Ένας δότης σπέρματος που άθελά του είχε μια γενετική μετάλλαξη που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου έχει γίνει πατέρας τουλάχιστον 197 παιδιών σε όλη την Ευρώπη.
Ορισμένα παιδιά έχουν ήδη πεθάνει, και μόνο μια μειοψηφία που θα ληρονομήσει τη μετάλλαξη θα αποφύγει τον καρκίνο στη ζωή της, γράφει το BBC στο εκτενές του άρθρο.
Το σπέρμα δεν πωλήθηκε σε κλινικές του Ηνωμένου Βασιλείου, γράφει το βρετανικό μέσο, αλλά «πολύ λίγες» Βρετανίδες χρησιμοποίησε το σπέρμα κατά διάρκεια εξωσωματικής στη Δανία. Η European Sperm Bank εξέφρασε «την ειλικρινή συμπάθειά της» και παραδέχθηκε ότι το σπέρμα χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά σε ορισμένες χώρες.
Το BBC μάλιστα φιλοξενεί έναν χάρτη που δείχνει τις χώρες στις οποίες εστάλη το σπέρμα του εν λόγω δότη. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- Ισλανδία,
- Γερμανία
- Δανία (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος)
- Ισπανία
- Γερμανία
- Ουγγαρία
- Σερβία
- Αλβανία
- Βόρεια Μακεδονία
- Ελλάδα
- Γεωργία
- Κύπρος
Μεγάλος κίνδυνος έως 90% για εμφάνιση καρκίνου
Η μετάλλαξη αφορά το γονίδιο TP53, που προλαμβάνει τον καρκίνο. Ο ίδιος ο δότης είναι υγιής, αλλά έως και 20% του σπέρματός του φέρει τη μετάλλαξη, η οποία σε κάθε παιδί που γεννιέται με αυτό το σπέρμα βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα. Το σύνδρομο Li-Fraumeni που προκαλείται φέρει έως και 90% κίνδυνο καρκίνου, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία και καρκίνο μαστού αργότερα.
«Είναι μια φρικτή διάγνωση», δήλωσε η καθηγήτρια Clare Turnbull, γενετίστρια καρκίνου: «Υπάρχει διαρκής φόρτος να ζεις με αυτόν τον κίνδυνο, είναι καταστροφικό». Απαιτούνται ετήσιες μαγνητικές τομογραφίες και υπέρηχοι, ενώ γυναίκες συχνά αφαιρούν τα στήθη τους για να μειώσουν τον κίνδυνο.
Σε περισσότερες από 14 χώρες το σπέρμα του δότη
Μέχρι σήμερα, 67 κλινικές σε 14 χώρες χρησιμοποίησαν το σπέρμα του δότη, ενώ στατιστικά υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια σε χώρες όπως Βέλγιο και Ηνωμένο Βασίλειο. «Δεν μπορείς να εξετάσεις τα πάντα», δήλωσε ο καθηγητής Allan Pacey, «αν σφίξουμε τα κριτήρια, δεν θα έχουμε δότες – εκεί βρίσκεται η ισορροπία».
Γονείς που ανησυχούν συνιστάται να επικοινωνήσουν με τις κλινικές και τις αρχές γονιμότητας. Η Sarah Norcross, του Progress Educational Trust, πρόσθεσε: «Πρέπει να μειωθεί ο αριθμός παιδιών που γεννιούνται από το σπέρμα ίδιου δότη. Δεν κατανοούμε πλήρως τις κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις για τα παιδιά που ανακαλύπτουν εκατοντάδες ετεροθαλή αδέλφια».
Η υπόθεση φέρνει ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη για αυστηρότερα όρια χρήσης δωρεάς σπέρματος, ενώ οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η χρήση αδειοδοτημένων κλινικών μειώνει τον κίνδυνο γενετικών ασθενειών.