Αντιμέτωπη με δύο επιτακτικές ανάγκες βρίσκεται η Δύση, αναφορικά με τον πόλεμο που εξαπέλυσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία, λέει το Τhe Atlantic.
Από τη μια να εμποδίσει τον Ρώσο πρόεδρο να μετατρέψει σε προτεκτοράτο τον δυτικό γείτονα της Ρωσίας και να πληρώσει για όσα έχουν γίνει, αλλά και, από την άλλη, να του παράσχει ένα παράθυρο εξόδου από την κρίση.
Καθώς ο πλανήτης ανατριχιάζει στην ιδέα μιας πυρηνικής σύρραξης -μετά την πρόσφατη απόφαση του Πούτιν να θέσει σε συναγερμό το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας- ο κίνδυνος να ξεφύγει από κάθε έλεγχο ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ακόμη μεγαλύτερος κι από την κρίση των πυραύλων της Κούβας πριν από έξι δεκαετίες, καθώς το Κίεβο είναι εξοπλισμένο και ανεφοδιάζεται από τη στρατιωτική συμμαχία που φοβάται περισσότερο ο Ρώσος πρόεδρος, δηλαδή το ΝΑΤΟ. Στο μεταξύ η Ρωσία βρίσκεται σε έναν κλοιό οικονομικών κυρώσεων που σχεδιάστηκαν για να τη γονατίσουν. Κι υπάρχουν αξιόπιστες αιτιάσεις ότι «αν η εκστρατεία αυτή καταλήξει σε ταπεινωτική ήττα για τη Ρωσία, θα αποδειχθεί καταληκτική όχι μόνο για το εθνικό κύρος και την ισχύ της χώρας, αλλά και για το ίδιο το καθεστώς του Πούτιν», σημειώνει το Atlantic.
To τζογάρισμα του Πούτιν
Όπως αναφέρει το άρθρο, ο Πούτιν πιθανώς να λειτουργήσει σαν τζογαδόρος που έχει χάσει τόσα πολλά ώστε κινδυνεύει με φαλιμέντο και ποντάρει όσα του έχουν απομείνει για να ανατρέψει την κατάσταση. Παρουσιάζει δε τον Ρώσο πρόεδρο ως απελπισμένο αντίπαλο, που ίσως αναγκαστεί η Δύση να ξεγράψει τα χρέη του.
Στις δυτικές πρωτεύουσες διαμορφώνεται η άποψη ότι οι λάθος χειρισμοί από τη Ρωσία της κρίσης σημαίνουν ότι ίσως έχει ήδη χάσει, πόσω μάλλον που εξ’ αρχής ήταν δυσεπίτευκτοι οι αρχικοί της πολιτικοί στόχοι λόγω του μεγέθους της Ουκρανίας και της αντίστασης των πολιτών της. Αλλά οι δηλώσεις δυτικών αξιωματούχων περί «ήττας του Πούτιν» συνιστούν έναν επικίνδυνο συνδυασμό κλιμάκωσης, εκπλήρωσης επιθυμιών και, το πιο ανησυχητικό από όλα, αλήθειας.
Η απάντηση της Δύσης συνεχίζει να κλιμακώνεται κατά της Ρωσίας με τις κυρώσεις, τη στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία, τη ρητορική καταδίκη του καθεστώτος Πούτιν, που «φαίνεται να προεδρεύει σε κάτι σαν κράτος της Μαφίας: διεφθαρμένο, κλεπτοκρατικό και βίαιο, βασισμένο σε δίκτυα αφοσιωμένων και εδαφικές διεκδικήσεις που δεν έχουν καμία σχέση με τη λαϊκή βούληση». Αλλά οι δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να είναι ξεκάθαροι αναφορικά με τους στόχους τους, αν θέλουν δηλαδή να βρεθεί τρόπος τερματισμού του πολέμου, ή την ήττα της Ρωσίας. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είπε ότι η επιθετικότητα του Πούτιν « πρέπει να αποτύχει και να γίνει ορατή η αποτυχία της», ώστε όσοι άλλοι φιλοδοξούν να μιμηθούν τον Ρώσο πρόεδρο να γνωρίζουν ότι θα ταπεινωθούν.
