Το iefimerida.gr/theocean.gr μίλησε με τον Γκι Φερχόφσταντ, πρώην πρωθυπουργό, νυν ευρωβουλευτή και συμπρόεδρο της εκτελεστικής επιτροπής στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης.
Ο Φερχόφσταντ δεν έχει επιλεγεί τυχαία από το Ευρωκοινοβούλιο για να συμμετάσχει και να συντονίσει τις διαδικασίες τις Διάσκεψης. Είναι αυτό που ονομάζουν συχνά οι δημοσιογράφοι ένας «γερόλυκος» της πολιτικής, με πολλά χρόνια πολιτικής ζωής στην πλάτη του. Δεν του είναι μάλιστα άγνωστη η πολιτική πρακτική, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Διετέλεσε δέκα χρόνια πρωθυπουργός στο Βέλγιο (1999-2008), προτού ακολουθήσει την πορεία του στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Ούτε ο πρωθυπουργικός θώκος επαρκούσε για τον Γκί Φερχόφσταντ για να κοινωνήσει το όραμα του, το οποίο δεν είναι άλλο από μια ομοσπονδία των χωρών της Ευρώπης.
Από τα έδρανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τέθηκε επικεφαλής του κινήματος των φεντεραλιστών στην Ευρώπη, διεκδικώντας περισσότερη ενοποίηση και «ολοκλήρωση» στην ΕΕ. Από το 2009 μέχρι το 2019 βρέθηκε στην ηγεσία της πολιτικής ομάδας «Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μάλιστα επελέγη ως υποψήφιος από την πολιτική του ομάδα για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν. Πάλι όχι τυχαία, επιλέχθηκε ως επικεφαλής διαπραγματευτής στη διαδικασία του Brexit.
Πολύπειρος πολιτικός και γνώστης τον Ευρωπαϊκών διαδικασιών, είναι τα βασικά στοιχεία που θέτουν τον Φερχόφσταντ στις κορυφαίες θέσεις μιας μακράς λίστας ευρωπαίων πολιτικών και αξιωματούχων που διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη.
Σήμερα, ανήκει στην πολιτική ομάδα «Renew Europe» και ηγείται εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης.
Ευελπιστεί μέσα από τη Διάσκεψη, η ΕΕ να προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Η άμυνα, η εξωτερική πολιτική και το μεταναστευτικό είναι για τον ίδιο, πέρα από απόδειξη, και ευκαιρία η Ευρώπη να κάνει τα απαραίτητα, για τον ίδιο, βήματα της «ολοκλήρωσης». Ενώ για την Ελλάδα, στέλνει μήνυμα συμπόρευσης στις κοινές προκλήσεις.
Στην Ελλάδα έχουν κυκλοφορήσει τρία βιβλία του: «Η ασθένεια της Ευρώπης και αναγέννηση του ευρωπαϊκού ιδανικού» ( Εκδόσεις: Παπαδόπουλος), «Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης-Μανιφέστο για μια νέα Ευρώπη» (Εκδόσεις: Παπαζήσης) και «Ξύπνα Ευρώπη» Ένα μανιφέστο για μια άλλη Ευρώπη» (Εκδόσεις: Μεταίχμιο).
Εδώ στο Στρασβούργο, μια πόλη-σύμβολο της ευρωπαϊκής ενότητας, έκανε τη στάση της η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Τι είναι αυτή η Διάσκεψη για εσάς με λίγα λόγια;
Λοιπόν, ξεκινάμε με την προϋπόθεση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται μεταρρύθμιση: Με κάθε κρίση που είχαμε-χρηματοπιστωτική, οικονομική, κοινωνική, γεωπολιτική, στο κράτος δικαίου και τώρα η υγειονομική κρίση με τις οικονομικές της επιπτώσεις- μας έδειξε ότι δεν είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις αποτελεσματικά από κοινού. Γι’ αυτό είναι ώρα να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να θέσουμε το ερώτημα ποια Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουμε για να προχωρήσουμε στο μέλλον. Αυτή η διαπίστωση προφανώς δεν είναι καινούργια, κι όμως, η μεταρρύθμιση δεν έχει γίνει.
Για να αλλάξει αυτό, χρειαζόμαστε δύο πράγματα: Μια κοινή ανάλυση και όραμα και στη συνέχεια πίεση για να προσαρμοστεί η ΕΕ ανάλογα. Άρα, αντί να επαναλαμβάνουμε τις ίδιες παλιές συζητήσεις και τα βέτο, δοκιμάζουμε με άλλο τρόπο: Ξεκινάμε από το τι θέλουν, τι περιμένουν και τι προτείνουν οι πολίτες και τους δίνουμε μια θέση στο τραπέζι όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις.
