Τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν για την Ουκρανία επιχειρεί να σκιαγραφήσει το Bloomberg.
Οι σχεδιασμοί των επιτελών της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία έχουν πέσει μέχρι στιγμής έξω, αλλά στο νότο η προέλασή τους έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο για να φέρει στην επιφάνεια τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν, λέει το Βloomberg.
H ταχεία κατάληψη της Χερσώνας, της Μελιτόπολης και του Μπερντιάσκ επέτρεψε στις δυνάμεις της Ρωσίας να αρχίσουν να υλοποιούν αυτό που φαντάζει ως υπόδειγμα για τους δεδηλωμένους στόχους του πολέμου που εξαπέλυσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν, δηλαδή την αποστρατιωτικοποίηση και την «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας.
Μετά τις αρχικές επιτυχίες, ωστόσο, η προέλαση των ρωσικών δυνάμεων στο νότο συνάντησε αντίσταση στη Μαριούπολη και το Μικολάιβ – πύλη προς την Οδησσό στη δυτική Ουκρανία – όπου οι εκβολές του ποταμού Μπουγκ σχηματίζουν ένα φυσικό αμυντικό φράγμα.
Χερσαία γέφυρα με την Κριμαία – Κατάληψη της ακτογραμμής της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα
Αλλά μια κατάληψη ολόκληρης της ακτογραμμής στη Μαύρη Θάλασσα «θα συνιστούσε καταστροφή για την Ουκρανία καθώς το 70% των εξαγωγών μας και το 90% των σιτηρών μας διακινούνται διά θαλάσσης», λέει στο Bloomberg η Χάνα Σέλεστ, διευθύντρια προγραμμάτων ασφαλείας στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής «Ουκρανικό Πρίσμα» με έδρα την Οδησσό.
Αλλά πέρα από την οικονομική και πολιτική σημασία του ελέγχου της πρόσβασης της Ουκρανίας στα λιμάνια η Ρωσία θα μπορούσε να διασφαλίσει και μια χερσαία γέφυρα που θα την ενώνει με την προσαρτημένη από το 2014 Κριμαία και να δημιουργήσει έτσι σιδηροδρομικές συνδέσεις για επιμελητειακή υποστήριξη και να απελευθερώσει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό για την υποστήριξη στρατιωτικών στόχων αλλού.
Η σημασία της «Νέας Ρωσίας» για την προπαγάνδα του Πούτιν
Η περιοχή αυτή της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας είναι εξίσου σημαντική για πολιτικούς και προπαγανδιστικούς λόγους. Η «Νovorossiya», ή «Νέα Ρωσία», όπως αποκαλείτο στα χρόνια της ρωσικής τσαρικής αυτοκρατορίας, παίζει κεντρικό ρόλο στο αφήγημα του Πούτιν ότι οι δύο χώρες αποτελούν ένα ρωσικό έθνος.
Οι προσδοκίες της Μόσχας έδειχναν να εκπληρώνονται τα πρώτα 24ωρα του πολέμου καθώς οι ρωσικές δυνάμεις με αφετηρία την Κριμαία συνάντησαν μικρή αντίσταση επί δέκα μέρες στην προέλασή τους σε μήκος περίπου 500 χλμ. της ακτογραμμής. «ο ρωσικός στρατός που εισέβαλε από τη Λευκορωσία στα βόρεια είναι ουσιαστικά η ομάδα Β, ενώ οι πιο επίλεκτες δυνάμεις που προέλασαν από τα βορειοανατολικά του Κιέβου και το Νότο τα πήγαν καλύτερα», λέει ο Βρετανός στρατηγός ε.α. Ρίτσαρντ Μπάρονς. «Κινήθηκαν σε πιο ανοικτά εδάφη και είχαν το μεγάλο πλεονέκτημα των μικρότερων γραμμών εφοδιασμού, καθώς ελέγχουν την Κριμαία», συμπληρώνει.
Η κατάληψη της Μελιτόπολης και της Χερσώνας
Στις 26 Φεβρουαρίου δυνάμεις της Ρωσίας εισέβαλαν στη Μελιτόπολη, περίπου 130 χλμ βορειοανατολικά της Κριμαίας, ένα 24ωρο αργότερα στο Μπερντιάνσκ, κάπου 120 χλμ δυτικότερα, και στις 3 Μαρτίου στη Χερσώνα των 280.000 κατοίκων, τη μοναδική μεγάλη πόλη της Ουκρανίας που έχει πέσει μέχρι στιγμής στα χέρια τους.