Επιστροφή στο status quo ante;
Θα ήταν ευκολότερο, βέβαια, για τον Πούτιν να αποσύρει τις δυνάμεις αν υπάρχει τρόπος να υποστηρίξει ότι δεν ταπεινώθηκε. Αναλυτές και διπλωμάτες που μίλησαν στο Atlantic, είπαν ότι είναι εφικτή μια ήττα της Ρωσίας αλλά και να βρεθεί ταυτόχρονα ένα μήνυμα που θα μπορέσει ο Πούτιν να πουλήσει ως νίκη στο εσωτερικό, όμως επειδή η Δύση θα χρειαστεί να του δώσει κάτι για να το πουλήσει στη ρωσική κοινή γνώμη, αποδυναμώνει την ικανότητά του να μιλήσει για νίκη.
Σύμφωνα με το άρθρο «η μόνη ρεαλιστική διπλωματική λύση είναι κάποιου είδους επαναβεβαίωση του status quo που υπήρχε πριν από τον πόλεμο, σε συνδυασμό με διπλωματικές διαβεβαιώσεις και για τις δύο πλευρές. Αλλά γιατί να αποδεχθεί η Ουκρανία το status quo ante μετά απ’ όσα πέρασε και πώς θα μπορούσε ο Πούτιν να κάνει το ίδιο, δεδομένου του τιμήματος που έχει ήδη πληρώσει; Η Ουκρανία έχει πλέον υποβάλει αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι ακόμη πιο θεμιτή η επιθυμία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Ο λαός της δείχνει απέναντι στις αντιξοότητες να έχει βρει τη φωνή του ως ευρωπαϊκό έθνος-κράτος. Το status quo που ο Πούτιν έβρισκε τόσο ανυπόφορο προηγουμένως, ίσως να μην είναι δυνατό να αναστηθεί—επειδή το σκότωσε».
Δεύτερος παράγοντας της δυτικής απάντησης που απειλεί να δυσχεράνει ακόμη περισσότερο την προσπάθεια ειρήνευσης είναι η επιθυμία της να δει τον Πούτιν να ηττάται. Δυτικοί αξιωματούχοι στηρίζουν την Ουκρανία λόγω ηθικής και γεωπολιτικής αλληλεγγύης κι επειδή μέχρι τώρα έχει προβάλει αποτελεσματική αντίσταση στις ρωσικές δυνάμεις. Κι όσο αντέχουν οι Ουκρανοί, τόσο περισσότερο πιθανώς να πιστέψει η Δύση ότι είναι εφικτό κάτι παραπάνω από την επιστροφή στο προηγούμενο status quo, δηλαδή μια πτώση του καθεστώτος Πούτιν. Κι αν πιστέψει κάτι τέτοιο ή δεχθεί πιέσεις από την κοινή γνώμη για επιστροφή σε «φυσιολογικές» σχέσεις με τη Ρωσία, τότε θα περιοριστούν οι επιλογές για διπλωματική διέξοδο από την κρίση. Ο κίνδυνος είναι να μεταφραστούν οι ρωσικές αποτυχίες στα πεδία των μαχών σε πιθανή κατάρρευση του συστήματος Πούτιν, ενός «χάρτινου τίγρη», αλλά ας μην ξεχνούμε, σημειώνει το άρθρο, ότι το καθεστώς στην Κίνα επέζησε της Τιαν-αν-μεν, οι μουλάδες στο Ιράν επιβίωσαν επί χρόνια των δυτικών κυρώσεων κι ο Μπασάρ αλ Άσαντ παραμένει στο τιμόνι της Συρίας μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Κι αν καταρρεύσει το καθεστώς Πούτιν;
Σύμφωνα με την ανάλυση του Atlantic δεν αποκλείεται το καθεστώς Πούτιν να είναι όντως όσο αδύναμο θεωρούν ορισμένοι. Κάποιοι έμπειροι αναλυτές θεωρούν ότι ίσως καταρρεύσει λόγω της κρίσης. «Για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια που παρακολουθώ το καθεστώς αυτό, πραγματικά το αμφισβητώ», λέει ο Μάικλ Κόφμαν της δεξαμενής σκέψης CNA. Αλλά δεν κρύβει την ανησυχία του για το τι θα ακολουθήσει αν πέσει το σύστημα Πούτιν, «Δεν λέω ότι θα αντικατασταθεί από κάτι καλύτερο. Αν δεν σας αρέσει το αυταρχικό σύστημα τώρα, ίσως να μην σας αρέσει το αυταρχικό σύστημα που θα έρθει αργότερα», σημειώνει.
