Οι ηγέτες των χωρών της Ομάδας των 20 (G20) πρόκειται να δεσμευθούν για πρώτη φορά να χρηματοδοτήσουν πλήρως το σχέδιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τη διανομή εμβολίων και φαρμάκων κατά του COVID-19 σε φτωχότερες χώρες, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων συνόδου, σε μια κίνηση που μπορεί να αποδεσμεύσει σχεδόν 20 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το έγγραφο, που υπόκειται σε αλλαγές ενόψει της παγκόσμιας συνόδου για την υγεία που θα διεξαχθεί στη Ρώμη στις 21 Μαΐου, αναφέρει επίσης ότι οι ηγέτες των 20 μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου δεσμεύονται να αναλάβουν επειγόντως δράση φέτος για να ενισχύσουν τη μεταποιητική δυναμικότητα για τεχνολογίες κατά του COVID, ωστόσο παραλείπεται η όποια αναφορά σε άρση των πατεντών των εμβολίων.
Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2020
Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι ηγέτες για πρώτη φορά θα διατυπώσουν απερίφραστα τη δέσμευσή τους «σε δίκαιη και πλήρη χρηματοδότηση της στρατηγικής για τον Επιταχυντή Πρόσβασης στα Εργαλεία κατά του COVID-19 (ACT-A)», που είναι το σχέδιο του ΠΟΥ για να καταστήσει τα εμβόλια, τα φάρμακα και τα τεστ του COVID-19 διαθέσιμα σε όλο τον κόσμο.
Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2020 και συνεχίζει να είναι σε μεγάλο βαθμό υποχρηματοδοτημένο. Από τα 34 δισεκ. δολάρια και πλέον τα οποία ζητά για την ανάπτυξη, προμήθεια και διανομή εμβολίων και φαρμάκων κατά του COVID σε όλο τον κόσμο, του λείπουν ακόμα 19 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σε προηγούμενες ανακοινώσεις, οι ηγέτες της G20 ανέφεραν ότι θα αντιμετωπίσουν τις παγκόσμιες χρηματοδοτικές ανάγκες, αλλά απείχαν από το να αναλάβουν την όποια ισχυρή οικονομική δέσμευση. Χθες, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ομάδας των 7 πιο βιομηχανοποιημένων κρατών (G7), που είναι όλα μέλη της G20, επανέλαβαν τη βούλησή τους να προσφέρουν οικονομική στήριξη στο σχέδιο, χωρίς όμως να αναφέρουν ότι θα καλύψουν πλήρως τις οικονομικές του ανάγκες.
Δέσμευση και «για παγκόσμιο διαμοιρασμό του πλεονάσματος των δόσεων εμβολίων»
Το προσχέδιο αναμένεται να συζητηθεί σήμερα σε συνεδρίαση διπλωματών και ειδικών που ασχολούνται με την προεργασία της συνόδου της G20. Στο προσχέδιο οι ηγέτες της G20 δεσμεύονται επίσης «στον παγκόσμιο διαμοιρασμό του πλεονάσματος των δόσεων εμβολίων», αλλά το έγγραφο δεν διευκρινίζει εάν το πλεόνασμα εμβολίων που αγόρασαν τα πλούσια κράτη θα διαμοιραστεί μέσω του προγράμματος του ΠΟΥ για τα εμβόλια, γνωστού ως COVAX ή μέσω διμερών συμφωνιών περιφερειακών μηχανισμών όπως αυτός που έχει συστήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο οποίος σύμφωνα με τους επικριτές του μπορεί να παρεμποδίσει τις προσπάθειες του COVAX για δίκαιη διανομή των εμβολίων.
Από το τετρασέλιδο προσχέδιο του εγγράφου λείπουν τμήματα για ορισμένα επίμαχα ζητήματα, όπως για «συμφόρηση και εμπόδια στην ισότιμη πρόσβαση», για τα οποία έχουν κρατηθεί παράγραφοι στο ανακοινωθέν χωρίς όμως να υπάρχει ακόμα προσχέδιο συμπερασμάτων. Η άρση των πατεντών για τα εμβόλια θεωρείται ένας από τους τρόπους θα επιτρέψουν την ισότιμη πρόσβαση, αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αναφορά του πιθανού αυτού μέτρου στο προσχέδιο του εγγράφου. Χθες, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, σε μια εντυπωσιακή μεταστροφή από την παραδοσιακή πολιτική των ΗΠΑ, ανέφερε ότι τάσσεται υπέρ της κατάργησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η παγκόσμια παραγωγή εμβολίων.
Η ανακοίνωση αυτή οδήγησε πτωτικά τις τιμές των μετοχών των φαρμακευτικών εταιριών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατ’ επανάληψη ταχθεί κατά μιας τέτοιας άρσης, λέγοντας ότι δεν δίνει λύση στα προβλήματα παραγωγής, που η ΕΕ θεωρεί ότι προκαλούνται κυρίως από ελλείψεις πρώτων υλών. Ωστόσο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε σήμερα ότι θα είναι ανοικτή σε συζήτηση της αμερικανικής πρότασης. Το προσχέδιο της ανακοίνωσης αναφέρει ότι οι ηγέτες της G20 θέλουν να τονώσουν την παγκόσμια και περιφερειακή μεταποιητική δυναμικότητα και ότι θα στηρίξουν τις προσπάθειες «που ενισχύσουν περαιτέρω την πρόσβαση σε τεχνολογίες υγείας».
Οι ηγέτες της G20 στηρίζουν έναν «πλήρως χρηματοδοτούμενο, ανεξάρτητο και αποτελεσματικό ΠΟΥ»
Τον Νοέμβριο, η G20 ανέφερε ότι θα στηρίξει μόνο την «εθελοντική αδειοδότηση» της πνευματικής ιδιοκτησίας των εμβολίων. Το προσχέδιο αναφέρει επίσης ότι οι ηγέτες της G20 στηρίζουν έναν «πλήρως χρηματοδοτούμενο, ανεξάρτητο και αποτελεσματικό ΠΟΥ». Η υπηρεσία αυτή των Ηνωμένων Εθνών έχει επικριθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 για αναποτελεσματικότητα καθώς αναγκάζεται να εξαρτάται υπερβολικά από τη χρηματοδότηση των κρατών - μελών.
Οι προσπάθειές τους να αξιολογήσει την προέλευση του ξεσπάσματος της επιδημίας στην Κίνα και να απευθύνει άμεσα προειδοποιήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν επίσης προκαλέσει ερωτήματα. Το προσχέδιο αναφέρει ότι η G20, που περιλαμβάνει την Κίνα, δεσμεύεται να «διασφαλίσει διαφάνεια και διεθνή συνεργασία για την πρόσβαση ομάδων υπό τον ΠΟΥ σε σημεία πιθανούς και πραγματικής προέλευσης του ξεσπάσματος». Η G20 σχεδιάζει επίσης νέα μέτρα φέτος για να δημιουργήσει συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και συναγερμού για τον εντοπισμό απειλών «με σαφείς μηχανισμούς ενεργοποίησης για άμεση παγκόσμια αντίδραση», σύμφωνα με το προσχέδιο του εγγράφου.