Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο προχώρησε σε μια σημαντική κίνηση χθες στην ολομέλεια, σηματοδοτώντας μια δομική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ, με την έγκριση του Ταμείου Παγκόσμιας Ευρώπης (Global Europe Fund).
Με ένα επταετές πλάνο, το οποίο θα καλυφθεί με το ποσό των 79.5 δισεκατομμυρίων ευρώ, η ΕΕ ετοιμάζει μεγάλο άνοιγμα τόσο στις γειτονικές χώρες, όσο και στην Αφρική, την Ασία, την Αμερική, τον Ειρηνικό και την Καραϊβική. Ο στόχοι είναι συγκεκριμένοι: η ΕΕ να διεκδικήσει το διεθνή της ρόλο, να στηρίξει επενδυτικά σχέδια, βάζοντας τα θεμέλια γι’ αυτό που ονομάζουν βιώσιμη ανάπτυξη, να θέσει τις βάσεις για μια πιο ενεργή και σταθερή διεθνή παρουσία, σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Οι ευρωβουλευτές είπαν «ναι» στη συγκρότηση ενός ταμείου-μηχανισμού από το οποίο θα διατίθενται όλα τα επενδυτικά προγράμματα με προορισμό το εξωτερικό. Από αυτήν την άποψη η σημασία αυτής της απόφασης είναι ακόμα μεγαλύτερη. Και στη συμβολική της διάσταση επιβεβαιώνει ότι η ΕΕ επιδιώκει πολύ πιο ενεργά και συγκροτημένα να κερδίσει τη θέση της στον κόσμο. Η πανδημία επέβαλε νέους όρους ή για να ειπωθεί ορθότερα επέβαλε την ταχύτερη προσαρμογή σε μια πολιτική με μεγαλύτερη εξωστρέφεια.
Η πολύπλευρη διάσταση του Ταμείου
Σε αυτό το πνεύμα η ΕΕ, όπως αναφέρουν και οι ευρωβουλευτές και η κομισιόν, μέσω της βιώσιμης ανάπτυξης σε χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά και άλλα προβλήματα, θα προωθήσει με παράλληλα προγράμματα τις αξίες της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ευρωπαϊκή στρατηγική δηλαδή δεν περιορίζεται απλώς σε ένα μηχανισμό επενδύσεων και οικονομικής ανάπτυξης αλλά αποτελεί ένα ευρύτερο πακέτο, το οποίο θα ενισχύσει την Ευρωπαϊκή παρουσία σε πολιτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό, πέρα από οικονομικό επίπεδο.
Επιπλέον, μέσω του «Ταμείου Παγκόσμιας Ευρώπης», που για πρώτη φορά φέρνει την πλειοψηφία διαφόρων επενδυτικών προγραμμάτων με προορισμό το εξωτερικό υπό κοινή ομπρέλα, θα προωθηθεί και η ευρωπαϊκή στρατηγική απέναντι σε προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση. Άλλωστε και στη συζήτηση του ευρωκοινοβουλίου αρκετοί ευρωβουλευτές τοποθετήθηκαν στην ανάγκη ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας σε αυτά τα ζητήματα και αποτελεί πάγιο στόχο της ΕΕ το επόμενο διάστημα.
Τα επιμέρους προγράμματα του Ταμείου
Συγκεκριμένα, από τα 79.5 δισ. ευρώ, τα 60.38 θα αποτελούν τα λεγόμενα «γεωγραφικά» προγράμματα με 19.32 εξ αυτών να προορίζονται για τις γειτονικές χώρες, τουλάχιστον 29.18 δισ. στην υποσαχάρια Αφρική, 8.48 στην Ασία και τον Ειρηνικό και 3.39 δισ. ευρώ στην Αμερική και την Καραϊβική. Τα 6.36 δισ. θα αφορούν τα «θεματικά» προγράμματα, μέσα από τα οποία θα προωθηθούν οι ευρωπαϊκές αξίες και η αντιμετώπιση των διεθνών προκλήσεων. Τέλος, 3.18 δισεκατομμύρια θα αφορούν μηχανισμούς άμεσης αντίδρασης. Με τα υπόλοιπα 9.53 δισεκατομμύρια ευρώ ως «μαξιλαράκι» θα ενισχυθούν όποια από τα παραπάνω προγράμματα χρειαστεί, μπροστά σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Ο νέος μηχανισμός θα τεθεί σε ισχύ αναδρομικά με την πάροδο των είκοσι ημερών από τη δημοσίευση του κανονισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν δώσει το «OK» για το Ταμείο Παγκόσμιας Ευρώπης και το Ευρωκοινοβούλιο δεν προχώρησε σε κάποια τροποποίηση του κανονισμού.