Η σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασύλου αποτελεί πυλώνα του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο στην ΕΕ. Το ευρωκοινοβούλιο συζήτησε για τον νέο Οργανισμό, με την παρέμβαση και Ελλήνων ευρωβουλευτών, ενώ δεν έλειψε και ένα mini επεισόδιο.
Ξεχώρισε στη χθεσινή , τελευταία μέρα των εργασιών της ολομέλειας, συζήτηση το θέμα της σύστασης του Νέου Οργανισμού για το Άσυλο στην ΕΕ, με βάση την έκθεση που ετοίμασε η ευρωβουλευτής, Ελένα Γιάντσεβα (Σοσιαλιστές/Δημοκράτες, Βουλγαρία)
Τον Ιούνιο του 2021 οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου κατέληξαν σε συμφωνία για τη μετατροπή της υφιστάμενης Υπηρεσίας Υποστήριξης της ΕΕ για το Άσυλο σε αυτόνομο οργανισμό προκειμένου να ενισχυθεί η επιχειρησιακή ικανότητα της ΕΕ στην αντιμετώπιση και διαχείριση των προσφυγικών ροών.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής , είχε δηλώσει τότε σχετικά: «Η σημερινή συμφωνία αποτελεί ένα πρώτο σημαντικό δομικό στοιχείο αυτής της διαδικασίας. Τα κράτη μέλη θα μπορούν πλέον να βασίζονται στην πλήρη επιχειρησιακή υποστήριξη του Οργανισμού της ΕΕ για το Άσυλο, τόσο υπό κανονικές συνθήκες όσο και όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Ο Οργανισμός θα επιφέρει απτή διαφορά στις διαδικασίες ασύλου, βελτιώνοντας την προστασία των ατόμων και αντιμετωπίζοντας τα κενά, ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη σύγκλιση μεταξύ των συστημάτων ασύλου των κρατών μελών.»
Στην ολομέλεια του Σεπτεμβρίου (13-16) εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κι ένας άλλος πυλώνας της στρατηγικής μετανάστευσης και ασύλου με τη νέα «Μπλε Κάρτα».
Ακανθώδες ζήτημα
Το ζήτημα της μετανάστευσης και ασύλου αποτελεί σημείο τριβής μεταξύ των κρατών μελών. Αυτό αποτυπώθηκε, σε ένα βαθμό και στη συζήτηση όπου οι διαχωριστικές γραμμές τελικά τέθηκαν μεταξύ των πολιτικών ομάδων αλλά και με όρους Βορρά και Νότου.
Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι δεν τέθηκε σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου η συγκεκριμένη έκθεση. Αποτελεί βέβαια μέρος όλου του πακέτου της στρατηγικής για τη μετανάστευση και το άσυλο στην ΕΕ που προβλέπεται να συζητηθεί το επόμενο διάστημα στην ολομέλεια.
Στην ουσία όμως και αυτή η πλευρά του Νέου συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου αποτελεί ζήτημα έντονων διαπραγματεύσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων που δεν είναι ληγμένες.
Το κλίμα της συζήτησης
Λαμβάνοντας υπόψη ότι, επ' αφορμή των εξελίξεων στο Αφγανιστάν, το προηγούμενο διάστημα ξεδιπλώθηκε μια συζήτηση μεταξύ ευρωπαίων αξιωματούχων αλλά και σε επίπεδο ηγετών των κρατών μελών- χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι στο Μπλέντ της Σλοβενίας, το κλίμα της χθεσινής συζήτησης στην ολομέλεια ήταν φορτισμένο.
Οι ευρωβουλευτές που πήραν το λόγο προέρχονταν κατά βάση από τις χώρες που υφίστανται και τη μεγαλύτερη πίεση, οι χώρες του Νότου, Γαλλία Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα κ.ά. Ιταλοί ευρωβουλευτές των ευρωπαίων μεταρρυθμιστών και της ταυτότητας και δημοκρατίας (δεξιά και ακροδεξιά) στάθηκαν σε ζητήματα ασφάλειας και εδαφικής ακεραιότητας), καθώς και συγκεκριμένα στο θέμα της αντιμετώπισης των διακινητών.