Η Κομισιόν, το Συμβούλιο και προφανώς το Ευρωκοινοβούλιο δεσμεύονται να λάβουν υπόψη τους τις αποφάσεις που θα παρθούν στη Διάσκεψη. Είναι δυνατό, σε έναν περίπλοκο κόσμο που αλλάζει συνεχώς, να πάρουν μέρος οι πολίτες στις μεγάλες αποφάσεις; Μπορεί η Διάσκεψη να κάνει πραγματικά τη διαφορά;
Ναι, μπορεί. Δεν γίνεται (σ.σ η Διάσκεψη) για να αντικαταστήσει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και να δώσει στους πολίτες τη δουλειά των πολιτικών. Γίνεται για να συνδυαστεί η αντιπροσωπευτική με τη συμμετοχική δημοκρατία.
Το βλέπω σαν μια σκυταλοδρομία. Ξεκινάμε με μία ανοιχτή πλατφόρμα όπου ο καθένας μπορεί να βάλει ιδέες και να διοργανώσει εκδηλώσεις. Αυτή η διαδικασία τροφοδοτεί το δεύτερο μέρος της Διάσκεψης: 4 Πάνελ 200 πολιτών όπου συζητούν σε βάθος συγκεκριμένα θέματα και προτάσεις. Τα πάνελ με τη σειρά τους τροφοδοτούν την ολομέλεια, όπου πολιτικοί από όλη την Ευρώπη- Κομισιόν, Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό και εθνικά Κοινοβούλια- μαζί με αντιπροσώπους των πολιτών βρίσκουν κοινές απαντήσεις στα ερωτήματα που έχουν τεθεί προηγουμένως.
Αυτή η διαδικασία θα πρέπει να εγγυάται την ποιότητα των συζητήσεων- και οι εναρκτήριες συζητήσεις των πάνελ ήταν πράγματι πολύ καλές. Αλλά συνεπάγεται επίσης την πίεση που υπάρχει για να καταλήξουμε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα: Όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ συμμετείχαν στη συγκρότηση της Διάσκεψης. Όλα τα όργανα είναι εκεί σε ομάδες εργασίας και σε συνόδους της ολομέλειας όπου εξάγονται τα συμπεράσματα. Επομένως δεν είναι εύκολο για κανέναν να κάνει πίσω ή να αγνοήσει ό,τι προκύψει από τη Διάσκεψη. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό, άρα μοιραζόμαστε και την ευθύνη μεταξύ μας.
Κύριε Φερχόφσταντ είστε από τους υπέρμαχους της ομοσπονδιοποίησης στην ΕΕ. Τα τελευταία γεγονότα με το Brexit, όπου είχατε και πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με το πρώην κράτος-μέλος, η παρούσα κατάσταση στην Πολωνία, δεν είναι αυτά σημάδια ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση;
Δεν βλέπουμε αυτό στη Διάσκεψη, ούτε μας δείχνουν αυτό οι δημοσκοπήσεις παρεμπιπτόντως. Οι πολίτες είναι σθεναρά υπέρ της Ευρώπης, επίσης και ειδικά σε χώρες που οι κυβερνήσεις τους υπονομεύουν τις αξίες, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες της ΕΕ. Αλλά οι πολίτες είναι και πολύ επικριτικοί προς αυτήν την Ευρώπη. Δεν τη θεωρούν ικανή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά κινδύνους, όπως υγειονομικές κρίσεις και γεωπολιτικές απειλές στα σύνορα μας. Θυμάστε το Sofagate; Οι εχθροί μας μας κοροϊδεύουν και τους το επιτρέπουμε γιατί αποτυγχάνουμε να μεταρρυθμίσουμε την Ένωση σε κάτι που θα είναι ισχυρό στην ενότητά του, συνεπές στις αξίες του και σαφές στον διεθνή του ρόλο και το λόγο του.
Οι δυσκολίες βέβαια είναι παρούσες. Δεν χρειαζόμασταν τη Διάσκεψη για να το δούμε αυτό. Αλλά το πραγματικό ερώτημα είναι πώς θα μεταρρυθμίσουμε την Ευρώπη για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις.
