«Να βομβαρδίσουμε ή όχι το Ιράν;». Αυτό είναι το ερώτημα που, απρόσμενα, κυριαρχεί τις τελευταίες μέρες στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Για μήνες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ καλούσε το Ισραήλ να μην επιτεθεί στο Ιράν, δίνοντας χρόνο στις διπλωματικές προσπάθειες. Όταν όμως το Ισραήλ ξεκίνησε την αεροπορική εκστρατεία την προηγούμενη εβδομάδα , η αρχική αντίδραση της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν η μη δεσμευτική δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, που τόνιζε πως «δεν εμπλεκόμαστε στις επιθέσεις κατά του Ιράν».
Ωστόσο, μέσα σε λίγες μέρες, η στάση του Τραμπ άλλαξε ριζικά, με πολεμοχαρείς αναρτήσεις στα social media. «Πλέον έχουμε πλήρη και απόλυτο έλεγχο του εναέριου χώρου πάνω από το Ιράν», είπε χθες. Ποιοι είναι «εμείς»; Δεν υπάρχει αποδεικτικό στοιχείο για αμερικανικά αεροσκάφη πάνω από το Ιράν, γράφει η Washington Post. Ακολούθησε απειλή κατά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, που χαρακτήρισε εύκολο στόχο, αλλά προς το παρόν ανέκφραστα δεν πρόκειται να τον «αφαιρέσουν». Και τελικά, η απαίτηση για «ανεπιφύλακτη παράδοση».
Η «New York Times» έγραψε πως η στροφή αυτή οφείλεται στην εντυπωσιακή κάλυψη του Fox News σχετικά με την επιτυχία του Ισραήλ να «αποκεφαλίσει» το ιρανικό στρατιωτικό σύστημα και να ελέγξει τον εναέριο χώρο της χώρας. Ο Τραμπ, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ήθελε να αποδώσει στον εαυτό του κάποιο... μερίδιο της επιτυχίας.
Πυρηνικό αδιέξοδο: Ο Τραμπ διστάζει, η Μέση Ανατολή φλέγεται
Τώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος εξετάζει σοβαρά τη στρατηγική αλλαγή. Από την στάση αναμονής και προστασίας του Ισραήλ από ιρανικούς πυραύλους, στην ενεργό εμπλοκή με αποστολή B-2 βομβαρδιστικών, εξοπλισμένων με βόμβες βάρους 30.000 λιβρών, για να καταστρέψουν τον υπόγειο πυρηνικό κόμβο στο Φορντό.
Η προοπτική αυτή έχει δημιουργήσει ένταση στους κόλπους της βάσης του Τραμπ, μεταξύ των απομονωτιστών (όπως ο Τάκερ Κάρλσον) και των υπέρμαχων του Ισραήλ (όπως ο Μαρκ Λέβιν). Η αντίφαση δεν εκπλήσσει, αφού ο Τραμπ από το 2015 υπόσχεται να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, ενώ ταυτόχρονα έχει καταδικάσει τις παγκόσμιες πολεμοχαρείς δυνάμεις και υποσχέθηκε να κρατήσει την Αμερική μακριά από πολέμους.
Όπως αναφέρει η Washington Post, δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί ποια θα είναι η τελική του απόφαση. Όπως είπε, «κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να κάνω» – ίσως ούτε και ο ίδιος ο Τραμπ.
Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή βρίσκεται στο «κόκκινο». Πλέον, το αμερικανικό και το ισραηλινό συμφέρον είναι να εξασφαλίσουν ότι, όταν τελειώσουν οι εχθροπραξίες, το Ιράν δεν θα μπορέσει εύκολα να ανανεώσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Φορντό: Η «κορώνα» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος
Το Φορντό είναι η «κορώνα» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Ένας εγκαταλελειμμένος υπόγειος χώρος 300 ποδιών κάτω από το βουνό, με σχεδόν 3.000 φυγοκεντρητές ικανών να παράγουν ουράνιο υψηλού βαθμού εμπλουτισμού.
Το Ισραήλ έχει ήδη καταστρέψει ένα μεγάλο μέρος της εγκατάστασης στο Νατζάνζ, αλλά όσο το Φορντό παραμένει ενεργό, το Ιράν μπορεί να φτιάξει βόμβες πολύ γρήγορα. Το Ισραήλ δεν διαθέτει τα κατάλληλα όπλα για να πλήξει το Φορντό από αέρος - μόνο οι ΗΠΑ έχουν τα 30.000 λιβρών «bunker busters» (βόμβες τύπου MOP) που μεταφέρουν τα B-2.
Απειλές Χαμενεΐ για «ανεπανόρθωτη ζημιά» σε περίπτωση αμερικανικής επίθεσης
Ωστόσο, μια τέτοια επίθεση ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Ο Αγιουλάχ Αλί Χαμενεΐ προειδοποιεί πως ενδεχόμενη αμερικανική επίθεση θα προκαλέσει «ανεπανόρθωτη ζημιά». Οι ιρανικές δυνάμεις ετοιμάζονται να εκτοξεύσουν πυραύλους κατά αμερικανικών βάσεων, πολύ πιο κοντά στο Ιράν απ’ ό,τι οι στόχοι στο Ισραήλ.
Επιπλέον, το Ιράν θα μπορούσε να κλείσει κρίσιμους θαλάσσιους διαδρόμους, όπως τα Στενά του Χορμούζ και του Μπαμπ αλ-Μαντάμπ, απειλώντας την παγκόσμια ροή πετρελαίου. Μια τέτοια ενέργεια θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία και θα μπορούσε να προκαλέσει αντίποινα από ΗΠΑ και Ισραήλ, επιδεινώνοντας την κρίση.
Η απόφαση που... μπορεί να αλλάξει τον κόσμο
Όποια κι αν είναι η απόφαση, δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά. Εάν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αχρηστευτεί το Φορντό, η επίθεση ίσως αξίζει τον κίνδυνο. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ισραήλ εξετάζει και εναλλακτικές μεθόδους, όπως μια επιδρομή ειδικών δυνάμεων, κάτι που είναι εφικτό χάρη στην αεροπορική του υπεροχή.
Ο Τραμπ καλείται να διερευνήσει εάν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία με το Ιράν ή το Ισραήλ, ώστε να αποφευχθεί μια ευρεία σύγκρουση ή να επιτευχθεί συμφωνία με ανταλλάγματα, π.χ. από το Ιράν για πλήρη αφοπλισμό του πυρηνικού προγράμματος υπό διεθνείς ελέγχους ή από το Ισραήλ για αποκλιμάκωση στον πόλεμο στη Γάζα.
Η αποστολή των πλέον προηγμένων βομβαρδιστικών στον κόσμο, που μεταφέρουν τις ισχυρότερες συμβατικές βόμβες, και η εμπλοκή των ΗΠΑ σε έναν νέο πόλεμο, αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Αν ο Τραμπ αποφασίσει να προχωρήσει, θα πρέπει να επιδιώξει και να κερδίσει ανταλλάγματα. Αυτή είναι η «τέχνη της συμφωνίας», με σκληρούς όρους στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.