές έκαναν κάποια ασυνήθιστα γενναία πράγματα. Το θάρρος που επέδειξαν οι διαδηλωτές είναι πρωτοφανές», αναφέρει ο ανώτερος λέκτορας του Australian Catholic University (ACU).
Ορισμένες γυναίκες έβγαλαν τις μαντίλες τους στον δρόμο, άλλες τις έκαψαν δημοσίως, ενώ κάποιες έκοψαν τα μαλλιά τους ως ένδειξη συμπαράστασης.
Μάλιστα, χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλά βίντεο αποτυπώνεται πως σε πολλές περιπτώσεις η αστυνομία δεν καταφέρνει να διαλύσει το πλήθος, ενώ ακόμη και διαδηλωτές απωθούν σε πολλές περιπτώσεις την αστυνομία. «Ο βαθμός οργής αυτών των διαδηλώσεων είναι ασυνήθιστος», σημειώνει ο Ghobadzadeh.
Μπορούν αυτές οι διαδηλώσεις να φέρουν μόνιμες αλλαγές;
Στο παραπάνω ερώτημα ο Naser Ghobadzadeh εκτιμά πως είναι πολύ νωρίς ακόμη να πούμε κάτι τέτοιο με σιγουριά, καθώς οι ηγέτες του Ιράν έχουν δείξει επανειλημμένως ότι δεν ενδιαφέρονται να υποχωρήσουν στα λαϊκά αιτήματα. Όπως υποστηρίζει, η ιρανική ηγεσία πιθανότατα να φοβάται ότι ο κατευνασμός των διαδηλωτών απλώς θα ανοίξει τον δρόμο για περαιτέρω αιτήματα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει και στην πτώση της.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί οι τελευταίες διαδηλώσεις να είναι ευρέως διαδεδομένες, ωστόσο είναι διασκορπισμένες. «Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι διάφορες διαδηλώσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη σε διάφορες πόλεις θα μπορέσουν να συσπειρωθούν γύρω από ένα ενιαίο, συνεκτικό κίνημα», υποστηρίζει, σημειώνοντας πάντως πως, ανεξάρτητα από το αν αυτές οι διαδηλώσεις οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές, έχουν αναμφίβολα προκαλέσει κόστος για τον κυβερνώντα Κλήρο του Ιράν.