Μια παγκόσμια «πρωτιά» εισάγει η Αυστραλία, καθώς από τις 10 Δεκεμβρίου οι ανήλικοι κάτω των 16 ετών δεν θα μπορούν πλέον να ανοίγουν λογαριασμούς σε δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι υπάρχοντες λογαριασμοί τους θα πρέπει να απενεργοποιηθούν.
Πρόκειται για μία από τις πιο αυστηρές παρεμβάσεις διεθνώς, με την αυστραλιανή κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι το μέτρο στοχεύει στη μείωση των κινδύνων και πιέσεων που αντιμετωπίζουν οι ανήλικοι στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με έρευνα που παρήγγειλε η κυβέρνηση, το 96% των παιδιών 10-15 ετών χρησιμοποιεί social media, ενώ 7 στα 10 έχουν εκτεθεί σε επιβλαβές περιεχόμενο, όπως μισογυνιστικό υλικό, βίαια βίντεο ή αναρτήσεις που σχετίζονται με διατροφικές διαταραχές και αυτοκτονία. Ακόμη, 1 στα 7 παιδιά ανέφερε ότι έχει βιώσει συμπεριφορές προσέγγισης από ενηλίκους ή μεγαλύτερους εφήβους, ενώ πάνω από τους μισούς έχουν πέσει θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού.
Ποιες πλατφόρμες αφορά
Η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει δέκα πλατφόρμες: Facebook, Instagram, Snapchat, Threads, TikTok, X, YouTube, Reddit, Kick και Twitch.
Παράλληλα, βρίσκεται υπό πίεση να εξετάσει και τον χώρο του online gaming, με πλατφόρμες όπως το Roblox και το Discord να εφαρμόζουν ήδη προληπτικά ελέγχους ηλικίας για να αποφύγουν την ένταξή τους στη ρύθμιση.
Εκτός λίστας παραμένουν το YouTube Kids, το Google Classroom και το WhatsApp.
Πώς θα εφαρμοστεί ο νόμος στην Αυστραλία
Οι γονείς και τα παιδιά δεν θα τιμωρούνται. Η ευθύνη πέφτει αποκλειστικά στις εταιρείες, που θα πρέπει να λαμβάνουν «εύλογα μέτρα» για την εξακρίβωση της ηλικίας των χρηστών. Οι κυρώσεις για «σοβαρές ή επαναλαμβανόμενες» παραβάσεις μπορεί να φτάσουν έως τα 49,5 εκατ. δολάρια Αυστραλίας.
Τα μέσα που εξετάζονται περιλαμβάνουν:
- ταυτοποίηση με κυβερνητικό έγγραφο,
- αναγνώριση προσώπου ή φωνής,
- «έμμεση» εκτίμηση ηλικίας μέσω διαδικτυακής συμπεριφοράς.
Η κυβέρνηση επιμένει ότι οι πλατφόρμες δεν μπορούν να βασιστούν σε απλή δήλωση ηλικίας ή στη βεβαίωση των γονέων.
Η Meta ανακοίνωσε ότι από τις 4 Δεκεμβρίου θα αρχίσει να κλείνει τους λογαριασμούς ανηλίκων, με δυνατότητα επαλήθευσης ηλικίας μέσω ταυτότητας ή βίντεο-σέλφι. Τα υπόλοιπα δίκτυα δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει συγκεκριμένο πλάνο συμμόρφωσης.
Αντιδράσεις και προβληματισμοί
Αναλυτές και οργανώσεις εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών επαλήθευσης, οι οποίες – σύμφωνα με την ίδια την κυβέρνηση της Αυστραλίας– εμφανίζουν τις μεγαλύτερες αστοχίες ακριβώς στην ηλικιακή ομάδα που αποσκοπούν.
Παράλληλα, τίθεται ζήτημα ιδιωτικότητας, καθώς εκατομμύρια χρήστες θα χρειαστεί να υποβάλουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα για να αποδείξουν ότι… δεν είναι ανήλικοι. Η κυβέρνηση, πάντως, υποστηρίζει ότι τα δεδομένα θα διαγράφονται άμεσα και θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για αυτόν τον σκοπό.
Κριτική ασκείται και ως προς την ουσία της ρύθμισης. Ειδικοί επισημαίνουν ότι το μέτρο δεν καλύπτει ιστοσελίδες γνωριμιών, gaming πλατφόρμες και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης — τομείς όπου επίσης έχουν καταγραφεί επικίνδυνα περιστατικά με ανηλίκους.
Πώς αντιδρούν οι εταιρείες
Οι περισσότερες πλατφόρμες δηλώνουν αιφνιδιασμένες και εκφράζουν φόβους για:
- δυσκολία στην εφαρμογή,
- εύκολες παρακάμψεις,
- κινδύνους για την ιδιωτικότητα των χρηστών,
- πιθανή απομόνωση νέων που βασίζονται στο διαδίκτυο για κοινωνική επαφή.
Η Google εξετάζει ακόμη και νομική προσφυγή για τη συμπερίληψη του YouTube, ενώ Snap και TikTok δηλώνουν ότι διαφωνούν αλλά θα συμμορφωθούν.
Οι πρώτες αντιδράσεις των εφήβων
Ήδη πολλοί έφηβοι δηλώνουν ότι δημιουργούν νέους λογαριασμούς με ψεύτικες ημερομηνίες γέννησης. Στα social media κυκλοφορούν «οδηγοί» για το πώς να προσπεράσουν τους ελέγχους, ενώ ειδικοί προβλέπουν έκρηξη στη χρήση VPN, όπως είχε συμβεί και στο Ηνωμένο Βασίλειο με την εφαρμογή παρόμοιων περιορισμών.