Τα παιδιά από φτωχότερα κοινωνικά στρώματα είναι πιο πιθανό να γερνούν βιολογικά γρηγορότερα σε σχέση με τα πιο εύπορα, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Ερευνητές του Imperial College London ανέλυσαν δεδομένα από 1.160 παιδιά ηλικίας 6 έως 11 ετών από όλη την Ευρώπη, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet.
Για να φτάσουν στα συμπεράσματά τους, οι ερευνητές αξιολόγησαν τα στοιχεία με βάση μια διεθνή κλίμακα που λαμβάνει υπόψη παράγοντες που σχετίζονται με τη ζωή των παιδιών. Μεταξύ άλλων, όπως αναφέρει ο Guardian, λαμβάνονται υπόψη στοιχεία όπως αν το παιδί έχει δικό του δωμάτιο και ο αριθμός των οχημάτων που έχει η οικογένεια.
Πώς έγινε η έρευνα
Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες -υψηλής, μεσαίας και χαμηλής ευμάρειας- και εξετάστηκαν δείγματα αίματός τους για να εντοπιστούν στοιχεία που σχετίζονται με τη γήρανση των κυττάρων και τη διατήρηση του DNA.
Ειδικότερα, μετρήθηκαν τα τελομερή στα λευκά αιμοσφαίρια. Τα τελομερή είναι δομές που βρίσκονται εντός των χρωμοσωμάτων και συμβάλλουν στη διατήρηση της ακεραιότητας του DNA, ενώ είναι γνωστό πως μικραίνουν με την πάροδο του χρόνου. Η υποβάθμισή τους συνδέεται με την κυτταρική γήρανση και τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών. Η κορτιζόλη, μια ορμόνη που δείχνει την αντίδραση του οργανισμού στο στρες, μετρήθηκε από δείγματα ούρων.
Η μελέτη έδειξε ότι τα παιδιά από την ομάδα υψηλής ευμάρειας είχαν τελομερή κατά μέσο όρο 5% μεγαλύτερα από τα παιδιά της ομάδας χαμηλής ευμάρειας. Επιπλέον, τα κορίτσια είχαν κατά μέσο όρο 5,6% μεγαλύτερα τελομερή από τα αγόρια, ενώ παιδιά με μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος (BMI) είχαν μικρότερα τελομερή, μειωμένα κατά 0,18% για κάθε ποσοστιαία αύξηση λίπους.
Τα παιδιά των μεσαίων και υψηλών στρωμάτων είχαν επίπεδα κορτιζόλης 15,2% έως 22,8% χαμηλότερα από εκείνα της χαμηλής ευμάρειας.
Τι αναφέρουν οι ερευνητές
Ο Dr. Oliver Robinson από τη σχολή Δημόσιας Υγείας του Imperial δήλωσε: «Τα ευρήματά μας δείχνουν σαφή σχέση μεταξύ οικογενειακής ευμάρειας και ενός γνωστού δείκτη κυτταρικής γήρανσης, με πιθανά δια βίου μοτίβα να διαμορφώνονται ήδη στην πρώτη δεκαετία ζωής του παιδιού. Αυτό σημαίνει πως για κάποια παιδιά, το οικονομικό τους υπόβαθρο μπορεί να τους θέσει σε βιολογικό μειονέκτημα σε σχέση με άλλα που έχουν καλύτερη εκκίνηση στη ζωή. Αν δεν το αντιμετωπίσουμε, θέτουμε τα παιδιά σε ένα δια βίου μονοπάτι όπου είναι πιθανότερο να έχουν λιγότερο υγιή και πιο σύντομη ζωή.»
Ο Robinson πρόσθεσε: «Η έρευνά μας υποδηλώνει ότι το να προέρχεται κάποιος από χαμηλή ευμάρεια προκαλεί επιπλέον βιολογική φθορά. Για τα παιδιά της χαμηλής ομάδας, αυτό μπορεί να ισοδυναμεί με περίπου 10 χρόνια κυτταρικής γήρανσης σε σύγκριση με τα παιδιά από εύπορες οικογένειες.»
Η Kendal Marston, επίσης από τη σχολή Δημόσιας Υγείας, είπε: «Ξέρουμε πως η χρόνια έκθεση σε στρες προκαλεί βιολογική φθορά. Αυτό έχει αποδειχθεί σε μελέτες σε ζώα – τα αγχωμένα ζώα έχουν μικρότερα τελομερή. Αν και η μελέτη μας δεν έδειξε ότι η κορτιζόλη είναι ο μηχανισμός, αποδεικνύει τη σχέση ανάμεσα στην ευμάρεια και το μήκος των τελομερών, το οποίο γνωρίζουμε ότι συνδέεται με τη διάρκεια ζωής και την υγεία στην ενήλικη ζωή. Παιδιά από λιγότερο ευκατάστατα περιβάλλοντα ίσως βιώνουν μεγαλύτερο ψυχοκοινωνικό στρες. Για παράδειγμα, μπορεί να μοιράζονται δωμάτιο με άλλα μέλη της οικογένειας ή να μην έχουν τους απαραίτητους πόρους για το σχολείο, όπως πρόσβαση σε υπολογιστή για τα μαθήματά τους.»
Οι ερευνητές αναγνώρισαν τους περιορισμούς της μελέτης, σημειώνοντας ότι κανένα από τα παιδιά δεν προερχόταν από οικογένειες που ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας. Τόνισαν ότι τα ευρήματα δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως σχέση μεταξύ της ευημερίας και της «ποιότητας» των γονιδίων, αλλά μάλλον ως απόδειξη της έμμεσης επίδρασης του περιβάλλοντος σε έναν γνωστό δείκτη γήρανσης και μακροπρόθεσμης υγείας.