Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης προειδοποίησε τη Βενεζουέλα να απόσχει από κάθε ενέργεια που θα επηρέαζε τον έλεγχο που ασκεί η Γουιάνα σε μια πλούσια σε πετρέλαιο διαφιλονικούμενη περιοχή στα σύνορα των δύο χωρών της Λατινικής Αμερικής, δύο μέρες πριν το δημοψήφισμα που σχεδιάζει ο Νικολάς Μαδούρο για τα εν λόγω εδάφη.
Το Διεθνές Δικαστήριο διεμήνυσε χθες Παρασκευή στο Καράκας «να απόσχει από κάθε ενέργεια που θα τροποποιούσε την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή» στην περιοχή Εσεκίμπο, που εκτείνεται στα δύο τρίτα των εδαφών της Γουιάνας και έχει εκτοξεύσει την οικονομία της λόγω του πλούσιου υπεδάφους του, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύσει ρητά στη Βενεζουέλα τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, όπως είχε ζητήσει η Τζόρτζταουν.
Ωστόσο, οι δικαστές κατέστησαν σαφές ότι κάθε συγκεκριμένη ενέργεια για την αλλαγή του status quo θα πρέπει να σταματήσει και η νομικά δεσμευτική απόφαση παραμένει σε ισχύ έως ότου εξεταστεί από το δικαστήριο η αγωγή που κατέθεσε η Γουιάνα κατά της Βενεζουέλας για το μέλλον της περιοχής.
Μια διαμάχη δύο αιώνων
Μολονότι εκκρεμεί η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου αναφορικά με το που πρέπει να βρίσκονται τα σύνορα των δύο χωρών, η Βενεζουέλα του Μαδούρο στήνει αύριο κάλπες για την πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή ζητώντας τη γνώμη των πολιτών της για το εάν θα πρέπει να δημιουργήσει ένα νέο «κράτος» στο Εσεκίμπο – κίνηση που η Γουιάνα ισχυρίζεται ότι θα ανοίξει το δρόμο για τη «μονομερή κατάληψη» της περιοχής από τη γειτονική της χώρα.
Με έκταση 160.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων το Εσεκίμπο είναι λίγο μεγαλύτερο από την Ελλάδα και αποτελεί κάτι παραπάνω από τα δύο τρίτα της επικράτειας της Γουιάνας, υπό τον έλεγχο της οποίας βρίσκεται η περιοχή εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Η κυβέρνηση της Γουιάνας επιμένει στη διατήρηση των συνόρων που καθόρισε επιτροπή διαιτησίας το 1899 κι επιμένει ότι η Βενεζουέλα είχε συμφωνήσει με την απόφαση μέχρι το 1962, που άλλαξε γνώμη.
Το Καράκας, από την πλευρά του, ισχυρίζεται ότι ο ποταμός Εσεκίμπο στα ανατολικά της περιοχής αποτελεί ένα φυσικό σύνορο και είχε αναγνωριστεί ως τέτοιο από το 1777, όταν ιδρύθηκε το λεγόμενο Γενικό Καπετανάτο της Βενεζουέλας, μια αποικιοκρατική διοικητική περιφέρεια της Ισπανίας.
Αναφέρεται επίσης στη Συμφωνία της Γενεύης που υπογράφηκε το 1966 πριν από την ανεξαρτησία της Γουιάνας από τη Βρετανία, η οποία προέβλεπε μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων για τα τελικά σύνορα της περιοχής, η οποία δεν έγινε ποτέ.
Η πλούσια σε πετρέλαιο διαφιλονικούμενη περιοχή
Το δημοψήφισμα –που χαρακτηρίζεται ως συμβουλευτικό και μη δεσμευτικό– θα θέσει πέντε ερωτήσεις στους ψηφοφόρους της Βενεζουέλας, μεταξύ άλλων αν θα πρέπει να απορρίψουν την απόφαση του 1899, η οποία κατά το Καράκας «επιβλήθηκε με δόλο», αν θα πρέπει η χώρα τους να απορρίψει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου στη διαμάχη και εάν θα πρέπει να χορηγηθεί η ιθαγένεια της Βενεζουέλας στους κατοίκους του νέου «κράτους».
Η Τζορτζτάουν, ωστόσο, φοβάται ότι η Βενεζουέλα θα χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για να εγκαταλείψει τη διαδικασία επιδιαιτησίας του Διεθνούς Δικαστηρίου και να καταφύγει σε μονομερή μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της διά της βίας προσάρτησης ολόκληρης της περιοχής. Η Γουιάνα επιμένει ότι το δημοψήφισμα θα διενεργηθεί κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και έχει λάβει την υποστήριξη από την Κοινότητα της Καραϊβικής (CARICOM) και τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (OAS).
Η διαμάχη έχει ενταθεί μετά την ανακάλυψη μεγάλου κοιτάσματος πετρελαίου από την ExxonMobil το 2015 στο Εσεκίμπο. Η Γουιάνα έχει τα μεγαλύτερα κατά κεφαλήν αποθέματα αργού στον κόσμο, ενώ η Βενεζουέλα, η οικονομία της οποίας βρίσκεται αντιμέτωπη με εξοντωτικές διεθνείς κυρώσεις, διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα συνολικά. Μόλις τον περασμένο μήνα, η Γουιάνα ανακοίνωσε μια «σημαντική» νέα ανακάλυψη πετρελαίου στο Εσεκίμπο, που ήλθε να προστεθεί στα εκτιμώμενα αποθέματα τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων βαρελιών – περισσότερα δηλαδή από εκείνα του Κουβέιτ ή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.