Στο 4ο πάνελ πολιτών συζητήθηκε ο ρόλος της Ευρώπης τον κόσμο. Η κατάσταση στο Αφγανιστάν, η συμφωνία του AUCUS, τι μας δείχνουν για το ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο; Τι χρειάζεται να αλλάξει κατά τη γνώμη σας;
Κατά τη γνώμη των πολιτών είναι ξεκάθαρο: Χρειαζόμαστε την «ολοκλήρωση» στον τομέα της Άμυνας, έναν πραγματικό Ευρωπαϊκό στρατό. Και συμφωνώ... Ξοδεύουμε για την άμυνα σχεδόν όσα χρήματα ξοδεύει η Κίνα, τέσσερις φορές περισσότερα από τη Ρωσία. Αλλά σε αντάλλαγμα έχουμε πολύ λίγη ασφάλεια. Γιατί; Γιατί κάθε χώρα κάνει το δικό της, με τους δικούς της ανθρώπους, τις δικές τις πληροφορίες και αναλύσεις, τα δικά της οπλικά συστήματα και πάει λέγοντας. Ο κατακερματισμός μας στον τομέα της άμυνας αποτελεί τη μεγαλύτερη σπατάλη χρημάτων στην Ευρώπη. Οι εχθροί μας κάνουν κατάχρηση αυτού, οι σύμμαχοι μας δεν μας σέβονται και οι πολίτες τρομάζουν από τις αδυναμίες μας. Στον σημερινό κόσμο χρειάζεται να κάνουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε την κυριαρχία μας. Η ΕΕ πρέπει να αποτελεί εγγύηση, αλλά αυτήν τη στιγμή δεν διαθέτει τα μέσα να το κάνει. Άρα η πρότασή μου λοιπόν είναι να μετατραπεί το υπάρχον στρατιωτικό σώμα σε επίπεδο ΕΕ (Eurocorps) σε πυρήνα ενός Ευρωπαϊκού Στρατού.
Ρίξτε μια ματιά στις συζητήσεις της πλατφόρμας και των πάνελ: Οι πολίτες κατανοούν πολύ καλά πως αυτό είναι από τα μεγαλύτερα θέματα που η μεταρρύθμιση της Ένωσης χρειάζεται πραγματικά για να αντιμετωπίσει το μέλλον- ακόμη και το παρόν.
Το μεταναστευτικό-προσφυγικό είναι στενά συνδεδεμένο με την Ελλάδα. Ποια είναι κ. Φερχόφσταντ η αξιολόγησή σας για την υφιστάμενη πολιτική στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη ότι καταθέσατε και ερώτηση στην Κομισιόν σχετικά με τα μέσα που χρησιμοποιούν οι ελληνικές αρχές για να προστατέψουν τα σύνορά τους;
Πάντοτε λέω: Δεν έχουμε λάθος Ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική.. δεν έχουμε καθόλου Ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική!
Έξι χρόνια μετά την μεταναστευτική κρίση, οι συζητήσεις δεν έχουν προχωρήσει καθόλου. Ενώ οι βασικές αρχές οποιουδήποτε πακέτου μέτρων για τη μετανάστευση είναι προφανείς: Χρειάζεται να προστατεύσουμε τα εξωτερικά μας σύνορα από κοινού, χρειαζόμαστε κοινή προσέγγιση και αλληλεγγύη για ό,τι συμβαίνει σε αυτά τα σύνορα και χρειαζόμαστε νομικές οδούς για τους μετανάστες για να διασχίσουν αυτά τα σύνορα, αν θέλουμε να μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους παράνομους. Το πρόβλημα είναι απλώς ότι μια χούφτα χώρες αρνούνται να προχωρήσουν μπροστά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει αποφασίσει ότι θέλει να συζητήσει για το μεταναστευτικό στο πλαίσιο της ομοφωνίας (πέρα από το τι αναφέρεται στις συνθήκες, χωρίς κανένα λόγο).
Ένα σύστημα που δεν μπορεί και δεν θέλει να αντικρίσει την πραγματικότητα της μετανάστευσης, αποδυναμώνει την εμπιστοσύνη στο πληθυσμό, και το αποτέλεσμα είναι ταυτόχρονα, απάνθρωπο απέναντι στους πιο ευάλωτους μετανάστες. Οι μόνοι που κερδίζουν είναι οι λαϊκιστές.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει αντιμετωπίσει πολλά τα τελευταία χρόνια. Την ίδια στιγμή αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα για την ΕΕ, για ιστορικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Ποιος είναι ο ρόλος της Ελλάδας για εσάς στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση; Τι θα λέγατε, μέσα από το iefimerida.gr/ theocean.gr, στους Έλληνες για να στηρίξουν περισσότερα στο μέλλον της Ευρώπης.
Η Ευρώπη συχνά κινείται πολύ αργά. Τόσο στο μεταναστευτικό όσο και κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, κάναμε πολύ λίγα και πολύ αργά, και η Ελλάδα ανέλαβε μεγάλο μέρος του βάρους, γι’ αυτό. Ωστόσο, προχωράμε μπροστά: ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας,το μαρτυρεί.
Το δίδαγμα από την ιστορία είναι ότι οι Έλληνες πρέπει να αγκαλιάσετε την Ευρώπη, αυτό είναι το μήνυμά μου στην Ελλάδα: Οι χώρες που πραγματικά εμπλέκονται στην Ευρώπη, που εργάζονται προς την Ευρώπη, οικονομικά και πολιτικά, είναι αυτές που αξιοποιούν στο έπακρο τις ευκαιρίες που προσφέρει.