Ο John M. Martinis είναι ο ένας από τους τρεις επιστήμονες που τιμήθηκαν με Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και την κβάντωση ενέργειας σε ηλεκτρικό κύκλωμα.
Ο Martinis είναι φυσικός, διεθνούς φήμης, και από τους πρωτοπόρους στον τομέα των κβαντικών υπολογιστών. Τη διάκριση μοιράστηκε με τους John Clarke και Michel H. Devoret.
Ο καθηγητής έχει συνεργαστεί με την Google και τα τελευταία πέντε χρόνια προσπαθεί μαζί με την καθηγήτρια Μισέλ Σίμονς για κάτι... πολύ μεγάλο. Οι δυο τους με την εταιρεία της Σίμονς προσπαθούν να κατασκευάσουν τον πρώτο κβαντικό υπολογιστή εμπορίου, μια πρόκληση καθόλου εύκολη.
Mεγάλωσε στις ΗΠΑ και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, το Μπέρκλεϊ, όπου έλαβε τόσο το πτυχίο του όσο και το διδακτορικό του δίπλωμα. Η διδακτορική του διατριβή είχε τίτλο «Μακροσκοπική κβαντομηχανική σήραγγα και κβαντισμός ενεργειακών επιπέδων σε κατάσταση μηδενικής τάσης της ιοντικά φορτισμένης επαφής Josephson» και εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Τζον Κλαρκ.
Η Google και η καριέρα του Τζον Μαρτίνη στην κβαντική μηχανική
Ο John M. Martinis έδειξε από νωρίς το ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κβαντική μηχανική σε μακροσκοπικά συστήματα.
Το 2014, η Google Quantum AI Lab ανακοίνωσε τη συνεργασία της με τον καθηγητή και την ερευνητική του ομάδα, σε μία συμφωνία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, με σκοπό την κατασκευή ενός λειτουργικού κβαντικού υπολογιστή με βάση τα υπεραγώγιμα qubits.
Υπό την ηγεσία του, η ομάδα της Google πέτυχε το 2019 ένα ιστορικό επίτευγμα. Την κατασκευή ενός κβαντικού υπολογιστή, ο οποίος ήταν ικανός να ολοκληρώσει μέσα σε τρία λεπτά και 20 δευτερόλεπτα έναν συγκεκριμένο υπολογισμό που ένας κλασικός υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν χιλιάδες χρόνια για να υπολογίσει. Το γεγονός αυτό χαρακτηρίστηκε από την Google ως σημαντικό «κβαντικό πλεονέκτημα».
Το 2020, μετά την αποχώρησή του από την Google, ο καθηγητής John M. Martinis αποδέχθηκε την πρόταση της αυστραλιανής τεχνολογικής νεοφυούς επιχείρησης Silicon Quantum Computing (SQC). Ιδρύτρια είναι η καθηγήτρια Michelle Simmons από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Ουαλίας.
Εκεί, ο καθηγητής συνέχισε το όραμά του για την υλοποίηση ενός εμπορικά αξιοποιήσιμου κβαντικού υπολογιστή. Σε δηλώσεις του ανέφερε πως επέλεξε την SQC επειδή εντυπωσιάστηκε από τη μοναδική τεχνική κατασκευής σε ατομικό επίπεδο που εφαρμόζει η ομάδα της Simmons, κάτι που, όπως είπε, δεν γίνεται πουθενά αλλού στον κόσμο.
Βραβεία και διακρίσεις
Η συμβολή του στην επιστήμη έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Το 2014 του απονεμήθηκε το Βραβείο Fritz London για τη συνεισφορά του στη Φυσική «Χαμηλής θερμοκρασίας», ενώ το 2021 τιμήθηκε με το Βραβείο John Stewart Bell για τις επιδόσεις του στον τομέα της κβαντικής πληροφορίας.
Η κορυφαία επιστημονική του αναγνώριση ήρθε το 2025, όταν τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψή του, που είναι θεμελιώδους σημασίας για την κατανόηση και κατασκευή κβαντικών συστημάτων.
Υπήρχαν αναφορές ότι ο καθηγητής έχει ελληνική καταγωγή, ωστόσο, αυτό δεν ισχύει. Όπως ανέφερε ο Μιχάλης Ιγνατίου στον ΣΚΑΙ, ο οποίος επικοινώνησε μαζί του, οι οικογένειες των γονιών του κατάγονταν από νησιά γύρω από την πόλη Σπλιτ στην Κροατία.