Αλλά περισσότερο κι απ’ αυτό, η αδυναμία της Ρωσίας δημιουργεί τους δικούς της κινδύνους, αφού η Δύση ίσως αποκτήσει υπερβολική αυτοπεποίθηση ως προς το πόσο μπορεί να πιέσει το ρωσικό κράτος. Εξάλλου, η προοπτική της ήττας στην Ουκρανία αυξάνει την πιθανότητα ο Πούτιν να κλιμακώσει τη σύγκρουση. Ο Ρώσος πρόεδρος ίσως υπολογίσει ότι είναι αδύνατη η προοπτική μιας ήττας, «κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες να αναπτύξει πυρηνικά ή βιολογικά όπλα για να αλλάξει τα δεδομένα επί τόπου και να εκθέσει τη φαινομενική επιφυλακτικότητα της Δύσης για αντίποινα. Η φύση του καθεστώτος του σημαίνει ότι δεν διακυβεύεται μόνο η δύναμή του, αλλά πιθανώς ο πλούτος του και ακόμη και η ζωή του», λέει το Atlantic. «Πιστεύω ότι θα συνεχίσει, και αυτό είναι που με ανησυχεί», λέει ο Κόφμαν, προειδοποιώντας ότι ουδείς θα πρέπει να υποθέσει ότι ο Πούτιν θα διστάσει να ισοπεδώσει το Κίεβο, καθώς έχει ήδη δείξει ότι είναι πρόθυμος να το κάνει, πρώτα στο Γκρόζνι της Τσετσενίας. και μετά στο Χαλέπι, όταν η ρωσική αεροπορία υποστήριξε τον Άσαντ.
Ο κίνδυνος, σε μια τέτοια περίπτωση, είναι ένας συνδυασμός κλιμάκωσης της βοήθειας της Δύσης προς την Ουκρανία με την εντεινόμενη αδυναμία του καθεστώτος Πούτιν, που ίσως δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για εσφαλμένους υπολογισμούς λόγω της απόγνωσης.
Ήττα Πούτιν αλλά με παράθυρο εξόδου
Το μεγάλο ζήτημα, σύμφωνα με το Atlantic, είναι για τους ηγέτες της Δύσης από τη μία να διασφαλίσουν την ήττα του Πούτιν κι από την άλλη να του παράσχουν παράθυρο εξόδου, ώστε να αποφευχθούν λάθος κινήσεις που θα οδηγήσουν σε διάχυση της κρίσης, ένα δρόμος σπαρμένος με αγκάθια και παγίδες.
Αναλυτές και διπλωμάτες εκτιμούν ότι η Δύση θα πρέπει πρώτον να διασφαλίσει παρά τη στήριξή της στο Κίεβο ο πόλεμος θα παραμείνει μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, όπως και οι διαβουλεύσεις για την ειρήνευση και να μην μετατραπούν -όπως θα ήθελε ο Πούτιν - σε διαπραγματεύσεις Ρωσίας -Δύσης για τη χάραξη ζωνών επιρροής, όπου θα ληφθούν αποφάσεις για την Ουκρανία κι άλλες χώρες ερήμην τους, αφού έτσι το μήνυμα που θα έπαιρναν άλλοι δικτάτορες είναι ότι περνά η τακτική του εκφοβισμού.