Η πλειοψηφούσα πολιτική ομάδα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αλλά και οι σοσιαλιστές και δημοκράτες στάθηκαν σε πλευρές επιμερισμού των βαρών, δείχνοντας και προς το βορρά. Έγιναν πολλές αναφορές για στη σημασία υλικής και οικονομικής στήριξης που χρειάζονται οι χώρες της πρώτης γραμμής.
Υπήρξε κριτική από ευρωβουλευτές ότι η νέα πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να διαθέσει γενναία οικονομική στήριξη, γιατί η υφιστάμενη υπηρεσία υποχρηματοδοτούνταν, όπως σημείωσαν χαρακτηριστικά, συγκριτικά και με την Frontex.
Η αριστερά και οι πράσινοι έδωσαν πιο ανθρωπιστικό στίγμα, μιλώντας για την ανάγκη η ΕΕ να χτίσει την πολιτική ασύλου πάνω στην αλληλεγγύη και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μάλιστα πράσινος ευρωβουλευτής μίλησε για «εικόνες ντροπής» αναφερόμενος στην κατάσταση των προσφύγων στα πολωνο-λευκορωσικά σύνορα.
Επεισόδιο για ένα αντιρατσιστικό μπλουζάκι
Δεν έλειψαν και τα παρατράγουδα, όταν ευρωβουλευτής της Αριστεράς από την Ισπανία εμφανίστηκε με αντιρατσιστικό μπλουζάκι ισπανικού σωματείου, το οποίο προβλημάτισε για λίγο το προεδρείο της ολομέλειας σε σχέση με το αν παραβιάζει τον κανονισμό επί της διαδικασίας για πολιτικά σύμβολα κλπ.
Τελικά, επετράπη η έλευση του Ισπανού ευρωβουλευτή στο βήμα, με την αντιρατσιστική του μπλούζα, πυροδοτώντας προφανώς ένα μίνι μπαράζ ειρωνικών σχολίων κυρίως από τους ευρωβουλευτές της αριστεράς, οι οποίοι μίλησαν για υποκρισία και ντροπή που σε αυτήν τη συζήτηση εγείρετο θέμα για το πολιτικό περιεχόμενο της συγκεκριμένης μπλούζας.
Με μια χαρακτηριστική ατάκα ο μαδριλένος ευρωβουλευτής στηλίτευσε το προεδρείο που «δεν υπάρχει πρόβλημα να φοράμε adidas και Nike μπλούζες, αλλά αυτή η μπλούζα είναι πρόβλημα». Οι τόνοι βέβαια παρέμειναν στα επίπεδα του αναμενόμενου πολιτικού πολιτισμού ακόμα και σε αυτό το επεισοδιακό, για τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συμβάν.
Κυμπουρόπουλος και Παπαδάκης
Για την ελληνική πλευρά το λόγο είχαν ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας (ΕΛΚ), Στέλιος Κυμπουρόπουλος και του ΚΚΕ(ανένταχτος), ο Κώστας Παπαδάκης.
Ο Κυμπουρόπουλος υπενθύμισε ότι η ΕΕ βασίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης και της συνεργασίας. Σε αυτό το έδαφος των κοινών αξιών πρέπει να προστατεύονται τα κοινά συμφέροντα. Σημείωσε δε, ότι παρά την πρόοδο τη υπηρεσίας ασύλου συνεχίζουν να υπάρχουν ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών. Επεσήμανε ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η διεθνής προστασία και ασφάλεια γι' αυτούς που αιτούνται άσυλο. Πρότεινε να δοθεί προτεραιότητα στη στήριξη σε γειτονικά κράτη και να ενισχυθεί η τεχνική και επιχειρησιακή υποστήριξη στα κράτη μέλη που δέχονται δυσανάλογες πιέσεις, προφανώς αναφερόμενος και στην Ελλάδα.
