«Η σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν δεν κρίνει μόνο το μέλλον της Μέσης Ανατολής. Είναι μια αναμέτρηση που δοκιμάζει τα όρια ισχύος, αντοχής και αποτροπής σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν το Ιράν παραμείνει άτρωτο τότε τα αυταρχικά καθεστώτα θα ενδυναμωθούν κατά των δημοκρατιών».
Όπως εξηγεί στo iefimerida.gr o Γιωργος Ατσαλάκης Οικονομολόγος και Αναπληρωτής Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της ατελούς νίκης που η ιστορία των στρατηγικών επεμβάσεων στη Μέση Ανατολή έχει δείξει ότι ισοδυναμεί συχνά με ήττα.
«Αν το Ισραήλ, παρά την τεράστια στρατιωτική επιχείρηση και το υψηλό πολιτικό κόστος, δεν κατορθώσει να εξαλείψει πλήρως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και αν το θεοκρατικό καθεστώς παραμείνει στο τιμόνι της χώρας, τότε το μήνυμα που θα σταλεί όχι μόνο στους Ιρανούς αλλά και σε άλλες φιλόδοξες χώρες όπως η Τουρκία είναι ξεκάθαρο: «Μπορείς να επιβιώσεις ακόμη και της πιο σκληρής εκστρατείας των ισχυρών. Σε μια τέτοια περίπτωση η αποτρεπτική ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ θα υπονομευτεί. Οι σύμμαχοι τους στην περιοχή, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ως τη Σαουδική Αραβία, θα επανεξετάσουν την πίστη τους σ’ αυτή τη στρατηγική συμμαχία. Το Ιράν θα βγει πιο ριζοσπαστικοποιημένο και με τον μύθο του «ανίκητου» θα τρέφει νέες γενιές φανατικών», λέει ο κ. Ατσαλάκης, αναλύοντας τη σημερινή κατάσταση.
Ο κίνδυνος της αναγέννησης απολυταρχικών και επικίνδυνων δυνάμεων
Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πολυτεχνείο Κρήτης, η δυτική στρατηγική σκέψη —είτε εκφράζεται μέσα από το δόγμα της αποφυγής αιώνιων πολέμων είτε μέσα από τον ρεαλισμό του— φλερτάρει επικίνδυνα με την ιδέα της μερικής λύσης. Ωστόσο, όπως δείχνει η ιστορία του Ιράκ, της Λιβύης και του Αφγανιστάν, η μη ολοκληρωμένη ανατροπή ή η μισή επέμβαση ανοίγουν χώρο για την αναγέννηση απολυταρχικών και επικίνδυνων δυνάμεων.
«Η αποτροπή ή η πλήρης εξουδετέρωση του πυρηνικού δυναμικού του Ιράν είναι κάτι περισσότερο από στρατιωτικός στόχος. Είναι μήνυμα ισχύος και συνέπειας της διεθνούς τάξης για την προστασία κακόβουλων ενεργειών από τα αυταρχικά κράτη. Αν αποτύχει, θα ακολουθήσει ένα κύμα νέων φιλοδοξιών για εξοπλισμούς και κούρσα πυρηνικών από την Αίγυπτο, την Τουρκία έως τη Σαουδική Αραβία. Αν όμως πετύχει, η Μέση Ανατολή μπορεί να δει το πρώτο βήμα προς μια ισορροπία δυνάμεων χωρίς πυρηνική απειλή και με χώρες που ξέρουν ότι δεν μπορούν να παραβιάζουν κόκκινες γραμμές χωρίς συνέπειες. Επίσης θα αποκατασταθεί η ηρεμία στις εφοδιαστικές αλυσίδες που ωθούσε τον πληθωρισμό, θα κατασκευαστεί ο Ινδικός Δρόμος του Μεταξιού (IMEC), και θα επανέλθει η ειρήνη και η ευημερία στην περιοχή», συνεχίζει.
«Το Ιράν είναι στρατιωτικά αποδυναμωμένο και απομονωμένο»
Ο ίδιος κάνει λόγο για μια σπάνια συγκυρία εξηγώντας: «Το Ιράν είναι στρατιωτικά αποδυναμωμένο, διεθνώς απομονωμένο και χωρίς αξιόπιστους συμμάχους να το υπερασπιστούν πρακτικά. Ο Πούτιν είναι πιο πρόθυμος να συνεργαστεί με τον Τραμπ παρά να βοηθήσει το Ιράν. Η προτεραιότητά του είναι να αποφύγει να εκτεθεί σε νέες κυρώσεις των ΗΠΑ. Και ακόμα κι αν το ήθελε, τα μέσα που έχει για να βοηθήσει την Τεχεράνη θα ήταν περιορισμένα, καθώς ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας έχει αποκαλύψει τις ανεπάρκειες του στρατού της Ρωσίας. Η Κίνα υποστηρίζει την Ισλαμική Δημοκρατία εδώ και χρόνια. Ωστόσο, πέρα από την καταδίκη της ισραηλινής επίθεσης της 13ης Ιουνίου, το Πεκίνο κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει να εμπλακεί στις συγκρούσεις. Η στρατιωτική πίεση είναι άνευ προηγουμένου και η κοινή γνώμη στο εσωτερικό του Ιράν αρχίζει να ραγίζει, καθώς ο ίδιος ο λαός υποφέρει από ανελεύθερες πρακτικές».
Ωστόσο, όλα τα παραπάνω μπορούν να χαθούν, όπως αναλύει, σε λίγες εβδομάδες αν δεν ληφθούν οι αποφάσεις που θα μετατρέψουν τη στρατιωτική υπεροχή σε στρατηγική νίκη. «Στην πραγματικότητα, αυτό που κρίνεται δεν είναι απλώς το ιρανικό καθεστώς — αλλά η ίδια η έννοια της αποτροπής στη Μέση Ανατολή. Αν το μήνυμα είναι ότι «το Ιράν είναι άτρωτο», τότε ένας νέος κύκλος ασταμάτητων συγκρούσεων και εξοπλισμών θα είναι αναπόφευκτος. Θα συνεχίσει η διατάραξη των εφοδιαστικών αλυσίδων και θα πάρουν θάρρος και άλλες δυνάμεις όπως η Τουρκία να συνεχίσουν τις απειλές κατά της Ελλάδος».
Το μάθημα για τις ελεύθερες δημοκρατίες
Το μάθημα για τις ελεύθερες δημοκρατίες, σύμφωνα με τον κ. Ατσαλάκη, είναι ότι η άμυνα δεν είναι πάντα παθητική: μπορεί να είναι προληπτική και καταιγιστική, ώστε να αναγκάζει τον αντίπαλο σε διαρκή αμυντική διάταξη. «Αποτυπώνει την ουσία της στρατηγικής αλλαγής παραδείγματος όπου η τόλμη, συνδυασμένη με συνεπή βούληση, μπορεί να καθηλώσει ακόμη και τον πιο επιθετικό αυταρχικό άξονα. Για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που συχνά καθυστερούν να απαντήσουν σε επιθετικές κινήσεις (βλέπε Ουκρανία, Συρία, κλπ.), αυτό είναι προειδοποίηση και έμπνευση μαζί ότι η στρατηγική επιτυχία δεν είναι ζήτημα απόλυτης δύναμης, αλλά ζήτημα πρωτοβουλίας, πληροφορίας και ψυχραιμίας να αντέξεις το ρίσκο», καταλήγει.