Δεύτερον, η Δύση δεν θα πρέπει να εμποδίσει την Ουκρανία να προβεί σε συμβιβασμούς που η τελευταία θα ήταν δυνατόν να αποδεχθεί. «Αν πρόκειται ο Πούτιν να αποδεχθεί μια ήττα μετά από διαπραγμάτευση θα χρειαστεί ένα φύλλο συκής για να κρύψει την πραγματικότητα, ότι δηλαδή απέτυχε να καθυποτάξει την Ουκρανία». Το άρθρο σημειώνει ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι έχει δείξει ανοικτός στο ενδεχόμενο να παραιτηθεί του αιτήματός του για ένταξη στο ΝΑΤΟ, μία από τις δεσμεύσεις που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τη Ρωσία ως πρόσχημα για την αποκλιμάκωση. Θα μπορούσε ακόμη ο Ζελένσκι να δεσμευτεί ότι δεν θα στείλει δυνάμεις στο Ντονμπάς, ή ότι δεν θα επιδιώξει ανακατάληψη της Κριμαίας, ή ακόμη ότι δεν αναπτύξει η χώρα του πυρηνικά όπλα, ούτε θα επιτρέψει να αναπτυχθούν πυρηνικά σε ουκρανικό έδαφος, αξιοποιώντας δηλαδή τη ρωσική προπαγάνδα δεσμευόμενος να μην κάνει πράγματα, που ούτως ή άλλως δεν σκόπευε να κάνει.
Επώδυνοι συμβιβασμοί
Το πρόβλημα, λέει το άρθρο, δημιουργείται όταν είναι άδικοι οι συμβιβασμοί. Γιατί να αποποιηθεί η Ουκρανία του δικαιώματος να επιδιώξει την ένταξή της σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, να αποδεχθεί την προσάρτηση της Κριμαίας ή περαιτέρω αρπαγή εδαφών της; Γι’ αυτό και απαιτούνται εν προκειμένω υψηλές διπλωματικές ικανότητες ώστε Ζελένσκι και Πούτιν να συναινέσουν σε μια αξιοπρεπή και για τους δύο συμφωνία.
Υπάρχει άλλωστε το ιστορικό προηγούμενο με τη διευθέτηση της κρίσης των πυραύλων της Κούβας, όταν οι δύο πλευρές κατέληξαν σε έναν συμβιβασμό αρκετά ισορροπημένο ώστε να μην φανούν ότι ηττήθηκαν», σημειώνει το Atlantic. Και καταλήγει: «Η κατάσταση σήμερα δεν είναι η ίδια με τότε [το 1962]. Σε αντίθεση με τον [τότε ηγέτη της ΕΣΣΔ Νικίτα] Χρουστσόφ ο Πούτιν δεν βάδισε απλά σε τεντωμένο σκοινί, αλλά ξεπέρασε μια κόκκινη γραμμή εξαπολύοντας τρόμο, κάτι για το οποίο θα έπρεπε να λογοδοτήσει. Ωστόσο, η φρικτή πραγματικότητα είναι ότι η καλύτερη επιλογή για τη Δύση ίσως να περιλαμβάνει την εξεύρεση μιας λύσης, ώστε να μην λογοδοτήσει – ως οφείλει – ο Πούτιν, αλλά και να μην ξεχάσουν τι έχει κάνει ο Ρώσος πρόεδρος».
Όλες οι ειδήσεις
Ατσαλάκης στο iefimerida: Ενδείξεις για 5ο κύμα κορωνοϊού -Η Ομικρον 2 είναι 30% πιο μεταδοτική
Χάος στο Κίεβο, νέες εκρήξεις -Καταφθάνουν εκτάκτως οι πρωθυπουργοί Πολωνίας, Σλοβενίας, Τσεχίας
Τι είναι η «επιταγή ακρίβειας»: Ποιοι μπορεί να πάρουν το έκτακτο επίδομα έως 300 ευρώ το Πάσχα Για πόσες ημέρες «ζει» ο κορωνοϊός πάνω σε επιφάνειες -Αρχικό στέλεχος VS μετάλλαξη Ομικρον