Ο τρόπος διαχείρισης από τις δυνάμεις κατοχής στις πόλεις αυτές, αλλά και σε μικρότερα αστικά κέντρα στο νότο, φαίνεται να ακολούθησε ένα σχέδιο με την διασφάλισή τους αρχικά από το στρατό, την εγκατάσταση στη συνέχεια της Rosgvarida – μια χωροφυλακή με παρόμοιο ρόλο με εκείνο της ειδικής αστυνομίας επί ΕΣΣΔ, ενώ οι σημαίες της Ρωσίας αντικατάστησαν τις ουκρανικές στα κύρια κέντρα διοίκησης.
Στη Μελιτόπολη Ρώσοι στρατιώτες απήγαγαν τον δήμαρχο Ιβάν Φεντόροφ – αν και απελευθερώθηκε αργότερα – και τον αντικατέστησαν με ντόπια πολιτικό πρόθυμη να συνεργαστεί με τις δυνάμεις κατοχής, που κάλεσε τον πληθυσμό να αποδεχθεί τη «νέα πραγματικότητα» και να σταματήσει «τις ακραίες» ενέργειες, όπως οι διαδηλώσεις. Στη Χερσώνα οι ρωσικές δυνάμεις αναζητούσαν πόρτα – πόρτα Ουκρανούς αξιωματούχους των δυνάμεων ασφαλείας, δημοσιογράφους και ακτιβιστές, με τον ΥΠ ΕΞ της χώρας, Ντμίτρο Κουλέμπα να υποστηρίζει ότιη Ρωσία προσπαθεί να οργανώσει «δημοψήφισμα» για τη δημιουργία «Λαϊκής Δημοκρατίας της Χερσώνας» στα πρότυπα εκείνων του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ.
Το δράμα της Μαριούπολης και η αγωνία της Οδησσού
Την ίδια ώρα η πολιορκία και οι αδυσώπητοι βομβαρδισμοί που σπέρνουν θάνατο και καταστροφή συνεχίζονται στη Μαριούπολη, την οποία εγκατέλειψαν χιλιάδες άμαχοι αυτή την εβδομάδα και το θέατρο της οποίας - που χρησιμοποιούσαν εκατοντάδες κάτοικοι ως καταφύγιο – βομβαρδίστηκε χθες.
Η Οδησσός, λέει στην ανάλυσή του το Bloomberg, θα αποτελέσει μεγαλύτερη πρόκληση για τις δυνάμεις της Ρωσίας και μέχρι στιγμής έχει γλιτώσει το ανελέητο αεροπορικό σφυροκόπημα που ερημώνει άλλες πόλεις της Ουκρανίας. Αν και μεγάλο μέρος του πληθυσμού των ενός εκατομμυρίου κατοίκων είναι Ρωσόφωνοι μένει να αποδειχθεί αν θα στηρίξουν τη ρωσική εισβολή με τον δήμαρχο Γκενάντι Τρουχάνοφ, που είχε ρωσικό διαβατήριο μέχρι το 2017, να οργανώνει την άμυνα της πόλης με οδοφράγματα και αντιαρματικές παγίδες.
Για να φθάσουν βέβαια εκεί οι Ρώσοι θα πρέπει πρώτα να περάσουν από το Μικολάιβ κι οι μέχρι τώρα προσάθειές τους να το καταλάβουν ή να το παρακάμψουν έχουν αποτύχει. Αλλά και μια απόβαση φαντάζει δύσκολη, μολονότι ρωσικά πολεμικά σκάφη έχουν συγκεντρωθεί ανοικτά της Οδησσού, καθώς οι κατάλληλες για μια τέτοια επιχείρηση είναι ναρκοθετημένες και έχουν αναπτυχθεί αμυντικές δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Μπάρονς ο αποκλεισμός της Ουκρανίας από την πρόσβασή της στη Μαύρη Θάλασσα θα παραμείνει βασικός στρατηγικός στόχος της Ρωσίας, όσο συνεχίζονται οι μάχες, αλλά ο ίδιος αμφισβητεί κατά πόσον το αρχικό σχέδιο του Πούτιν για την Ουκρανία μπορεί πλέον να επιτευχθεί: «H κατοχή αυτή δεν πρόκειται να λειτουργήσει», λέει σημειώνοντας ότι αυξάνονται οι λόγοι να αναζητήσει διέξοδο ο Πούτιν. Το ερώτημα για την Οδησσό και άλλα αστικά κέντρα είναι μέχρι που είναι διατεθειμένος να φθάσει ο απογοητευμένος Ρώσος πρόεδρος – περιλαμβανομένης της χρήσης χημικών ή ακόμη και εθνοκάθαρσης – για να καθυποτάξει την Ουκρανία.