Από την πλευρά του ΚΚΕ, ο Παπαδάκης δήλωσε ότι το νέο Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, του οποίου πλευρά είναι και η σύσταση του νέου Οργανισμού, έρχεται να αναβαθμίσει την καταστολή της ΕΕ σε βάρος των κατατρεγμένων ενώ φέρει μέρος της ευθύνης για τον εκτοπισμό τους από τις χώρες τους.
Επέρριψε ευθύνες τόσο στη σημερινή κυβέρνηση, όσο και στο ΣΥΡΙΖΑ για μεθοδική συρρίκνωση των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο. Ζήτησε να παύσουν οι απελάσεις και να προχωρήσουν άμεσα οι διαδικασίες για την εγκατάστασή τους στις χώρες πραγματικού προορισμού.
Μετανάστευση- πρόκληση του 21ου αιώνα
Τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας βρίσκουν έδαφος πάνω σε μεγάλες περιβαλλοντικές, πολιτικές και οικονομικές αλλαγές. Η αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών είναι κορυφαίο γεγονός και πρόκληση στο διεθνές σκηνικό, όπως σημειώνουν πλέον όλοι οι διακρατικοί οργανισμοί και αρμόδιοι φορείς.
«Υβριδικός πόλεμος»
Τα γεγονότα του Έβρου το Μάρτιο 20' δεν διαφέρουν και πολύ από τα γεγονότα στα σύνορα Λευκορωσίας, Πολωνίας, Λιθουανίας και Λετονίας. «Υβριδικές επιθέσεις» τα χαρακτηρίζουν οι ευρωβουλευτές. Για ασσσύμετρο πόλεμο από την Τουρκία μίλησε η ελληνική κυβέρνηση όταν προσφυγικό κύμα έσκασε πάνω στο τοίχος του Έβρου πριν ένα χρόνο και κάτι μήνες.
Κυριακίδου: «Να μας εμπνεύσει η νέα πολιτική μετανάστευσης και ασύλου»
Η Επίτροπος Υγείας Ασφάλειας και Τροφίμων της ΕΕ, Στέλλα Κυριακίδου εξέφρασε την ικανοποίησή της για το σημαντικό έργο που έχει επιτελέσει η υπηρεσία ασύλου και τόνισε ότι η Ευρώπη για πολλούς λόγους θα συνεχίσει να αποτελεί προορισμός μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Δήλωσε όμως σε ένα αισιόδοξο πνεύμα ότι πρέπει «να μας εμπνεύσει η νέα πολιτική Μετανάστευσης και Ασύλου».
Γιάντσεβα: « Χρειάστηκαν 10 προεδρίες του Συμβουλίου»
«Χρειάστηκαν 10 προεδρίες στο Συμβούλιο της ΕΕ για να επιτευχθεί η συμφωνία για το άσυλο», ανέφερε χαρακτηριστικά η εισηγήτρια ευρωβουλευτής, αποτυπώνοντας με αυτή τη φράση την δυσκολία για να φτάσουν σε αυτό το σημείο οι διαδικασίες.
Αποτελεί ζήτημα πολιτικής επιλογής σε επίπεδο κρατών και ΕΕ το αν, πού και πώς θα εγκατασταθούν οι αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη, στο οποίο συγκρούονται αρκετές διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις και προτεραιότητες σε επίπεδο κρατών μελών.
Θα κριθεί το επόμενο διάστημα πού θα καταλήξει η συζήτηση. Οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται ενώ ακόμα διεξάγεται η πολιτική αναζήτηση για τη χρυσή τομή που θα συμβιβάσει τις μεγάλες πολιτικές ομάδες και ομάδες κρατών.